Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 4-06-2019 r. – WPI/200000/43/534/2019

Czy naliczać składki ZUS od wartości posiłków udostępnianych pracownikom poprzez przekazanie im kart elektronicznych do automatu gastronomicznego?

UZASADNIENIE

W dniu 24 maja 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej na podstawie art. 34 ustawy Prawo przedsiębiorców złożony przez spółkę: (…) Wnioskodawca poinformował, że zapewnia wszystkim pracownikom zatrudnionym w zakładzie pracy w (…) posiłki gotowe do spożycia bez prawa do ekwiwalentu, za kwotę nieprzekraczającą 190 zł miesięcznie. Posiłki udostępnione są pracownikom w postaci dań gotowych (tj. pierogów, naleśników, krokietów, gotowych dań obiadowych, sałatek, kanapek), które będą wydawane przez automaty gastronomiczne znajdujące się w zakładzie produkcyjnym i dostępne (czynne) 24 h na dobę. Forma automatu gastronomicznego została wybrana przez Pracodawcę z uwagi na uwzględnienie także obowiązującego pracowników systemu zmianowego pracy i konieczność udostępnienia pracownikom możliwości korzystania z posiłku zarówno w dzień, jak i w nocy w czasie przerw w pracy. Wszystkie dania wydawane przez automat, z których będą mogli korzystać pracownicy w ramach przyznanego im limitu kwotowego, będą w formie gotowej do spożycia. Wydawane dania pracownicy będą mogli spożywać w zakładzie pracy zarówno na zimno, jak i na ciepło (z wykorzystaniem udostępnionej przez Pracodawcę mikrofalówki). Posiłki będą wydawane z automatu poprzez użycie indywidualnej karty elektromagnetycznej danego pracownika doładowywanej przez Pracodawcą wyłącznie do kwoty zł miesięcznie. Niemożliwe będzie dokonywanie płatności za pomocą karty ponad tę kwotę. Kwota ta nie będzie również kumulować się z kwotą za następny miesiąc, tj. w razie niewykorzystania środków w danym miesiącu po jego zakończeniu uruchamiana będzie kolejna pula jedynie uzupełniająca do maksymalnej kwoty zł, nie będzie możliwości kumulowania i wykorzystania środków z poprzedniego miesiąca ponad limit zł. Kwota wykorzystana przez pracownika w danym miesiącu będzie odnotowywana w formie raportu z użycia karty. Karta będzie imienna, nie będzie możliwości wykorzystania jej przez innego pracownika, co zastrzeżone również zostanie pracownikom w zasadach korzystania z kart.

Płatność kartą będzie możliwa wyłącznie za posiłki z automatu gastronomicznego (tj. oferującego pierogi, krokiety, naleśniki, sałatki, kanapki). A zatem nie będzie możliwości dokonania płatności kartą za zakupy napojów z tego automatu, tym samym pracownicy nie będą mogli wykorzystać przyznanego im limitu na zakup jakichkolwiek innych produktów, oprócz ww. gotowych do spożycia posiłków. Udzielonej karty nie będzie można również użyć w innych automatach dostępnych dla pracowników (tj. z napojami – kawą, herbatą, z drobnymi słodkimi i słonymi przekąskami), gdzie będzie wyłącznie możliwość zakupu gotówkowego ze środków pracowników.

Szczegółowe zasady dotyczące możliwości skorzystania z posiłków wprowadzone zostały uchwałą zarządu wprowadzającą regulamin korzystania z dofinansowania do posiłków

Przedstawiając własne stanowisko w sprawie Spółka wskazała, ze zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe zawarte są m.in. w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Stosownie do przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z zastrzeżeniem wyjątków opisanych w ww. rozporządzeniu.

Wnioskodawca poinformował również, że przedmiotowe świadczenie będzie stanowiło przychód pracowników w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i na potwierdzenie powyższego przedstawił interpretację indywidualną wydaną na Jego wniosek przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Zadaniem Wnioskodawcy, istnieje jednak podstawa, aby przedmiotowe świadczenie było wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a w konsekwencji także wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe. I tym samym wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, składki na Fundusz Pracy, a także składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt. 11 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawy wymiaru składek nie stanowi wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 190 zł.

