Oświadczenia i wnioski dotyczące podatku po zakończeniu umowy zlecenia – interpretacja KIS z 25-1-2023 r. – 0114-KDIP3-2.4011.1112.2022.1.MN

Czy po zakończeniu trwania umowy zlecenia należy uwzględniać wnioski i oświadczenia (PIT-2) dotyczące podatku? Czy przy wypłacie dokonywanej po ustaniu umowy zlecenia płatnik powinien stosować kwotę zmniejszającą miesięczne zaliczki podatkowe?

UZASADNIENIE

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 listopada 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązków płatnika dotyczących respektowania oświadczeń pracowników po ustaniu zatrudnienia.

Opis zdarzenia przyszłego

Począwszy od 1 stycznia 2023 r. będziecie Państwo przyjmować wnioski i oświadczenia podatników, mające wpływ na obliczenie zaliczki (art. 31a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wg stanu na 1 stycznia 2023 r., do ww. ustawy odnoszą się wszystkie cytowane niżej przepisy).

Dokonują (i będą Państwo dokonywać) wypłat należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 2 i 8, np. z tytułu umowy zlecenia i zgodnie z art. 41 ust. 2 nie pobierać zaliczek od tych należności, jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (pozarolnicza działalność gospodarcza).

Biorąc pod uwagę wprowadzaną od 1 stycznia 2023 r. normę z art. 31a ust. 7, zgodnie z którą po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, płatnik przy obliczaniu zaliczki będzie pomijać oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika – pojawia się jednak wątpliwość czy oświadczenie, o którym mowa w art. 41 ust. 2 jest objęte dyspozycją art. 31a ust. 7

Np. wynagrodzenie z tytułu zawartej umowy zlecenia wypłacane jest do 15 dnia kolejnego miesiąca za poprzedni miesiąc (np. 15 lutego 2023 r. za styczeń 2023 r.), a zatem w przypadku rozliczenia umowy trwającej do 31 stycznia 2023 rok wypłata wynagrodzenia ostatni miesiąc trwania umowy (za styczeń 2023 r.) zostanie dokonana po ustaniu umowy zlecenia.

Zleceniobiorca złożył Państwu w przeszłości oświadczenie z art. 41 ust. 2 i na tej podstawie nie pobieraliście Państwo od poprzednich płatności z tytułu umowy zlecenia zaliczek na podatek.

Pojawia się pytanie, czy dokonując w dniu 15 lutego 2023 r. ww. płatności za styczeń 2023 r. jako płatnik będziecie Państwo zobowiązani pominąć oświadczenie zleceniobiorcy i pobrać zaliczkę na podatek.

Z kolei w razie potwierdzenia, iż tak powinniście się Państwo zachować (pobrać zaliczkę na podatek), pojawiają się kolejne pytania, tj.: w jakim terminie powinniście Państwo jako płatnik pominąć oświadczenie zleceniobiorcy; czy zleceniobiorca może po ustaniu umowy złożyć Państwu nowe oświadczenie z art. 41 ust. 2, na podstawie którego to oświadczenia zgodnie z art. 41 ust. 2 nie będziecie Państwo pobierać zaliczki na podatek.

Pytania

1. Czy w razie ustania stosunku prawnego, będącego podstawą wypłacania przez Państwa należności z tytułu art. 13 pkt 2 i 8 oświadczenia podatników złożone na podstawie art. 41 ust. 2 powinny być pominięte przez Państwa jako płatnika zgodnie z art. 31a ust. 7 i w konsekwencji powinniście Państwo pobierać w takiej sytuacji zaliczki na podatek od wypłacanych należności?
2. Czy w razie ustania stosunku prawnego będącego podstawą dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikom, Państwo jako płatnik powinniście pomijać wskazane w opisie oświadczenia i wnioski podatników, złożone przed ustaniem ww. stosunku prawnego, najpóźniej począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do ustania stosunku prawnego?
3. Czy w razie złożenia przez podatników po ustaniu stosunku prawnego będącego podstawą wypłacania przez Państwa należności z tytułu art. 13 pkt 2 i 8 oświadczenia z art. 41 ust. 2, na podstawie takiego oświadczenia będziecie Państwo mogli odstąpić od pobierania zaliczki na podatek zgodnie z dyspozycją art. 41 ust. 2?

Wnioskodawca wnosi o udzielenie odpowiedzi na pytania 2 i 3 tylko w razie pozytywnej odpowiedzi na pytanie 1.

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. 1.

Stoją Państwo na stanowisku, iż odpowiedź na pytanie 1 powinna być negatywna, tj. że w razie ustania stosunku prawnego, będącego podstawą wypłacania przez Państwa należności z tytułu art. 13 pkt 2 i 8, oświadczenia podatników złożone na podstawie art. 41 ust. 2, nie powinny być pominięte przez Państwa jako płatnika zgodnie z art. 31a ust. 7 i w konsekwencji nie powinniście Państwo pobierać w takiej sytuacji zaliczki na podatek od wypłacanych należności.

Zgodnie z art. 41 ust. 2 płatnicy nie są obowiązani do poboru zaliczek od należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 2 i 8, jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3. Natomiast zgodnie z art. 31a ust. 7: po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, płatnik przy obliczaniu zaliczki pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika, z wyjątkiem wniosków, o których mowa w art. 32 ust. 6 i 8 oraz art. 41 ust. 11. Użyte w tym przepisie sformułowanie „oświadczenie złożone przez podatnika” należy odczytywać w kontekście art. 31a ust. 1, tj. jako jedno z oświadczeń mających wpływ na obliczenie zaliczki. Jak się wydaje przepis ten dotyczy tych oświadczeń, które wpływają na wysokość zaliczki pobieranej przez płatnika w związku z korzystaniem z pomniejszej lub zwolnień z podatku (względnie zwiększeń lub rezygnacji ze zwolnienia), zatem zawsze są to sytuacje, w których co do zasady zaliczkę oblicza i pobiera płatnik.

Oświadczenie może mieć wpływ na wysokość zaliczki, zwiększać ją lub zmniejszać, z uwagi na:

‒ zamiar podatnika opodatkowania łącznie z małżonkiem albo jako samotny rodzic (art. 32 ust. 3);

‒ zamiar korzystania z pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą nie więcej niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (art. 31b ust. 1-3);

‒ zamieszkiwanie poza miejscowością zakładu pracy, co prowadzi do stosowania podwyższonych kosztów (art. 32 ust. 7).

Oświadczenie podatnika może też prowadzić do zawieszenia poboru zaliczki w czasie, w którym podatnik korzysta ze zwolnienia przedmiotowego (w oświadczeniu podatnik potwierdza spełnienie warunków do stosowania zwolnienia – art. 31a ust. 8-9).

Cechą wspólną w tych przypadkach jest okoliczność, iż złożenie oświadczenia nie zmienia tego, iż płatnik wykonuje nadal swoją funkcję, a oświadczenie wpływa tylko na wysokość zaliczki, względnie czasowo zaliczka nie jest pobierana z uwagi na korzystanie przez podatnika ze zwolnienia przedmiotowego.

W przypadku natomiast oświadczenia z art. 41 ust. 2 jego złożenie wiąże się nie tyle z wpływem na wysokość zaliczki (w tym niepobieraniem jej czasowo z uwagi na korzystanie przez podatnika ze zwolnienia przedmiotowego), lecz z wyłączeniem w tym przypadku funkcji płatnika w ogóle, z uwagi na to, że podatnik rozlicza się samodzielnie z uwagi na prowadzenie działalności gospodarczej. Ponadto nie sposób przyjąć, że ustanie stosunku prawnego (o którym mowa w art. 31a ust. 7) powinno wpływać na sposób rozliczania się przez podatnika prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą z przychodów uzyskanych już po dacie ustania stosunku prawnego.

