Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 11-12-2014 r. – WPI/200000/43/1409/2014

Składka na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu działalności pozarolniczej

UZASADNIENIE

W dniu 26 listopada 2014 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy Pana (…) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że od wielu lat prowadzi działalność gospodarczą, w tym za ostatnie 4 lata jako działalność jednoosobową. Wnioskodawca wskazał również formę opodatkowania: Karta Przychodów i Rozchodów, Wnioskodawca jest również płatnikiem VAT.

Przedsiębiorca od dnia (…) ma orzeczenie o stopniu niepełnosprawności umiarkowanym, wydane przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w (…) ważne do dnia (…). Z powodu złego stanu zdrowia Wnioskodawca nie mógł w latach (…) prowadzić działalności gospodarczej w pełnym zakresie, ograniczając ja do zbędnego minimum w celu ratowania dorobku życia. Wnioskodawca wskazuje, że nigdy działalności nie zawieszał oraz, że utrzymuje działalnosć w dalszym ciągu w nadziei na poprawę stanu zdrowia.

Ograniczenie działalności spowodowało straty w latach (…) i spowoduje straty w (…) roku – wykazane odpowiednio w deklaracjach podatkowych za te lata.

Jednocześnie Wnioskodawca wskazał, żc w roku (…) uzyskał dodatkowy dochód PIT 11A – świadczenie z ubezpieczenia społecznego ZUS /zwolnienie lekarskie/.

W latach (…) i cały rok (…) do dnia dzisiejszego Wnioskodawca opłacał składkę zdrowotną nie wiedząc o istnieniu art. 82 ust. 9 i 10 ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Wnioskodawca zamierza złożyć do właściwego oddziału ZUS korekty deklaracji za okres od daty otrzymania orzeczenia o niepełnosprawności tj. od dn. (…) wskazując składkę zdrowotną jako „0” oraz zwrócić się o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej w tym okresie na podstawie art. 82 ust. 9 i 10 ustawy z dnia 27.08.2014 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Wnioskodawca zamierza również w następnych okresach rozliczeniowych składać deklaracje ZUS P DRA jak wyżej, to jest wykazując kwotę należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne jako „0” – do chwili utraty orzeczenia o niepełnosprawności lub uzyskania dochodu powyżej 50% najniższej emerytury albo opłacając składkę zdrowotną z art. 82 ust 10 w/w ustawy.

Wnioskodawca uważa, że zamierzenia opisane powyżej pozostają w zgodzie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ponieważ:

Art. 82 ust. 9 nie określa, ze osoba nie opłacająca składki zdrowotnej musi spełniać warunki opisane w art 82 ust. 9 pkt 1 i 2 jednocześnie, czyli nie ma wymogu opłacania podatku w formie karty podatkowej a punkty 1 i 2 należy traktować alternatywnie.

Opisane w art. 82 ust. 9 pkt 1 przychody należy traktować jako dochód przedsiębiorcy, a nie przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem wnioskodawcy, gdyby interpretacja określania przychodów w tej ustawie była równoznaczna z przychodami opisanymi w przepisach o podatku dochodowym /czyli przychodami księgowymi w książce Przychodów i Rozchodów w kolumnie 7, 8, 9/ właściwie każda sprzedaż nie uwzględniająca kosztów działalności np. czynsz, energia itp. wykluczałaby możliwość skorzystania z tego przepisu Wnioskodawca uważa, że pozostałoby to w rozbieżności z intencjami tego przepisu i ustawodawcy.

Przychody od tytułu ubezpieczenia społecznego opisane w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. C, nie obejmują przychodów uzyskanych z ZUS-u: PIT 11A – świadczenie z ubezpieczenia społecznego ZUS /zwolnienia lekarskie/.

Wnioskodawca uważa również, że zamierzone działania są w zgodzie z ustawą z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i nie spowodują utraty ubezpieczenia zdrowotnego.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Ponadto ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych w art. 83d wskazuje katalog spraw, w których Zakład wydaje interpretacje indywidualne. Zgodnie z tym przepisem, Zakład zobowiązany jest do wydania pisemnych interpretacji, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Jednocześnie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreśla, iż w trybie wydawania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji nie dokonuje oceny prawidłowości działania wnioskodawcy, nie posiada również kompetencji, aby w tym trybie wskazywać właściwą drogę postępowania, lecz przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia przepisów prawa i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy w oparciu o przedstawiony stan faktyczne bez możliwości prowadzenia postępowania wyjaśniającego czy dowodowego. Oznacza to, iż we wskazanym trybie Zakład może dokonać jedynie wykładni przepisów prawa regulujących kwestię sposobu ustalenia wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne. Czynności związane ze składaniem dokumentów ubezpieczeniowych oraz związane z postępowaniem płatnika składek w przypadku nadpłaty składek na ubezpieczenia, nie mieszczą się we wskazanym ustawowo w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych katalogu spraw w których Zakład wydaje pisemne interpretacje.