Wnioskodawca dodał, że skorzystanie z powołanego wyżej zwolnienia wymaga spełnienia łącznie trzech warunków: dofinansowania przez pracodawcę posiłków dla pracowników, braku możliwości otrzymania ekwiwalentu z tego tytułu oraz zachowania limitu 190 zł miesięcznie. Zdaniem Spółki w ww. przypadku powyższe warunki skorzystania ze zwolnienia zostały spełnione.

1. Dofinansowanie przez pracodawcę posiłków dla pracowników.

Wnioskodawca wskazał, że omawiany przepis obejmuje każdą sytuację, w której pracodawca na własny koszt przekazuje pracownikom żywność w postaci gotowych posiłków. Może nastąpić to poprzez prowadzenie przez pracodawcę stołówki pracowniczej albo przez przekazanie pracownikom bonów lub kart. Istotne jest natomiast, aby to pracodawca ponosił ekonomiczny ciężar dofinansowania do wyżywienia pracowników, niezależnie od sposobu udostępniania pracownikom posiłków (tj. stołówka, karta lub bon uprawniający do nabycia przez pracownika posiłku w punkcie gastronomicznym/barze/restauracji) i by posiłki te pracownicy mogli spożywać „na miejscu” tj. w zakładzie pracy. Istotnym dla wykładni omawianego przepisu jest, że nie posługuje się on pojęciem „wydawania” (jak ma to miejsce w treści § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia), lecz pojęciem „udostępniania”. Ma ono znacznie szerszy zakres i mieści w sobie także zastępcze formy spełniania świadczenia. W związku z powyższym w ocenie Wnioskodawcy, stosowanie kart imiennych w celu udostępniania pracownikom posiłków do spożycia w automacie gastronomicznym, mieści się w dyspozycji § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia, który uwzględnia każdą dopuszczalną formę służącą finansowaniu przez pracodawcę posiłków.

W świetle powyższego, zdaniem Spółki korzystanie z kart spełnia pierwszy warunek, umożliwiający wyłączenie z podstawy wymiaru składki wartości sfinansowanych przez pracodawcę posiłków.

2. Brak możliwości otrzymania przez pracownika ekwiwalentu w przypadku niewykorzystania dofinansowania na posiłek.

Drugim ustawowym warunkiem jest to, aby pracownik, który nie skorzysta z posiłku, nie nabył prawa do ekwiwalentu z tego tytułu, a więc nie otrzymał w związku z niewykorzystaniem karty innego świadczenia o wartości równej doładowaniu karty. Jeśli pracownik nie skorzysta z karty zgodnie z jej przeznaczeniem, tj. nie otrzyma posiłku, to nie zostaną mu wypłacone środki pieniężne ani nie uzyska on innego świadczenia w zamian. Takie założenie jest spójne z regulacją ww. rozporządzenia, która zakłada, że wyłącznie środki przeznaczone przez pracodawcę na nabycie przez pracowników gotowych posiłków (zaspokojenie potrzeb żywieniowych) i na ten cel spożytkowane mogą korzystać z preferencyjnego traktowania polegającego na wyłączeniu wartości świadczenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. W przedmiotowym stanie faktycznym, intencją Wnioskodawcy jest, aby karta nie była używana w inny sposób niż w celu nabycia posiłków w automacie gastronomicznym. Pracownik, korzystając z karty zobowiązuje się do wykorzystania jej zgodnie przeznaczeniem. Pracownicy zostaną poinformowani, że karta służy wyłącznie do nabycia gotowego posiłku w przygotowanym do tego celu automacie gastronomicznym, bez prawa do ekwiwalentu. W ocenie Spółki, dla skorzystania z omawianej preferencji, nie ma znaczenia forma dofinansowania przez pracodawcę do posiłków pracowników, tj. bon, talon czy karta uprawniająca do otrzymania przez pracownika posiłku, ponieważ przepis ww. rozporządzenia nie wskazuje na taką dyferencjację. Odmienne założenie –

że dofinansowanie do posiłku jedynie w postaci bonu lub talonu uprawnia do skorzystania ze zwolnienia – stanowiłoby przejaw nieuprawnionej zawężającej wykładni. To z kolei prowadziłoby do zróżnicowania sytuacji pracownika ze względu na formę dofinansowania posiłków przez pracodawcę i kreowało sytuacje, w których pracownik zostałby pozbawiony przywileju w postaci skorzystania z wyłączenia ze składek na ubezpieczenia społeczne wartości dofinansowania do posiłku tylko ze względu na inną formę przekazania tego dofinansowania, podczas gdy w rzeczywistości cele ww. rozporządzenia byłyby spełnione. W szczególności istotne jest to w zakładzie działającym w systemie zmianowym, gdzie w nocy nie ma możliwości skorzystania z innej formy posiłku w najbliższej okolicy zakładu produkcyjnego.

