Na podstawie art. 39 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2023 poz. 641), ubezpieczeni, którzy w dniu wejścia w życie ustawy pobierają zasiłek macierzyński, mają prawo do zasiłku macierzyńskiego w nowej wysokości od dnia wejścia w życie ustawy do końca okresu odpowiadającego odpowiednio okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego.
Prawo do zasiłku macierzyńskiego w nowej wysokości mają również ubezpieczeni, którzy złożyli wniosek o zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego przed wejściem w życie powołanej ustawy, ale nie rozpoczęli pobierania tego zasiłku (art. 40 powołanej ustawy).
W celu ustalenia nowej wysokości zasiłku ubezpieczony był zobowiązany złożyć wniosek w terminie 21 dni od dnia wejścia w życie ustawy, tj. w okresie od 26 kwietnia do 17 maja 2023 r. W przypadku niezłożenia wniosku ubezpieczony korzysta z zasiłku macierzyńskiego na zasadach dotychczasowych, tj. w niezmienionej wysokości.
Należy zatem zaznaczyć, że ubezpieczony miał możliwość wyboru korzystania z zasiłku macierzyńskiego w nowej albo dotychczasowej wysokości.
Z informacji przekazanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) wynika, że według stanu na dzień 30 kwietnia 2023 r. liczba osób pobierających zasiłek macierzyński (za okres urlopu: macierzyńskiego, na warunkach urlopu rodzicielskiego, rodzicielskiego i ojcowskiego) wynosiła 234 400, w tym 91 800 osobom zasiłki wypłacał ZUS (dla 88 600 kobiet i dla 3200 mężczyzn), natomiast 142 600 osobom zasiłki wypłacali płatnicy składek.
Na dzień 30 maja 2023 r. liczba wniosków złożonych do ZUS o ustalenie zasiłków w nowej wysokości, w okresie od 26 kwietnia 2023 r. do 17 maja 2023 r., wyniosła 34 245, co stanowi około 37% zasiłków, które były wypłacane przez ZUS na dzień 30 kwietnia 2023 r.
W tym miejscu należy podkreślić, że w przypadku gdy płatnik składek zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, jest zobowiązany do ustalania prawa do zasiłków oraz ich wypłaty swoim ubezpieczonym. Zatem jeżeli płatnikiem zasiłku macierzyńskiego był płatnik składek (np. pracodawca, zleceniodawca), to ubezpieczony bezpośrednio do niego składał wniosek o wypłacenie zasiłku w nowej wysokości. ZUS nie jest w posiadaniu informacji ile takich wniosków wpłynęło do płatników składek.
Odnosząc się do pytania dotyczącego automatycznego przeliczenia zasiłku macierzyńskiego każdemu świadczeniobiorcy i podwyższenia jego wysokości, uprzejmie informuję, że ww. przepisy przejściowe ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, nie przewidują takiego rozwiązania.
Dotychczas, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. 2022 poz. 1732 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą zasiłkową“, zasiłek macierzyński przysługiwał w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego oraz za okres do 6/8 tygodni urlopu rodzicielskiego (w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie). Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługujący po upływie powyższego okresu wynosił 60% podstawy wymiaru zasiłku. Zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego przysługiwał w wysokości 80% podstawy wymiaru, a więc w wysokości „uśrednionej“, ale pod warunkiem, że ubezpieczona nie później niż w ciągu 21 dni po porodzie złożyła pisemny wniosek o udzielenie po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.
Nowelizacja wprowadziła zmiany w zakresie wysokości zasiłku macierzyńskiego. Zgodnie ze zmienionymi przepisami ustawy zasiłkowej, zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku. Natomiast zasiłek macierzyński za okresy urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości 81,5% podstawy wymiaru w przypadku złożenia wniosku nie później niż w ciągu 21 dni po porodzie.
Z powyższego wynika zatem, że osoba ubezpieczona pobierająca na podstawie dotychczasowych przepisów zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku (za okres pierwszych 6/8 tygodni), może nie być zainteresowana złożeniem wniosku o stosowanie wobec niej nowych zasad, gdyż na tej podstawie wysokość zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego wyniosłaby 70% podstawy wymiaru.
Dlatego też w art. 39 i 40 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw przyjęto rozwiązanie elastyczne, które ma na celu umożliwienie ubezpieczonemu wyboru korzystania z zasiłku macierzyńskiego w nowej albo dotychczasowej wysokości. Każdy ubezpieczony uprawniony do zasiłku macierzyńskiego, w zależności od indywidualnej sytuacji, mógł dokonać oceny, który wariant był korzystniejszy dla niego i jego rodziny i w zależności od tego dokonać wyboru czy złożyć wniosek w celu ustalenia nowej wysokości zasiłku macierzyńskiego, czy też pozostać przy wypłacie zasiłku w niezmienionej wysokości.
(…) na podstawie stanowisk Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, w wielu środkach masowego przekazu pojawiły się informacje o zmianach przepisów w zakresie zasiłku macierzyńskiego, w tym o możliwości złożenia do 17 maja 2023 r. wniosku o ustalenie wysokości zasiłku macierzyńskiego w nowej wysokości. Pragnę również zapewnić, że ZUS podjął szereg inicjatyw, aby poinformować świadczeniobiorców i płatników składek o zmianach wynikających z ustawy zmieniającej. Jeszcze przed wejściem w życie ustawy zmieniającej przeprowadzone zostało webinarium dla klientów ZUS dotyczące zmian, które miały nastąpić od 26 kwietnia 2023 r. w obszarze zasiłków w związku z nowelizacją Kodeksu pracy. Szkolenie to było następnie dostępne na kanale YouTube. Pracownicy terenowych jednostek organizacyjnych ZUS podejmowali również inicjatywy w celu poinformowania klientów o zmianach w przepisach na terenie swojej właściwości w formie szkoleń, dyżurów telefonicznych, udziału w audycjach radiowych (łącznie podjęto około 60 takich inicjatyw). Zamieszczone zostały także materiały informacyjne na stronie internetowej ZUS.
źródło: http://www.sejm.gov.pl/
Wytłuszczenia dokonane przez redakcję