W związku z interpelacją Pana Posła Andrzeja Maciejewskiego z dnia 7 lutego br. w sprawie wprowadzenia zmian w ustawie z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców w zakresie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, przekazaną przy piśmie Marszałka Sejmu RP, znak – K8INT9486, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących informacji.
Sposób sprawowania opieki socjalnej przez pracodawców nad pracownikami, byłymi pracownikami – emerytami i rencistami oraz rodzinami obydwu tych grup określa art. 3 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 800, z późn. zm.). Przyjęte rozwiązania, przewidujące tworzenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, a w przypadku tzw. małych pracodawców – możliwość jego zastąpienia świadczeniem urlopowym, stanowią realizację zasady zawartej w art. 16 Kodeksu pracy, która stanowi, iż pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników. Zróżnicowanie zasad prowadzenia działalności socjalnej przez poszczególnych pracodawców wynika zatem ze specyfiki ich gospodarki finansowej, rozmiaru prowadzonej działalności oraz liczby zatrudnianych pracowników.
Zgodnie ze znowelizowanym od dnia 1 stycznia 2017 r. art. 3 ust. 3 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, pracodawca spoza tzw. sfery budżetowej, zatrudniający na dzień 1 stycznia mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty może tworzyć fundusz do wysokości i na zasadach określonych w ustawie lub może wypłacać świadczenie urlopowe do wysokości odpisu na ten fundusz. Potrzeba wprowadzenia takiego rozwiązania wynikała z konieczności dostosowania możliwości świadczenia pozapłacowej pomocy socjalnej na rzecz pracowników do warunków działania i faktycznej sytuacji finansowej tzw. małych pracodawców.
Pragnę nadmienić, iż tworzenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (jak i wypłata świadczenia urlopowego) jest czynnikiem mającym wpływ na gospodarkę finansową pracodawcy i sytuację jego pracowników. W związku z tym, w myśl art. 3 oraz art. 4 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, pracodawcy prowadzący samodzielną gospodarkę finansową mogą dowolnie kształtować wysokość odpisu na fundusz, aż do rezygnacji z jego tworzenia włącznie – w drodze układu zbiorowego pracy lub w regulaminie wynagradzania, co zapewnia dostosowanie wielkości tworzonych przez pracodawcę środków na działalność socjalną zarówno do potrzeb załogi, jak i do aktualnych możliwości finansowych firmy.
Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Rozwoju, do czasu wejścia znowelizowanych przepisów, zwiększenie zatrudnienia powyżej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, skutkujące obowiązkiem utworzenia funduszu świadczeń socjalnych, powodowało obawy przedsiębiorców przed zwiększaniem zatrudnienia na podstawie umów o pracę. W efekcie stosowali oni umowy cywilnoprawne, sztucznie dzielili przedsiębiorstwo, a tym samym blokowali rozwój firmy. Zmiana limitu zatrudnienia, z którym wiążą się dodatkowe obowiązki pracodawców ma na celu zminimalizowanie obciążeń administracyjnych w stosunku do najmniejszych podmiotów.
Mam nadzieję, że przedstawione powyżej informacje i wyjaśnienia uzna Pana Marszałek za satysfakcjonujące i wyczerpujące.