W związku z powyższym Wnioskodawca uznał, że § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie odnosi się do formy, jaką pracodawca wybierze w celu sfinansowania pracownikom posiłków o wartości nieprzekraczającej miesięcznie 190 zł. W ocenie Spółki, ustawodawca, którego zamierzeniem było wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dofinansowania do posiłków, wymaga jedynie, aby – niezależnie od formy finansowania – pracodawca zagwarantował brak prawa do uzyskania przez pracownika ekwiwalentu. Zdaniem Wnioskodawcy, gdyby ustawodawca uznał za zasadne wskazanie na konkretne formy przyznania dofinansowania, uczyniłby to, tak jak to zrobił w § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia, gdzie przykładowo wskazał na bony, talony, kupony oraz inne dowody uprawniające do otrzymania określonych świadczeń.

Spółka zauważyła również, że omawiany przepis został wprowadzony rozporządzeniem wydanym w 1998 r., tj. w okresie, kiedy formy motywacji pracowników, w tym dofinansowania do posiłków, przybierały postać wyłącznie dostępnych wówczas na rynku bonów, talonów oraz innych znaków uprawniających do wymiany ich na towary i usługi. Ze względu na postęp technologiczny jaki nastąpił od tego czasu możliwe jest zastąpienie papierowych bonów i talonów także elektromagnetycznymi kartami przy tożsamym celu korzystania z nich oraz identycznym charakterze świadczenia. Ekonomiczny kontekst korzystania z kart także będzie odpowiadał temu dotyczącemu korzystania z bonów i talonów – pracownik „zaoszczędzi” kwotę, na którą opiewa wartość przyznanego finansowania.

Z użyciem kart nie łączy się zmiana zasady, zgodnie z którą pracownik, który nie wykorzysta przyznanego dofinansowania na posiłek, traci możliwość wykorzystania go w jakikolwiek inny sposób, w szczególności na nabycie innych – niż posiłek – usług czy towarów. Także w przypadku karty zapewnienie mechanizmu braku ekwiwalentności jest możliwe, nie ogranicza się on tylko do przypadku dofinansowania posiłków w postaci bonu czy talonu. Co więcej, korzystanie z karty gwarantuje pracodawcy, że pracownik będzie uprawniony do zakupu posiłku jedynie w wyznaczonych punktach oraz nigdy nie przekroczy przyznanego mu limitu.

Karta nie umożliwia wypłaty gotówki w bankomacie ani w banku, co samo w sobie stanowi przesłankę braku ekwiwalentności, pracownik nie ma możliwości otrzymania ekwiwalentu pieniężnego w innej formie. W związku z powyższym pracownik nie ma możliwości wypłacenia gotówki i nabycia innych niż gotowe posiłki w automacie gastronomicznym – towarów czy usług. Skorzystanie z takiej możliwości stanowiłoby naruszenie omawianych przepisów i przeczyłoby celowości wprowadzenia przedmiotowego wyłączenia zmierzającego do ulgowego potraktowania dofinansowania przez pracodawcę gotowych posiłków dla swoich pracowników.

3. Przestrzeganie limitu zwolnienia do 190 zł miesięcznie

Kwota wyłączona z podstawy wymiaru składek nie może przekraczać 190 zł miesięczne. Oznacza to, że jeżeli pracownik otrzyma w danym miesiącu posiłki za kwotę przekraczającą miesięcznie 190 zł, to wówczas tylko kwota do wysokości 190 zł będzie korzystała z wyłączenia z podstawy składek, a nadwyżka podlegać będzie składkom na ubezpieczenie emerytalne i rentowe i to na Spółce ciążyć będzie wówczas obowiązek ustalenia, czy ustawowy limit jest przestrzegany. W niniejszym przypadku, dofinansowaniem Pracodawcy objęta będzie wyłącznie ustawowa kwota do 190 zł miesięcznie, jako, że właśnie taką kwotę Pracodawca planuje przeznaczyć na dofinansowanie gotowych posiłków (ze względu na sposób działania karty: pracodawca będzie doładowywał kartę comiesięcznie tylko do wartości 190 zł, a pracownik nie będzie miał możliwości przekroczenia deklarowanej kwoty 190 zł, gdyż brak środków na karcie będzie oznaczał brak możliwości zakupu w automacie z tą formą płatności). W związku z powyższym także trzeci warunek skorzystania ze zwolnienia jest spełniony.