Dodatkowo należy wskazać, że gdyby płatnik miał pomijać oświadczenie podatnika z art. 41 ust. 2 wyłącznie w następstwie ustania stosunku prawnego, w praktyce prowadziłoby to do komplikacji w rozliczeniu się z podatków przez podatników, którzy rozliczają z podatku samodzielnie w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą.

Zatem pomimo użycia w przepisie art. 31a ust. 7 słowa „oświadczenie”, należy przyjąć, że dyspozycja tego przepisu nie obejmuje oświadczenia z art. 41 ust. 2

Ad. 2.

Stoją Państwo na stanowisku, iż w razie ustania stosunku prawnego będącego podstawą dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikom, Państwo jako płatnik powinniście pomijać wskazane w opisie oświadczenia i wnioski podatników, złożone przed ustaniem ww. stosunku prawnego, najpóźniej począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do ustania stosunku prawnego.

W razie pozytywnej odpowiedzi na pytanie 1 przyjąć należy poniższe rozumienie interpretowanego przepisu.

W razie wygaśnięcia stosunku prawnego będącego podstawą dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, płatnik powinien pomijać wskazane w opisie oświadczenia i wnioski podatnika najpóźniej począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do ustania ww. stosunku prawnego.

Przepis art. 31a ust. 7 nie precyzuje terminu, od którego płatnik może pominąć stosowanie wniosku lub oświadczenia podatnika. Wydaje się, że aby ustalić ów termin, to zgodnie z celem nowych przepisów o oświadczeniach i wnioskach składanych przez podatników, którym jest ujednolicenie zasad składania wniosków/oświadczeń oraz uwzględniania ich przez płatników podatku dochodowego, zasadnym będzie sięgnąć do przepisu art. 31a ust. 5, zgodnie z którym to przepisem płatnik uwzględnia oświadczenia i wnioski najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał. Wydaje się zatem, że pominięcie przez płatnika wniosku i oświadczenia podatnika również powinno następować najpóźniej w miesiącu następującym po miesiącu, w którym doszło do ustania stosunku prawnego będącego podstawą dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi. Takie rozumienie przepisów byłoby zgodne z celem nowych przepisów (ujednolicenie zasad zarówno przy rozpoczęciu, jak i przy zakończeniu stosowania wniosków/oświadczeń), a także zapewni, podobnie jak przy uwzględnianiu złożonych oświadczeń i wniosków, niezbędny okres potrzebny do wprowadzenia zmian w procesie obliczania zaliczek na podatek. Powyższe rozumienie jest też uzasadnione z uwagi na to, że do zakończenia stosunku prawnego może dochodzić w różnych momentach trwającego miesiąca kalendarzowego, w tym bezpośrednio przed dokonaniem płatności, co powoduje, że w praktyce może dojść do sytuacji, w której wprowadzenie zmian w obliczaniu zaliczek nie będzie możliwe w stosunku do najbliżej przypadającej wypłaty. W szczególności można tu wskazać na możliwe sytuacje, w których niezależnie od woli i działań płatnika dojdzie do ustania stosunku prawnego w taki właśnie sposób (np. rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia przez zleceniobiorcę). Skoro zatem nie można wykluczyć takich zdarzeń, to przyjąć należy, w zgodzie z założeniem o racjonalności ustawodawcy, iż płatnik przy pomijaniu oświadczeń i wniosków w następstwie ustania stosunku prawnego może zastosować termin wskazany w art. 31a ust. 5

Ad. 3.

Stoją Państwo na stanowisku, iż w razie złożenia przez podatników po ustaniu stosunku prawnego będącego podstawą wypłacania przez Państwa należności z tytułu art. 13 pkt 2 i 8 oświadczenia z art. 41 ust. 2, na podstawie takiego oświadczenia będziecie Państwo mogli odstąpić od pobierania zaliczki na podatek zgodnie z dyspozycją art. 41 ust. 2.

W razie pozytywnej odpowiedzi na pytanie 1 przyjąć należy poniższe rozumienie interpretowanego przepisu.

Biorąc pod uwagę treść art. 31a ust. 7, zwrot „złożone uprzednio” należy odnieść do wskazanego w treści przepisu zdarzenia, jakim jest ustanie stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi. Należy jednak zwrócić uwagę, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazujące na uprawnienie do złożenia wniosków lub oświadczeń, które mają wpływ na obliczenie zaliczki, jako podmiot uprawniony do złożenia wniosku lub oświadczenia wskazują podatnika.

Z kolei zauważyć trzeba, że chwilą ustania stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, podatnik nadal jest podatnikiem, niezależnie od tego, że wygasł ww. stosunek prawny. Czyli jeśli np. wygasła umowa zlecenia, to były zleceniobiorca nadal jest podatnikiem. W konsekwencji uzasadniony jest wniosek, iż po wygaśnięciu stosunku prawnego, o którym mowa w art. 31a ust. 7 podatnik może składać wnioski i oświadczenia mające wpływ na obliczanie zaliczki, zaś tak złożone wnioski i oświadczenia nie są objęte dyspozycją art. 31a ust. 7, ponieważ nie są złożone przed ustaniem stosunku prawnego (nie są „złożone uprzednio” w rozumieniu tego przepisu), a zatem płatnik będzie zobowiązany do uwzględnienia ich w terminie wskazanym w art. 31a ust. 5 (tj. najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak stanowi art. 10 ust. 1 pkt 2ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłem przychodów jest: działalność wykonywana osobiście.

W myśl natomiast pkt 3 powyższego artykułu:

Źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 13 pkt 2 ww. ustawy:

Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się: przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, przychody z tytułu udziału w badaniach i eksperymentach prowadzonych przez podmioty tworzące system szkolnictwa wyższego i nauki, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych.

W myśl natomiast pkt 8 powyższego artykułu:

Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

1. a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
2. b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,
3. c) przedsiębiorstwa w spadku

– z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Z informacji przedstawionych przez Państwa wynika, że począwszy od 1 stycznia 2023 r. będziecie Państwo przyjmować wnioski i oświadczenia podatników, mające wpływ na obliczenie zaliczki, jak również że dokonują Państwo (i będą) wypłat należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 2 i 8.

Powzięli Państwo wątpliwość, czy w razie ustania stosunku prawnego będącego podstawą wypłacania przez Państwa należności z ww. tytułu powinniście Państwo pomijać oświadczenia podatników złożone na podstawie art. 41 ust. 2 – a jeśli tak, to czy powinniście pomijać wskazane oświadczenia i wnioski najpóźniej począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do ustania stosunku prawnego i czy na podstawie oświadczenia zgodnego z art. 41 ust. 2 będziecie Państwo mogli odstąpić od pobierania zaliczki na podatek zgodnie z dyspozycją tego artykułu.

Na mocy art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.):

Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Z uwagi na powyższe na płatniku ciążą trzy podstawowe obowiązki podatkowe, tj.:

1) obliczenie,

2) pobranie,

3) wpłacenie

– podatku, zaliczki lub raty.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ww. ustawy:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Płatnicy nie są obowiązani do poboru zaliczek od należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 2 i 8, jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3.

Z kolei w myśl art. 31a ust. 7 wprowadzonego ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym oraz niektórych innych ustaw z dnia 9 czerwca 2022 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 1265) obowiązującego od 1 stycznia 2023 r.:

Po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania przez płatnika świadczeń podatnikowi, płatnik przy obliczaniu zaliczki pomija oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika, z wyjątkiem wniosków, o których mowa w art. 32 ust. 6 i 8 oraz art. 41 ust. 11.

Ww. przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odwołują się do określeń „podatnik”, „płatnik”, „stosunek prawny”, „uprzednio”. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera w swej treści definicji ww. pojęć, zatem należy przywołać ich brzmienie słownikowe.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN:

1. podatnik to: „osoba fizyczna lub prawna obowiązana do płacenia podatków”;
2. płatnik to: „ten, kto płaci jakieś należności” lub „ten, kto zajmuje się wypłacaniem należności”;
3. stosunek prawny to „stosunek powstający między podmiotami prawa, w związku z powstaniem określonego faktu prawnego”;
4. uprzednio: „taki, który miał miejsce wcześniej, przed czymś”.

Analizy słowa „uprzednio” (opinia opublikowana w „Komunikatach RJP” nr 2(15)/2004) dokonał również A. Choduń, sekretarz Komisji Języka Prawnego, który wskazał, jak należy rozumieć słowo „uprzednio” pojawiające się w przepisach prawnych:

„(…) wyraz „uprzednio”, znaczy tyle co „przedtem”, „wcześniej”, „poprzednio”. Jeśli mówimy, że coś odbyło się uprzednio, tzn., że coś miało miejsce przed czymś, czyli np. przed jakimś zdarzeniem, zachowaniem czy też przed jakąś konkretną datą. Tak więc jeśli towary zostały „nabyte lub uprzednio importowane”, to oczywiście przed jakąś datą, a nie po jakiejś dacie, w której miało miejsce jakieś zdarzenie czy zachowanie. (…)”.

Słownikowe brzmienie przytoczonych określeń wskazuje, że z dniem zakończenia stosunku prawnego dochodzi do zerwania więzi prawnej łączącej pracodawcę (płatnika) i pracownika (podatnika). Osoba, której umowa wygasła/została rozwiązana, nie jest już pracownikiem danego zakładu (choć nadal jest podatnikiem), a zatem nie mogą mieć już do niej zastosowania złożone wcześniej oświadczenia i wnioski.

Z cytowanego art. 31a ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika wprost, że po ustaniu stosunku prawnego stanowiącego podstawę dokonywania świadczeń podatnikowi, czyli przykładowo po zakończeniu umowy zlecenia – płatnik może pomijać oświadczenia i wnioski złożone uprzednio przez podatnika z pewnymi wyjątkami.

Raz jeszcze podkreślić należy, że stosunek prawny to szczególna relacja między co najmniej dwoma podmiotami. Składają się na nią uprawnienia i obowiązki tych podmiotów, czyli stron stosunku prawnego.

Stosunek prawny powstaje, ulega zmianie i ustaje na skutek zaistnienia zdarzeń prawnych lub czynów, z którymi prawo wiąże określone skutki.

Zgodnie z art. 734 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

Stosownie do art. 735 § 1 cytowanej ustawy:

Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.

Z kolei w myśl art. 744 tej ustawy:

W razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub z przepisów szczególnych.

W przypadku umowy zlecenia moment ustania stosunku prawnego nie jest tożsamy z datą zakończenia umowy, tak jak w przypadku umowy o pracę – stosunek ten bowiem trwa nadal, a zleceniodawca ma zobowiązanie wobec zleceniobiorcy do zapłaty ustalonego wynagrodzenia w przypadku, gdy umowa zlecenia jest odpłatna.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz objaśnienia podatkowe różnicują tytuły prawne (źródła przychodów) jakimi są umowa o pracę oraz umowa zlecenia.

W przypadku gdy umowa zlecenia jest zawarta z tym samym pracodawcą, istnieje konieczność składania odrębnych oświadczeń i wniosków – są to bowiem odrębni płatnicy. Podobnie jest w przypadku ustania bytu prawnego danej umowy, co ma bezpośrednie przełożenie na okres, w którym złożone oświadczenia i wnioski będą obowiązywały.

Zakładają Państwo, że ustanie stosunku prawnego w przypadku umowy zlecenia następuje po zakończeniu okresu umowy, na który została ona zawarta. Natomiast z przytoczonych informacji i objaśnień, jak również z samych regulacji kodeksu cywilnego wynika, że umowa zlecenia kończy się w momencie wykonania świadczeń, do których zobowiązał się zleceniobiorca oraz zleceniodawca. Zleceniobiorca zobowiązał się więc do wykonania określonych czynności, a zleceniodawca do zapłaty za nie w określonym terminie. Zobowiązania umowy zostają więc zrealizowane w pełnym zakresie w momencie dokonania zapłaty. Zatem do tego momentu stosunek prawny nadal trwa, a oświadczenia złożone przez zleceniobiorcę zachowują ważność.

W związku z tym, przykładowo – w przypadku zapłaty wynagrodzenia za zlecenie wykonane w styczniu, przy założeniu, że umowa zlecenia nie jest kontynuowana, zapłata za te usługi dokonana w lutym, będzie uwzględniała wniosek o niepobieranie zaliczki, gdyż stosunek prawny w momencie wypłaty nadal trwał, a zatem nie było podstaw do pomijania złożonych wniosków i oświadczeń przez płatnika.

Z wniosku nie wynika, czy za wykonane usługi zleceniobiorca wystawi rachunek/fakturę, czy w umowie zlecenie określono, że zawarta została w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, jednakże wskazują Państwo na złożone na podstawie art. 41 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oświadczenie o niepobieraniu zaliczki na podatek dochodowy w związku z tym, że zakres umowy pokrywa się z zakresem prowadzonej działalności gospodarczej.

Celem takiego oświadczenia jest zapobieżenie pobieraniu zaliczki dwukrotnie, raz w momencie zapłaty za zlecenie (pobór przez zleceniodawcę jako płatnika), drugi raz w ramach rozliczenia dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej, gdyż przychody te będą dodawane do przychodów z działalności.

W związku z tym należy uznać, że w przypadku umowy zlecenia, stosunek prawny łączący zleceniobiorcę i zleceniodawcę ustaje w momencie dokonania zapłaty, zatem do tego czasu zachowują moc złożone płatnikowi oświadczenia i wnioski, o których mowa w art. 31a ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem złożone wnioski i oświadczenia, o których mowa w przepisie art. 31a ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wygasają po ustaniu stosunku prawnego łączącego podatnika z płatnikiem, tj. począwszy od dnia zakończenia stosunku zobowiązaniowego – czego wyrazem jest dzień zapłaty wynagrodzenia, za wyjątkiem oświadczeń i wniosków wynikających z art. 32 ust. 6 i 8 oraz art. 41 ust. 11, tj. dotyczących ulgi dla młodych i kosztów uzyskania przychodów w wysokości podstawowej lub podwyższonej bądź kosztów uzyskania przychodów według normy 50%.

Mając na uwadze powyższe, w przedmiotowej sprawie w razie ustania stosunku prawnego będącego podstawą wypłacania przez Państwa należności z tytułu art. 13 pkt 2 i 8 oświadczenia podatników złożone na podstawie art. 41 ust. 2 powinny być pominięte.

Przechodząc do odpowiedzi na pytanie 2 powtórzyć należy, że w razie ustania stosunku prawnego, wnioski i oświadczenia złożone przed jego ustaniem mogą być uwzględniane tylko w zakresie ulgi dla młodych i kosztów uzyskania przychodów w wysokości podstawowej lub podwyższonej bądź kosztów uzyskania przychodów według normy 50%. Państwo natomiast pytają o oświadczenie, o którym mowa w art. 41 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Skoro ww. oświadczenie nie jest objęte dyspozycją art. 31a ust. 7 ww. ustawy, należy pomijać je z dniem ustania stosunku prawnego, a nie tak jak Państwo wskazali najpóźniej począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do ustania stosunku prawnego.

Przechodząc do kwestii wynikającej z pytania 3, raz jeszcze trzeba podkreślić, że po ustaniu stosunku prawnego nie istnieje już więź łącząca Państwa ze zleceniobiorcą, która pozwalałaby na składanie jakichkolwiek oświadczeń, zatem w przypadku oświadczeń złożonych po ustaniu stosunku prawnego będącego podstawą dokonywania świadczeń podatnikowi powinniście Państwo pomijać wszelkie oświadczenia i wnioski złożone przez podatnika, w tym również oświadczenie, o którym mowa w art. 41 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji nie możecie Państwo odstąpić od pobierania zaliczki na podatek dochodowy.

Wobec powyższego, Państwa stanowisko do wszystkich pytań należało uznać za nieprawidłowe.

źródło: https://eureka.mf.gov.pl/

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję