Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 14-06-2019 r. – WPI/200000/43/542/2019

Jakie są zasady podlegania ubezpieczeniom zusowskim przez cudzoziemców pracujących w Polsce?

UZASADNIENIE

W dniu 27 maja 2019r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek Przedsiębiorcy (…) o wydanie interpretacji Indywidualnej w trybie art. 34 ustawy Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zatrudnia:

1. Zleceniobiorców spoza UE. osoby z Ukrainy, na podstawie § 2 Rozporządzenia Ministra Rodziny. Pracy I Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017r. (Dz. U 2017r. poz. 2349) w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, na okres pracy wynoszący łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ma zamiar zatrudniać na podstawie umowy zlecenia:

2. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, Republiki Białorusi, Federacji Rosyjskiej, Republiki Gruzji na podstawie § 2 Rozporządzenia Ministra Rodźmy, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017r (…) w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, na okres pracy wynoszący łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.

3. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy, Republiki Azerbejdżanu które uzyskały zezwolenie typu A na pobyt czasowy I pracę cudzoziemca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej – na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 3 I 88 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku oraz art 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego.
4. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy, Republiki Azerbejdżanu, które uzyskały zezwolenie na pracę i pobyt czasowy do trzech lat – na podstawie art. 114, art. 98 ust 1 I 2, art. 104, art. 118 ust. 1, art. 240 pkt 1 art. 242 ustawy z dnia 12 grudnia 2013r. o cudzoziemcach.
5. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy, na podstawie art 88n – 88y ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego – tzw. „praca sezonowa”.

Wnioskodawca jest pracodawcą, działającym Jako spółka prawa handlowego, posiada czynny wpis do Rejestru Przedsiębiorców. Na podstawie umów zleceń zatrudnia obywateli Ukrainy i ma zamiar zatrudniać w ramach umowy zlecenia obywateli, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji. Federacji Rosyjskiej. Ukrainy. Republiki Azerbejdżanu, którzy nie posiadają i nie będą posiadać kart stałego pobytu na terytorium RP w sposób opisany w pkt 1,2.3.4,5 wniosku, a zatem z pobytem czasowym od 1 miesiąca do 3 lat oraz tzw. prac sezonowych do 9 miesięcy w roku kalendarzowym. Zatem ich pobyt nie będzie miał charakteru stałego. W zależności od legalizacji pobytu cudzoziemcy przebywać będą na podstawie stosownych wiz lub na podstawie tzw. „ruchu bezwizowego” lub innych podstaw legalnego pobytu wymaganych przepisami prawa. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca ma zawarte oraz zawiera umowy handlowe outsourcingu pracowniczego oraz świadczenia usług pracowniczych, w tym w ramach agencji pracy tymczasowej i partnerami biznesowymi, których siedziba znajduje się na terytorium RP Zleceniobiorcy Wnioskodawcy wykonują oraz będą wykonywać czynności zlecenia, zgodnie z zawartymi umowami z partnerami biznesowymi Płatnika.

Wnioskodawca, zawierając umowy zlecenia z cudzoziemcami zatrudnionymi w sposób opisany powyżej, a zatem z pobytem mającym charakter tymczasowy, dokonuje zgłoszenia tych osób do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odprowadza składki, o których mowa w ustawie o SUS tj. składki zdrowotne i zaliczki na podatek dochodowy

Wnioskodawca wnosi o wydanie interpretacji czy obecnie zatrudniani oraz zatrudnieni w przyszłości przez Wnioskodawcę obywatele Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy, Republiki Azerbejdżanu, w sposób opisany w punkcie 1,2,3,4,5 z którymi Wnioskodawca ma zawarte umowy zlecenia oraz ma zamiar zawrzeć umowy zlecenia, których to pobyt w Polsce ma charakter czasowy (tj. pobyt nie ma charakteru stałego) podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w Polsce w świetle ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych?