Mając na względzie powyższe Spółka wskazała, że w jego przypadku wszystkie warunki zwolnienia dofinansowania posiłków zostały spełnione, a zatem w ocenie Wnioskodawcy, wartość kart do limitu 190 zł miesięcznie winna być wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, stosownie do § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Spółka zauważyła, że korespondujące stanowisko zostało potwierdzone m.in. w decyzjach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 24 stycznia 2014 r. o sygn. DI/100000/451/1731/2013 oraz z 23 grudnia 2015 r. o sygn. DI/100000/43/1346/2015, a także DI/100000/43/724/2017 z 6 lipca 2017 r.

W nawiązaniu do powyższego i wobec naczelnie obowiązującej zasady opodatkowywania i ozusowywania wszelkich form wynagradzania pracownika (pieniężnego i niepieniężnego) wyjątek pozwalający na wyłączenie tej formy dochodu z podstawy podlegającej oskładkowaniu dla pracowników nie tylko zatrudnionych przy pracach szczególnie uciążliwych podlega ścisłej wykładni, „która w pierwszym rzędzie powinna odpowiadać językowemu i gramatycznemu brzmieniu spornego przepisu” (tak SN w wielu wyrokach z lat 2013-2015). Wobec tego każdy posiłek, który nadaje się do bezpośredniego spożycia, a nie jest jedynie artykułem spożywczym będzie mógł być zakwalifikowany jako objęty tą regulacją.

Tym samym karty udostępniane pracownikom do użycia w automatach gastronomicznych zawierających możliwość płatności przyznaną kartą wyłącznie za dania gotowe: np. naleśniki, pierogi krokiety i inne dania gotowe, a także zupy do kwoty 190 zł miesięcznie powinny być uznane za spełniające kryteria regulacji § 2 ust. 1 pkt. 11 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Ustawodawca wprowadza warunek, aby posiłki udostępnione przez pracodawcę były gotowe do spożycia, a właśnie taki charakter będą miały posiłki oferowane w przedmiotowym automacie gastronomicznym.

Wnioskodawca podkreślił także, że dofinansowanie Pracodawcy (możliwość płatności kartą finansowaną przez Pracodawcę) nie obejmie działających w zakładzie automatów oferujących inne drobne przekąski (zgodnie z interpretacją ZUS w Gdańsku z 11 października 2016 r. do takowych zaliczymy: dropsy, cukierki, gumę do żucia, „które trudno ująć w ramy tzw. posiłku czy nawet produktu do jego przygotowania”), a także napoi (niewymienione w treści § 2 ust. 1 pkt 11 tego rozporządzenia) i to także wtedy, gdy automaty będą je oferować obok posiłków. W wielu bowiem wyrokach i interpretacjach powtarzane jest stwierdzenie „Bony (talony lub kupony) żywnościowe uprawniające do nabycia posiłków i/lub artykułów spożywczych (…), które nie zostały wydane przez pracodawcę na podstawie przepisów prawa pracy nie podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek.”

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy korzystać z wyłączenia, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe mogą finansowane przez Pracodawcę karty, za pomocą których będzie można dokonać płatności za zakup gotowych do spożycia posiłków w przeznaczonych do tego punktach – automatach gastronomicznych, a karta zasilana będzie do kwoty nie przekraczającej 190 zł miesięcznie (bez prawa do ekwiwalentu).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Stosownie do art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy pod kątem prawidłowości zaprezentowanej wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji. Wydając indywidualną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Zagadnienia dotyczące obowiązku opłacania i ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulowane są za pośrednictwem przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1949). Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ww. ustawy oraz § 1 wskazanego rozporządzenia, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1509 ze zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

W myśl art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1510 ze zm.), do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Ponadto zgodnie z art. 104 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1265 ze zm.) oraz art. 29 ust. 1 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1433 ze zm.) składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w przypadku zaistnienia obowiązku ich opłacania, ustala się od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zaznaczyć należy również, że w myśl powołanego powyżej art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w ściśle zakreślonym katalogu spraw. Kwestia kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu, nie mieści się w powyższym zakresie. W konsekwencji, Zakład dokonał interpretacji przepisów dotyczących ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne opierając się na zawartym we wniosku wskazaniu Spółki w powyższej kwestii, potwierdzonym załączoną interpretacją indywidualną KIS.

Katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty we wskazanym rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W myśl § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączona jest wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnionych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 190 zł.

W przypadku, o którym mowa w powyższym przepisie, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączona jest wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnionych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 190 zł. Zauważyć należy, że ww. przepis mówi jedynie o posiłkach, tym samym na podstawie § 2 ust. 1 pkt 11 powołanego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe możliwe będzie wyłączenie bonów żywnościowych lub kart o wartości do 190 zł uprawniających wyłącznie do wymiany na posiłek w placówkach gastronomiczno – restauracyjnych, barach, punktach gastronomicznych, stołówkach oferujących posiłki w formie gotowych do spożycia dań a nie w placówkach handlowych takich jak sklepy spożywcze.

Sąd Najwyższy w wyroku z 10 września 2013 r. (sygn. I UK 74/13), uznał, że „bony (talony lub kupony) żywnościowe (żywieniowe) uprawniające do nabycia posiłków lub artykułów spożywczych w zakładach zbiorowego żywienia lub sieciach (placówkach) handlowych (…) nie podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na pracownicze ubezpieczenia emerytalne i rentowe w rozumieniu § 2 pkt 11 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r.” Sąd Najwyższy zaznaczył również, iż „wywołujący kontrowersje interpretacyjne przepis podlega ścisłej wykładni adekwatnej do jego wyjątkowego (szczególnego) charakteru prawnego, która w pierwszym rzędzie powinna odpowiadać językowemu i gramatycznemu brzmieniu spornego przepisu. Nie pozostawia on wątpliwości, że wyłączeniu z podstawy wymiaru składek podlega wyłącznie wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikowi do spożycia, które znajdują się w stanie nadającym się do tego celu (spożycia) w miejscu i czasie pracy u zainteresowanego pracodawcy (wnioskodawcy). Tych wymagań nie spełniają bony żywnościowe (żywieniowe), które miałyby być przyznawane wszystkim pracownikom do zrealizowania we wskazanych im licznych punktach gastronomicznych lub sieciach (jednostkach) handlowych, które oferują w zamian rozmaite produkty.”

Podobnie Sąd Najwyższy w wyroku z 24 września 2015 r. (sygn. I UK 205/15) stwierdził, że na podstawie § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączeniu z podstawy wymiaru składek podlega wyłącznie wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikowi do spożycia, które znajdują się w stanie nadającym się do tego celu (spożycia) w miejscu i czasie pracy u zainteresowanego pracodawcy.

Z treści wniosku z 14 maja 2019 r. wynika, że Wnioskodawca zapewnia pracownikom zatrudnionym w systemie zmianowym posiłki w postaci dań gotowych wydawanych przez automaty gastronomiczne znajdujące się w zakładzie produkcyjnym. Posiłki są wydawane pracownikowi z automatu gastronomicznego poprzez użycie indywidualnej imiennej karty elektromagnetycznej doładowywanej przez Pracodawcę do kwoty zł miesięcznie, bez możliwości kumulowania i wykorzystania środków z poprzednich okresów. Karta umożliwia wyłącznie nabycie posiłków z automatu gastronomicznego, a tym samym nie może być wykorzystana do zakupu napojów z tego automatu czy też zakupów w innych automatach (z napojami i drobnymi przekąskami). Wartość zapewnionych pracownikom posiłków stanowi dla nich przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów podatkowych. W świetle powyższego, stanowiąca przychód pracowników wartość posiłków otrzymywanych przez pracowników za pośrednictwem kart służących do płatności w automatach gastronomicznych znajdujących się na terenie zakładu do wysokości 190 zł miesięcznie podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy. Jednocześnie, z uwagi na wykazaną powyżej zależność łączącą wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wskazana kwota nie podlega również uwzględnieniu w podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych tych pracowników.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Spółki w sprawie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wartości posiłków udostępnianych pracownikom poprzez przekazanie im kart elektronicznych do automatu gastronomicznego uznać należy za prawidłowe.

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję