W związku z interpelacją nr 19910 Pani Poseł Bożeny Kamińskiej w sprawie kontrowersji wokół ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni uprzejmie wyjaśniam, że ustawa z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz. U. poz. 305) została uchwalona z przedłożenia obywatelskiego projektu ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele (druk nr 870). Odnosząc się do pytań zawartych w interpelacji mogę zatem jedynie wyrazić pogląd w sprawach poruszonych w tym wystąpieniu.
W kwestii wydłużenia godzin otwarcia sklepów w soboty należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz. U. poz. 305), ilekroć w ww. ustawie jest mowa o wykonywaniu pracy w handlu oraz wykonywaniu czynności związanych z handlem w niedziele i święta w placówkach handlowych – należy przez to rozumieć wykonywanie takiej pracy lub takich czynności przez pracownika lub zatrudnionego w okresie 24 kolejnych godzin przypadających odpowiednio między godziną 24:00 w sobotę, a godziną 24:00 w niedzielę, i między godziną 24:00 w dniu bezpośrednio poprzedzającym święto a godziną 24:00 w święto.
Z kolei, zgodnie z art. 1519 § 2 Kodeksu pracy w brzmieniu nadanym przepisem art. 12 pkt 1 ww. ustawy – za pracę w niedzielę i święto w przypadkach, o których mowa w art. 15110 Kodeksu pracy uważa się pracę wykonywaną między godziną 6:00 w tym dniu, a godziną 6:00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.
Z powyższego wynika, że definicja pracy w niedzielę i święto zawarta w Kodeksie pracy służy przypadkom wykonywania takiej pracy określonym w art. 15110 Kodeksu pracy i może być modyfikowana u danego pracodawcy, natomiast definicja wykonywania pracy zawarta w ustawie z dnia 10 stycznia 2018 r. została sformułowania wyłącznie na użytek tego aktu prawnego i ma charakter sztywny.
Należy wyjaśnić, że pracodawca może uznać, że w związku z wejściem w życie ww. ustawy celowe jest wprowadzenie zmian w organizacji procesu pracy. Takie zmiany mogą być wprowadzone, przy zachowaniu wszystkich norm ochronnych i wymogów formalnych wynikających z przepisów Kodeksu pracy. Jeżeli takie zmiany spowodowałyby konieczność opracowania nowych rozkładów czasu pracy dla pracowników, to zgodnie z art. 129 § 3 Kodeksu pracy, pracownik powinien otrzymać taki rozkład czasu pracy co najmniej na tydzień przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony ten rozkład.
W kwestii nieobowiązywania zakazu w środkach transportu (art. 6 ust. 1 pkt 17 ustawy) należy wyjaśnić, że wyłączenie nie powinno obejmować środków transportu, jeżeli nie służą one przewozowi osób, np. sprzedaż z samochodu mogłaby być rozpatrywana w świetle wyłączenia z art. 6 ust. 1 pkt 27, lecz nie powinna być rozpatrywana w świetle wyłączenia z art. 6 ust. 1 pkt 17, gdyż samochód w tym przypadku stanowi placówkę handlową, a nie placówkę handlową umieszczoną w środku transportu. Powyższe wyłączenie dotyczy każdego środka transportu, zatem nie tylko środka transportu publicznego.
Jak się wydaje, intencją przepisu jest umożliwienie dokonywania w niedziele i święto zakupu w placówce handlowej zlokalizowanej w środku transportu, np. sklep na pokładzie statku wycieczkowego. Chodzi tu więc o sytuację, gdy sprzedaż realizowana jest na rzecz kupującego, będącego pasażerem.
Odnośnie nieobowiązywania zakazu w placówkach handlowych na dworcach, należy wskazać, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 13 ustawy, zakaz nie obowiązuje w placówkach handlowych na dworcach w rozumieniu ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie drogowym – w zakresie związanym z bezpośrednią obsługą podróżnych. Dla ustalenia, czy sklepy będą mogły prowadzić działalność w związku z bezpośrednią obsługą podróżnych kluczowe znaczenie ma to, czy dany sklep znajduje się na terenie dworca. Jak wynika z informacji uzyskanych w Państwowej Inspekcji Pracy, w postępowaniu kontrolnym inspektor pracy w oparciu o dostępne dokumenty i materiały ustali granice obiektu, jakim jest dworzec. Jeżeli nie będzie wątpliwości co do faktu, że sklep usytuowany jest na terenie dworca, wówczas niezależnie od jego powierzchni może on działać w niedzielę, jeżeli prowadzi działalność związaną z bezpośrednią obsługą podróżnych. Dalszym etapem postępowania będzie ustalenie, czy dany sklep faktycznie prowadzi działalność związaną z bezpośrednią obsługą podróżnych. Ustawa nie określa powierzchni ani asortymentu, jaki powinien posiadać sklep, by korzystać z możliwości prowadzenia handlu w niedzielę. Zatem inspektor pracy będzie stosował właściwe środki w oparciu o konkretne ustalenia dokonane w trakcie kontroli.
W kwestii zakazu handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem, a także powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem w niedziele i święta – na stacjach benzynowych, pragnę wyjaśnić, że stacje paliw płynnych znalazły się w wykazie zawartym w art. 6 ust. 1 ww. ustawy, który określa przypadki, w których powyższe zakazy nie obowiązują. Ustawa nie przewiduje przy tym żadnych dodatkowych przesłanek stosowania tego wyłączenia w odniesieniu do stacji paliw płynnych.
Niezależnie od powyższego pragnę wyjaśnić, że kontrolę przestrzegania przepisów ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni powierzono Państwowej Inspekcji Pracy. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 pkt 15c ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, do zadań tej Inspekcji należy kontrola przestrzegania przepisów ww. ustawy w zakresie powierzania pracownikom lub zatrudnionym wykonywania pracy w handlu lub wykonywania czynności związanych z handlem w placówkach handlowych.
Pragnę także dodać, że na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej została stworzona zakładka „Handel w niedziele”, w której zamieszczono pytania i odpowiedzi dotyczące przepisów ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Także na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Pracy w zakładce „prawo pracy” znajdują się pytania i odpowiedzi dotyczące ww. ustawy.
Mam nadzieję, że przedstawione powyżej informacje i wyjaśnienia uzna Pan za satysfakcjonujące i wyczerpujące.
źródło: http://www.sejm.gov.pl/