Stanowisko Wnioskodawcy przedstawia się następująco tj. obecnie zatrudniani oraz zatrudnieni w przyszłości przez Wnioskodawcę obywatele Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy, Republiki Azerbejdżanu, w sposób opisany jak wyżej w punkcie 1,2.3,4,S z którymi Wnioskodawca ma zawarte umowy zlecenia oraz będzie zawierał umowy zlecenia, których to pobyt w Polsce ma charakter tymczasowy (tj. pobyt nie ma charakteru stałego), którzy nie posiadają kart stałego pobytu – na podstawie art 5 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2013r. poz. 1442, dalej Ustawa SUS) nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie SUS.

Stanowisko Wnioskodawcy oparte jest na treści art 5 ust 2 ustawy SUS, który stanowi, ze „Nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej me ma charakteru stałego I którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misiach, misiach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią Inaczej ”

Zgodnie z treścią art. 1 ustawy SUS;

Ubezpieczenia społeczne obejmują;

1. ubezpieczenie emerytalne;
2. ubezpieczenia rentowe;
3. ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane dalej „ubezpieczeniem chorobowym”;
4. ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwane dalej „ubezpieczeniem wypadkowym”.

Według Wnioskodawcy zakresem przedmiotowym art. 5 ust 2 SUS są objęci zarówno obywatele państw obcych zatrudnieni w placówkach wymienionych w tym przepisie (niezależnie od charakteru ich pobytu na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej), jak również obywatele państw obcych niezatrudnieni w takich placówkach, o ile tylko Ich pobyt na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej nie ma i będzie miał charakteru stałego

Opinia Wnioskodawcy jest w pełni zgodna z ugruntowaną, wieloletnią limą orzeczniczą sądów polskich, w szczególności Sądu Najwyższego, który wielokrotnie podejmował to zagadnienie, za każdym razem orzekając w sposób zgodny ze stanowiskiem Wnioskodawcy (zob. w szczególności wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 września 2011r. (I UK 60/11), wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011r. (III UK 21S/10), wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2007r. (I UK 225/06). wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2008r. (I UK 303/07), wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009r. (II UK 116/08)j. W szczególności Wnioskodawca opiera swoją wykładnie na stwierdzeniu zawartym w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009r. (II UK 116/08). zgodnie z którym art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych powinien być odczytywany w ten sposób, ze nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie po pierwsze – obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i po drugie – obywatele państw obcych, którzy są zatrudnieni w placówkach wymienionych w drugim członie tego przepisu W konsekwencji oznacza to, ze zakresem przedmiotowym art 5 ust 2 ustawy systemowej są objęci zarówno obywatele państw obcych zatrudnieni w placówkach wymienionych w tym przepisie niezależnie od charakteru ich pobytu na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej), jak również obywatele państw obcych niezatrudnieni w takich placówkach, o ile ich pobyt nie ma charakteru stałego.

Na uwagę, zdaniem Wnioskodawcy zasługuje również wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2008r. (l UK 303/07), zgodnie z którym wykładnia art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie daje podstaw do uznania, ii poprzez użycie w tym przepisie spójnika „i” zawiera on koniunkcję oznaczającą wymóg łącznego spełnienia dwóch przesłanek niepodlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego przez obywateli państw obcych (ci, którzy spełniają po pierwsze warunek braku stałego pobytu na obszarze Państwa polskiego i po drugie – warunek zatrudnienia w wymienionych placówkach) Sąd Najwyższy uznał ze utycie w art. 5 ust 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych spójnika „i” stanowi koniunkcję (złączenie) dwóch zdań, odnoszących się do niezależnych od siebie dwóch kategorii określonych w nim osób, niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (ci, których pobyt na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i cl, którzy są zatrudnieni w wymienionych placówkach niezależnie od charakteru pobytu na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej).

Wyroki zapadłe w powołanych sprawach wydane zostały w oparciu o tożsamy stan faktyczny i w oparciu o te same przepisy prawa.

