W odpowiedzi na pismo Pani Marszałek z dnia 27 kwietnia 2020 r., znak: K9INT4070, przesyłające interpelację Pana Posła Tadeusza Tomaszewskiego, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.
Ad 1., 3.
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374,ze zm.), reguluje kwestie zwolnienia z opłacania składek na 3 miesiące (marzec, kwiecień i maj 2020 r.). Dotyczy to osób prowadzących działalność, firm zgłaszających do ubezpieczeń społecznych mniej niż 50 osób (do tego limitu nie są wliczani pracownicy młodociani), spółdzielni socjalnych oraz duchownych i można je uzyskać dla całości należności lub dla 50% ich łącznej kwoty.
Zwolnienie z opłacenia 100% należności z tytułu składek za dany miesiąc dotyczy:
- osób wykonujących pozarolniczą działalność przed 1 kwietnia 2020 r. i opłacających składki wyłącznie na własne ubezpieczenia, przychód z działalności w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek nie przekracza kwoty 15 681 zł, tj. 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto za 2020 r.
- spółdzielni socjalnych zgłoszonych przed dniem 1 kwietnia 2020 r. jako płatnik składek w ZUS (bez względu na liczbę zatrudnianych osób),
- duchownych,
- płatników składek, którzy prowadzili działalność:
- przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 10 ubezpieczonych,
- w okresie od 1 lutego do 29 lutego i na dzień 31 marca 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 10 ubezpieczonych,
- w okresie od 1 marca do 31 marca i na dzień 30 kwietnia 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 10 ubezpieczonych.
Zwolnienie z opłacenia 50 % należności z tytułu składek za dany miesiąc dotyczy płatników składek, którzy prowadzili działalność:
- przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 50 ubezpieczonych,
- w okresie od 1 lutego do 29 lutego i na dzień 31 marca 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 50 ubezpieczonych,
- w okresie od 1 marca do 31 marca i na dzień 30 kwietnia 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 50 ubezpieczonych.
Przepisy nie przewidują minimalnej i maksymalnej kwoty należności z tytułu składek, którą może objąć zwolnienie, za wyjątkiem osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących oraz duchownych, dla których obejmuje wyłącznie składki od najniższej podstawy ich wymiaru.
Zwolnienie dotyczy składek za przedsiębiorcę i pracujące dla niego osoby na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, FGŚP, FEP. Ponadto, na mocy ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. poz. 695) – dla płatników składek, którzy zostali objęci zwolnieniem z opłacania składek (zgłaszających do ubezpieczeń inne osoby) wprowadzono możliwość zwolnienia składki za marzec br. pomimo jej opłacenia ze względu na to, że płatnicy nie znając szczegółów nowych rozwiązań niejednokrotnie kosztem oszczędności zapłacili pierwszą składkę objętą zwolnieniem.
Zarówno przedsiębiorca, jak i pracujące dla niego osoby zachowają prawo do świadczeń zdrowotnych i z ubezpieczeń społecznych za okres zwolnienia ze składek. Przedsiębiorcy opłacający składki na własne ubezpieczenia i osoby z nimi współpracujące zachowują prawo do świadczeń w razie choroby i macierzyństwa jeżeli były w dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym na dzień 1 lutego 2020 r.
Ponadto, w ramach uchwalonej przez Sejm RP w dniu 30 kwietnia 2020 r. ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 przewiduje się rozszerzenie grupy płatników, którym umożliwia się skorzystanie ze zwolnienia z opłacania należności z tytułu składek. Osoby opłacające składki na własne ubezpieczenia będą mogły skorzystać z powyższego zwolnienia, w sytuacji, gdy ich przychód był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r., pod warunkiem, że ich dochód z tej działalności nie był wyższy niż 7000 zł.
Ze zwolnienia z opłacania składek nie skorzystają firmy, które znajdowały się w trudnej sytuacji w grudniu 2019 r. i nie regulowały należności, w tym składek pobieranych przez ZUS. Wynika to z regulacji UE. Zwolnienie z opłacania należności z tytułu składek stanowi pomoc publiczną, mającą na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce, o której mowa w Sekcji 3.1 Komunikatu Komisji – Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19 (Dz. Urz. UE C 91 I z 20.03.2020).
Komunikat Komisji wskazuje, że pomoc może zostać przyznana przedsiębiorstwu, które nie znajdowało się w trudnej sytuacji w rozumieniu rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014) w dniu 31 grudnia 2019 r. W oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 18 ww. rozporządzenia Komisji (UE) należy uznać, że przedsiębiorstwo znajduje się w trudnej sytuacji, gdy zachodzi co najmniej jedna z poniższych okoliczności:
- w przypadku spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki komandytowo–akcyjnej, wysokość niepokrytych strat przewyższa 50% wysokości kapitału zarejestrowanego. Warunek jest spełniony, jeśli po odjęciu wartości skumulowanych strat od sumy kapitałów o charakterze rezerwowym (takich jak kapitał zapasowy, rezerwowy oraz kapitał z aktualizacji wyceny) uzyskano wynik ujemny, którego wartość bezwzględna przekracza połowę wartości kapitału zarejestrowanego, tj. akcyjnego lub zakładowego;
- w przypadku spółki jawnej, spółki komandytowej, spółki partnerskiej oraz spółki cywilnej, wysokość niepokrytych strat przewyższa 50% wysokości jej kapitału według ksiąg spółki;
- podmiot spełnia kryteria kwalifikujące go do objęcia postępowaniem upadłościowym.
W przypadku podmiotów, które nie są spółkami zastosowanie będzie miała wyłącznie przesłanka trzecia.
Zgodnie z zapisami ustawy Prawo upadłościowe:
- upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny;
- dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Uwzględniając powyższe przyjęto, że przedsiębiorca znajduje się w trudnej sytuacji, jeżeli na 31 grudnia 2019 r. zalegał z opłacaniem należności z tytułu składek za okres dłuższy niż 12 miesięcy, nie wymaga przy tym podawania przez wnioskodawców takich informacji. Podmiot, który nie opłaca swoich należności przez ponad rok spełnia przesłankę do ogłoszenia upadłości wynikającą z ustawy Prawo upadłościowe. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy przedsiębiorca wprawdzie miał na 31 grudnia 2019 r. zadłużenie za okres równy lub dłuższy niż 12 miesięcy, ale realizuje zawartą z Zakładem umowę o rozłożenie na raty należności z tytułu składek zawartą przed 31 grudnia 2019 r.
Ad 2.
Należy zwrócić uwagę, że w ramach ustaw tzw. tarczy antykryzysowej, dla przedsiębiorców zostały również wprowadzone inne ulgi pomagające w utrzymaniu działalności gospodarczej.
Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zawiera również ulgę w postaci odroczenia terminu płatności albo rozłożenia na raty należności dotyczącą wszystkich płatników składek. Dotyczy składek za przedsiębiorcę i pracujące dla niego osoby. Nie ma znaczenia od kiedy płatnik prowadzi działalność. Nie ma też znaczenia wielkość jego firmy. Z ulgi mogą skorzystać także samozatrudnieni.
Ulga dotyczy składek od stycznia 2020 r. Dzięki uldze można opłacić składki do ZUS w dłuższym czasie. Jeśli płatnik złoży wniosek przed terminem płatności składek, nie poniesie żadnych kosztów związanych z ulgą (zwolnienie z opłaty prolongacyjnej).
Przedmiotowa ustawa zawiera również rozwiązanie w postaci odstąpienia od pobierania odsetek za zwłokę dla należności za okres od stycznia 2020 r. Jest ono przeznaczone dla płatników składek, którzy mają trudności w terminowym opłaceniu składek w następstwie COVID-19. Dotyczy wszystkich płatników składek – nie ma znaczenia wielkość przedsiębiorstwa. Odstąpienie od pobierania odsetek będzie możliwe w sytuacji, gdy składki już zostały opłacone, ale po ustawowym terminie płatności. W celu skorzystania z powyższego zwolnienia z pobierania odsetek należy złożyć wniosek do ZUS w terminie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu. ZUS informuje płatnika składek o odstąpieniu od pobierania odsetek za zwłokę w terminie 30 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku. Odmowa następuje w formie decyzji, od której przysługują środki zaskarżenia.
Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych umożliwia przedsiębiorcom będącym w trudnej sytuacji zawieszenie spłaty umowy o rozłożenie zadłużenia na raty lub umowy o odroczeniu terminu płatności na okres 3 miesięcy. Rozwiązanie to jest przeznaczone dla płatników składek, którzy mają zawartą z ZUS umowę o rozłożeniu zadłużenia na raty lub umowę o odroczeniu terminu płatności, i którzy mają trudności w ich realizacji w następstwie COVID-19. Płatnicy Ci będą mogli skorzystać z zawieszenia realizacji umowy na okres 3 miesięcy począwszy od terminu spłaty raty bądź terminu płatności odroczonej składki przypadających w miesiącu marcu, kwietniu lub maju 2020 r. Dotyczy wszystkich płatników składek – nie ma znaczenia wielkość przedsiębiorstwa.
Należy jednocześnie podkreślić, że najbliższe tygodnie, to czas szeroko zakrojonych dalszych działań, które mają zapobiegać szybkiemu rozprzestrzenianiu się COVID-19 w Polsce. Obecnie wdrożone w Polsce regulacje prawne m.in. pakiet ustaw „tarczy antykryzysowej”, podlegają monitorowaniu. Wszelkie uwagi są na bieżąco analizowane (również na tle wystąpień posłów i senatorów, organizacji pracodawców, związków zawodowych oraz indywidualnych wystąpień), pod kątem potrzeb ewentualnych zmian w tym w sferze przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych jak również w celu wprowadzenia kolejnych instrumentów w zakresie ochrony zdrowia, które pozwolą na dalszą skuteczną walkę z COVID-19.
źródło: http://www.sejm.gov.pl/
Wytłuszczenia dokonane przez redakcję