Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 12-09-2018 r. – WPI/200000/43/1011/2018

Kupony żywieniowe

UZASADNIENIE

W dniu 31 sierpnia 2018 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów złożony przez przedsiębiorcę: (…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Opis zdarzenia przyszłego:

(…) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „Spółka”) prowadzi działalność i odprowadza składki ZUS.

Spółka przeprowadziła analizę wydatków energetycznych pracowników wykonujących prace związane z wysiłkiem fizycznym, z której wynikło, że spółka jest zobowiązana nieodpłatnie zapewnić zatrudnionym pracownikom odpowiednie posiłki profilaktyczne zgodnie z art 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity Dz.U z 2018 r. poz. 1076) oraz zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (tekst pierwotny Dz. U. z 1996 r. nr 60, poz. 279).

Spółka nie ma możliwości wydawania takich posiłków z przyczyn organizacyjnych, nie posiada własnej stołówki oraz me ma możliwości jej stworzenia Nie dysponuje też odpowiednimi pomieszczeniami socjalnymi zapewniającymi przygotowanie przez pracowników posiłków.

W związku z tym spółka zamierza zakupić dla uprawnionych pracowników kupony żywieniowe upoważniające ich użytkowników wyłącznie do zakupu gotowych posiłków (np. ciepłych) i artykułów spożywczych, z których pracownik będzie mógł przygotować sobie posiłek Kupony będą mogły zostać zrealizowane po godzinach pracy pracownika w lokalach gastronomicznych oraz w wyznaczonych sklepach spożywczych. Za tego rodzaju kupony żywieniowe nie będzie można zakupić takich produktów jak np. artykuły przemysłowe i budowlane, alkohol, paliwo, papierosy, odzież, obuwie, itp. Kuponów nie będzie też można wymienić na gotówkę, ani otrzymać z nich reszty

Pracownicy sami będą wybierać rodzaj posiłku oraz dozwolone artykuły spożywcze. Spółka nie będzie miała wiedzy i kontroli co do tego, czy wybrane posiłki lub artykuły spożywcze spełniają normy określone dla posiłków profilaktycznych.

W związku z powyższym spółka powzięła wątpliwość czy finansowanie pracownikom posiłków w formie kuponów żywieniowych będzie korzystać ze zwolnienia z naliczania składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 1949).

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie:

Zdaniem spółki taki sposób finansowania pracownikom posiłków (w formie kuponów żywieniowych na produkty spożywcze oraz usługi gastronomiczne) korzystać będzie ze zwolnienia z naliczania składek na ubezpieczenie społeczne na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie z tym przepisem podstawy wymiaru składek me stanowi wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego Ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Zgodnie z opisanym powyżej stanem, spółka me ma możliwości dostarczenia pracownikom wykonującym pracę w warunkach szczególnych gotowych posiłków zgodnych z normami określonymi dla celów profilaktycznych. Jedyną możliwością wykonania przepisu nakładającego na pracodawcę obowiązek dostarczenia pracownikom posiłków profilaktycznych jest przekazanie im kuponów żywieniowych uprawniających do zakupu posiłku oraz wybranych artykułów spożywczych

Należy podkreślić, że z literalnego brzmienia przepisu § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. w żaden sposób nie wynika, aby realizacja kuponu musiała następować jedynie w punktach gastronomicznych lub restauracjach. Przepis nie wskazuje również w jakiej porze dnia kupon ma zostać zrealizowany. Skoro ustawodawca nie wprowadził wyraźnego ograniczenia co do miejsca i czasu realizacji kuponów żywieniowych należy uznać, że nie ma to prawnego znaczenia Dodatkowo zakres realizacji kuponów żywieniowych zostanie zawężony do wybranych artykułów spożywczych, więc można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że pracownicy zakupią produkty niezbędne do właściwego przygotowania posiłków profilaktycznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zakład wydaje Interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1949). Stosownie do treści art 18 ust. 1 i ust. 2 w związku z art 4 pkt 9 ww. ustawy oraz § 1 wskazanego rozporządzenia, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Katalog przychodów nie stanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty we wskazanym rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 1998 r w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe

Na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączono wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Aby skorzystać ze zwolnienia na podstawie zaprezentowanego wyżej przepisu, wartość świadczeń rzeczowych oraz możliwość wypłaty z tego tytułu ekwiwalentów musi wynikać z przepisów o bhp. W razie gdy pracodawca wydaje pracownikom świadczenia rzeczowe lub wypłaci z tego tytułu ekwiwalent, a obowiązek taki nie wynika po stronie pracodawcy z przepisów o bhp, wartości te obowiązany jest doliczyć do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowią również wydane pracownikom bony, talony, kupony lub inne dowody uprawniające do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych – jeżeli obowiązek wydania tych produktów wynika z przepisów o bhp.

Ponadto w myśl art. 232 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionych w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych Rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. nr 60, poz 279). Jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków profilaktycznych ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych; przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 września 2013 r. zwrócił uwagę, że przepis § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia dopuszcza zwolnienie z podstawy wymiaru składek wartość otrzymywanych przez pracownika bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, wyłącznie w tych przypadkach, gdy pracodawca mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Z opisu zdarzenia przyszłego zawartego we wniosku złożonym w dniu 31 sierpnia 2018 r. wynika, że Spółka jest zobowiązana nieodpłatnie zapewnić zatrudnionym pracownikom odpowiednie posiłki profilaktyczne zgodnie z art 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy oraz zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Spółka nie ma możliwości wydawania takich posiłków z przyczyn organizacyjnych, nie posiada własnej stołówki oraz nie ma możliwości jej stworzenia. W związku z tym spółka zamierza zakupić dla uprawnionych pracowników kupony żywieniowe upoważniające ich użytkowników wyłącznie do zakupu gotowych posiłków i artykułów spożywczych, z których pracownik będzie mógł przygotować sobie posiłek Kupony będą mogły zostać zrealizowane po godzinach pracy pracownika w lokalach gastronomicznych oraz w wyznaczonych sklepach spożywczych

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca podkreślił, że „z literalnego brzmienia przepisu § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. w żaden sposób nie wynika, oby realizacja kuponu musiała następować jedynie w punktach gastronomicznych lub restauracjach. Przepis nie wskazuje również w jakiej porze dnia kupon ma zostać zrealizowany. Skoro ustawodawcy nie wprowadzli wyraźnego ograniczenia co do miejsca i czasu realizacji kuponów żywieniowych należy uznać, że nie ma to prawnego znaczenia Dodatkowo zakres realizacji kuponów żywieniowych zostanie zawężony do wybranych artykułów spożywczych, więc można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że pracownicy zakupią produkty niezbędne do właściwego przygotowania posiłków profilaktycznych”.

Nie sposób zgodzić się z taką argumentacją i takim stanowiskiem Wnioskodawcy. Na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 ww. rozporządzenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączono wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów w § 2 ust. 2 wskazuje natomiast – jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy, a) korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych, b) przyrządzenie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.

Z powyższego wynika, ze ustawodawca wprowadził wyraźne ograniczenie co do miejsca i czasu realizacji tego obowiązku, a zatem czas i miejsce mają prawne znaczenie dla ustawodawcy. Ustawodawca nie daje przyzwolenia na dowolne zachowania jak sugeruje Wnioskodawca W rozporządzeniu (wyżej cytowanym) zostało zaznaczone, ze realizacja tego obowiązku ma odbywać się w czasie pracy pracownika.

W konsekwencji, uwzględniając przedstawiony we wniosku złożonym w dniu 31 sierpnia 2018 r. opis zdarzenia przyszłego, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy prawa uznać należy za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości udostępnionego pracownikom Wnioskodawcy świadczenia w postaci kuponów żywieniowych realizowanych po godzinach pracy pracownika na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na ktorego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 06 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. S ustawy z dnia z dnia 06 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (…).

źródło: https://bip.zus.pl