W konsekwencji powyższego Zakład odmawia wydania interpretacji w części dotyczącej złożenia deklaracji rozliczeniowych oraz w części dotyczącej zwrotu nadpłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Ponadto Zakład zaznacza, iż nie jest właściwy do udzielenia interpretacji w zakresie spraw dotyczących objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, jednakże na podstawie art. 109a ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych sprawy dotyczące obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne należą do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Na podstawie art. 66 ust. 1 pkl. 1) lit. c) powyższej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Stosownie do art. 84 ust 1 powołanej ustawy – składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna oraz wynosi 9% jej podstawy.

Powołana ustawa w pewnych przypadkach zwalnia osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą z opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

W myśl art. 82 ust. 9 ustawy, składka na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu działalności pozarolniczej nie jest opłacana przez osobę zaliczoną do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, w przypadku gdy osoby te uzyskują dodatkowe przychody z tytułu działalności w wysokości nieprzekraczajacej 50% kwoty najniższej emerytury lub opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Powyższy przepis przewiduje zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, ale wówczas, gdy osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności miesięcznie dodatkowe przychody z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej uzyskuje w wysokości nie przekraczającej 50% kwoty najniższej emerytury. Również w sytuacji, gdy przedsiębiorca opłaca podatek dochodowy z tytułu działalności w formie karty podatkowej, a emerytura lub renta nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, osoba prowadząca działalność gospodarczą jest zwolniona z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia zdrowotne.

Wskazany przez ustawodawcę zwrot „uzyskuje dodatkowe przychody z tego tytułu” odnosi się do przychodów uzyskiwanych z tytułu o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, czyli do przychodów uzyskiwanych z prowadzenia pozarolniczej działalności. Podnieść w tym miejscu należy, że ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie zawiera definicji przychodu, jednakże pojęcia przychodu i dochodu mają różny zakres znaczeniowy. Dochód stanowi przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania.

Należy również wskazać, iż ustawodawca w art. 82 ust. 9 ustawy przewidział wyjątek od zasady obowiązkowego uiszczania składki na ubezpieczenie zdrowotne, który jako unormowanie szczególne podlega ścisłej wykładni

Dlatego też, okoliczność, iż w danym okresie Wnioskodawca nie osiągnął dochodu, a prowadzona przez niego działalność gospodarcza wygenerowała stratę, nie oznacza, iż przychód, o którym mowa w art. 82 ust. 9 ustawy oświadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, nie przekroczył miesięcznie 50 % kwoty najniższej emerytury, a zatem osiągnięcie przez Wnioskodawcę dochodu z tytułu działalności gospodarczej w wysokości nie przekraczającej 50% kwoty najniższej emerytury nie oznacza, iż Wnioskodawca będzie zwolniony z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 10 lipca 2013 r. sygn. akt III AUa 10/13, wskazując jednocześnie w uzasadnieniu, że utożsamianie pojęcia dochód z pojęciem przychodu nie jest uprawnione.

Mając powyższe na uwadze Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej zasad obliczenia wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie art 82 ust. 9 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Rozpatrując wniosek przedsiębiorcy w części dotyczącej zasad obliczenia wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne wynikających z art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych również uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe.

W myśl art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, w przypadku gdy osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności uzyskuje przychód jedynie z tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art 66 ust. 1 pkt 1 lit. c tej ustawy (osoby prowadzące działalność pozarolniczą lub osoby z nimi współpracujące, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej).

Przedsiębiorca posiadający orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, dla którego prowadzona działalność stanowi jedyne źródło przychodu, może opłacać składkę zdrowotną w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Dopuszczalność obniżenia wysokości składki zdrowotnej do kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych uzależniona jest od posiadania przez przedsiębiorcę umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności oraz od uzyskiwania przez płatnika składek przychodów jedynie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, tym samym wyłączenie możliwości zastosowania wskazanej normy będzie miało miejsce zarówno w przypadku, gdy źródło dodatkowych przychodów będzie stanowiło inny niż pozarolnicza działalność tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego, jak również wtedy, gdy dodatkowy przychód nie będzie stanowił odrębnego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego.

W sytuacji więc, gdy osoba mająca orzeczony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności, prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uzyskuje przychody również z innych źródeł (np. zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego), to nie może opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości wynikającej z art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych tj. w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (…)

źródło: https://bip.zus.pl