Zatem w przedmiotowej sprawie, stanowisko Wnioskodawcy jest zbieżne z ugruntowaną limą orzecznictwa Sądu Najwyższego, Wnioskodawca me ma więc obowiązku odprowadzania składek z ubezpieczenia społecznego, o których mowa w ustawie SUS w przypadku obecnie oraz w przyszłości zatrudnianych cudzoziemców, ponieważ zatrudnienie cudzoziemców następuje na pobyt czasowy, nie mający charakteru stałego, a zatrudnieni obecnie i w przyszłości cudzoziemcy nie posiadają I nie będą posiadać kart stałego pobytu. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 3 kwietnia 2013r., III Aua 1089/12 wskazał, ze „z faktu posiadania karty stałego pobytu daje się wyprowadzić domniemanie, ze pobyt cudzoziemca na terytorium Polski ma charakter stały, lecz strona może w procesie wykazać okoliczności przeciwne w celu obalenia domniemania”

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art 34 ust 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej Jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja Indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu, udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie, stosownie do art 83d ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

W tym miejscu zaznaczyć należy, iż w drodze mniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek Mocą niniejszej decyzji Zakład me przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązki ubezpieczeniowego Ocena stanowiska przedsiębiorcy pod kątem prawidłowość zaprezentowanej wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie indywidualne interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż granice sprawy wszczęte) wniesieniem wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji zakreślają jedynie ramy opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, natomiast Organ w tym trybie me prowadź postępowania wyjaśniającego, w szczególności dowodowego

Zagadnienia dotyczące podlegania ubezpieczeniom społecznym i opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W mysi art 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 oraz art 13 pkt 2 przywołanej ustawy osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo inne umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Zgodnie z art. 11 ust. 1 powołanej ustawy zleceniobiorcy mogą podlegać ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, na swój wniosek.

Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie uzależniają objęcia ubezpieczeniami społecznymi od posiadanego obywatelstwa, miejsca zamieszkania czy pobytu, jak również od tego przez jaki czas praca jest świadczona (czy przez: okres do 6 miesięcy czy też do 3 lat), natomiast istotny jest fakt zawarcia z polskim podmiotem umowy rodzącej zgodnie z przepisami obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz wykonywanie pracy w ramach takiej umowy na obszarze Polski

Zgodnie z art 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w tej ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego I którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba ze umowy międzynarodowe stanowią inaczej Wymienione przesłanki powinny być spełnione łącznie tzn osoba jest cudzoziemcem, jej pobyt w Polsce nie może mieć charakteru stałego i jest zatrudniona w obcym przedstawicielstwie dyplomatycznym, urzędzie konsularnym, misji, misji specjalnej lub instytucji międzynarodowej.

We wniosku z 15 maja 2019 r. Wnioskodawca wskazał, ze zawiera lub zamierza zawrzeć umowy zlecenia z obywatelami państw spoza Unii Europejskie) takich jak Ukrainy. Republiki Białorusi. Federacji Rosyjskiej. Republiki Gruzji, Republiki Azerbejdżanu Osoby te wykonują (w przypadku obywateli Ukrainy) lub będą wykonywać pracę na podstawie umów zlecenia na rzecz pracodawcy polskiego w różnych okresach czasu, a ich uprawnienie do wykonywania pracy na terytorium RP będzie wynikało z różnych przesłanek formalnych (np. zezwolenie na pracę i pobyt czasowy, zezwolenie na pracę sezonową, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi). Wnioskodawca zaznaczył, że ich pobyt ma charakter tymczasowy, nie posiadają kart stałego pobytu W ocenie Wnioskodawcy, osoby te nie podlegają ubezpieczeniom społecznym wynikającym z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Zatem, nie sposób zgodzić się z argumentacją Wnioskodawcy, iż już spełnienie przez cudzoziemca jednego wymogu w postaci braku stałego pobytu na terytorium Polski miałoby być wystarczającą przesłanką do zwolnienia takiej osoby z podlegania ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Zawarcie przez osobę fizyczną z polskim podmiotem umowy rodzącej obowiązek ubezpieczeń społecznych na mocy art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i wykonywanie tej umowy na terytorium Polski jest przesłanką do uznania takiej umowy za tytuł do tych ubezpieczeń Sam fakt zawarcia jej z cudzoziemcem, który nie posiada karty stałego pobytu, nie może zaś przesądzać o uznaniu, że spełnione zostały przesłanki zawarte w art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Z brzmienia art. 5 ust. 2 wskazanej ustawy wynika, ze wskazane w nim warunki należy interpretować łącznie. Ponadto dla stwierdzenia czy cudzoziemiec podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym Istotne jest istnienie tytułu do podlegania ubezpieczeniom a me sam czas trwania jego pobytu w Polsce.

Jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z 12 lipca 2017 r. (sygn. II UK 295/16) termin „nie podlegają ubezpieczeniom społecznym obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego”, należy dekodować w powiązaniu z systemem ubezpieczenia społecznego, a nie przez odwoływanie się do przepisów o charakterze meldunkowym, ilościowym (…) punktem odniesienia dla wyjaśnienia kwestii, czy pobyt cudzoziemca nie ma charakteru stałego, jest wymieniony w tym przepisie obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym Skoro ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych określa zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, to podlegają im także obywatele państw obcych, którzy podejmują działalność stanowiącą podstawę objęcia Ich obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. (…) Stały pobyt to pobyt niezmienny w danym okresie, czyli w okresie realizacji podstawy ubezpieczenia, przy czym me ma większego znaczenia okoliczność dotycząca tego, jaką administracyjną gwarancję prowadzenia działalności lub zapewnienie pobytu miał w Polsce obywatel państwa obcego (…) O tym, czy dany pobyt ma charakter stały nie decyduje więc stały pobyt w sensie „długotrwałości stałości pobytu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej”, albowiem w takim wypadku wyłączeniu z ubezpieczeń społecznych podlegaliby cl cudzoziemcy, których pobyt nie ma takich cech”, choć spełnialiby warunki podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (…)”. Podobnie w kwestii podlegania ubezpieczeniom społecznym przez cudzoziemców wykonujących m.in umowy zlecenia wypowiedział się również Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyrokach z 13 grudnia 2016 r, (III AUa 1250/16) i z 20 grudnia 2016 r. (III AUa 1249/16).

Ponadto dokonując analizy zagadnienia przedstawionego przez Wnioskodawcę me sposób pominąć umowy międzynarodowej regulującej kwestię zabezpieczenia społecznego. Zgodnie z umową z 18 maja 2012 r. między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym, obywatele jednego z Państw podlegają obowiązkom i korzystają z uprawnień wnikających z ustawodawstwa drugiego z Państw na tych samych warunkach co obywatele lego Państwa. Osoby, do których stosuje się ww. umowę podlegają ustawodawstwu tego Państwa, na terytorium którego wykonują pracę Wskazana powyżej umowa zawiera zasadę stosowania ustawodawstwa miejsca wykonywania pracy a jednocześnie nie przewiduje możliwości niepodlegania ubezpieczeniom społecznym w miejscu wykonywania pracy z uwag) na okres pobytu na terytorium Polski.

Wobec powyższego w przedstawionych przez Wnioskodawcę stenie faktycznym oraz zdarzeniach przyszłych art 5 ust 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie znajduje zastosowania, a opisane osoby wykonujące umowy zlecenia zawarte z Wnioskodawcą podlegają lub będą polegały ubezpieczeniom społecznym na zasadach przewidzianych dla zleceniobiorców.

W konsekwencji, stanowiska Wnioskodawcy w zakresie przedstawionym w sentencji niniejszej decyzji uznać należy za nieprawidłowe.

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję