Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 20-08-2014 r. – WPI/200000/43/919/2014

Podstawa wymiaru składek z tytułu działalności gospodarczej w okrersie 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności

UZASADNIENIE

W dniu 25 lipca 2014 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy Pana (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wnioskodawca w dniu 12 sierpnia 2014 r. uzupełnił wniosek pismem z dnia 09 sierpnia 2014 r., w którym wskazał, że w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadził pozarolniczej działalności w rozumieniu art 8 ust 6 pkt 2) – 5) ustawy z dnia 13 października l998 r o systemie ubezpieczeń społecznych (tj Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.).

W przedstawionym stanie faktycznym wnioskodawca wskazał, iż w dniu (…) roku zawarł z pracodawcą/przedsiębiorcą umowę o pracę na czas nieokreślony. W ramach zawiązanego stosunku pracy Wnioskodawcy w pełnym wymiarze etatu zostało powierzone stanowisko kierowcy busa osobowego, a miejsce pracy zostało określone jako terytorium Polski i Europy Praca była wykonywana w równoważnym systemie czasu pracy, zaś Wnioskodawca otrzymywał ustalone stałe/zryczałtowane/miesięczne wynagrodzenie

W ramach objętego stanowiska pracy do zadań i czynności Wnioskodawcy należało prowadzenie w ustalonym przez pracodawcę czasie pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t, który był przeznaczony do przewozu maksymalnie 9 osób Wnioskodawca w celu wykonywania tych czynności posiadał prawo jazdy kategorii „B”, które uzyskał spełniając wymagania w art. 11 ustawy z dnia 15 stycznia 2011 roku o kierujących pojazdami, tj.:

1) osiągnął wiek co najmniej 18 lat.

2) uzyskał orzeczenie lekarskie o braku przeciwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami,

3) odbył szkolenie wymagane dla danej kategorii

4) zdał egzamin państwowy wymagany do uzyskania prawo jazdy danej kategorii

W dniu (…) roku łączący Wnioskodawcę z pracodawcą stosunek pracy został rozwiązany na mocy wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę w dniu (…) roku. Stanowisko kierowcy busa osobowego zostało wówczas powierzone innym osobom i jest ono przez nie nadal wykonywane w ramach stosunku pracy.

W między czasie Wnioskodawca nabył uprawnienia do prowadzenia autobusów (tj. pojazdów samochodowych służących do przewozu więcej mi 9 osób) – prawo jazdy kategorii D. Do jego uzyskania Wnioskodawca spełnił następujące warunki określone w art. 11 UKP:

1) Osiągnął wiek co najmniej 24 lat.

2) Uzyskał orzeczenie lekarskie o braku przeciwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.

3) Uzyskał orzeczenie psychologiczne o braku przeciwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami,

4) Odbył szkolenie wymagane dla danej kategorii

5) Zdał egzamin państwowy wymagany do uzyskania prawo jazdy danej kategorii

6) Odbył szkolenie i zdał egzamin państwowy wymagany dla kategorii B

W dniu (…) roku Wnioskodawca rozpoczął wykonywanie osobiście działalności gospodarczej i został wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Jako przedmiot przeważającej działalności gospodarczej Wnioskodawca wskazał „Pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany”

Wykonywane przez Wnioskodawcę usługi polegają na prowadzeniu autobusów autokarów (pojazdów samochodowych służących do przewozu więcej niż 9 osób) należących do kontrahentów, od których Wnioskodawca otrzymuje stosowne zamówienia. Usługi wykonywane są samodzielnie, bez podległości służbowej, a Wnioskodawca ponosi pełna odpowiedzialność za ich należyte wykonanie, także wobec osób trzecich

Wnioskodawca na ten moment nie posiada swojego taboru samochodowego i świadczy usługi polegające na prowadzeniu pojazdów samochodowych należących do innych podmiotów zajmujących są przewozem osób.

W dniu (…) roku Wnioskodawca zawarł ze swoim byłym pracodawca umowę współpracy, w ramach której świadczy on na jego rzecz usługi polegające na prowadzeniu należących do niego autobusów/autokarów wraz z pasażerami, którzy zawarli umowę przewozu z byłym pracodawcą. Usługi świadczone są na terenie całej Europy na podstawie zamówień, jakie składa były pracodawca u Wnioskodawcy. Z tytułu wykonanych usług Wnioskodawca otrzymuje ustalone wspólnie wynagrodzenie Wynagrodzenie wypłacane jest co miesiąc na podstawie przedstawianych przez Wnioskodawcę zestawień, zawierających szczegółowe dane o zrealizowanych zamówieniach

Do dnia (…) roku. tj. dnia zakończenia łączącego Wnioskodawcę i byłego pracodawcę stosunku pracy Wnioskodawca nie wykonywał na jego rzecz czynności polegających na prowadzeniu pojazdu służącego do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą). Odpowiednio od dnia (…) roku, tj. od dnia zawarcia umowy o świadczenie usług Wnioskodawca nie wykonywał na rzecz byłego pracodawcy czynności, związanych z prowadzeniem pojazdów samochodowych przeznaczonych do przewozu 9 osób (łącznie z kierowcą)

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

W opinii Wnioskodawcy zaistniały i przedstawiony stan faktyczny uprawnia go na podstawie art 18a USUS do korzystania z preferencyjnej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej

Zgodnie z treścią art. 18a ust. 1 USUS podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, osób prowadzących działalność gospodarcza w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia jej wykonywania stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia

Zasada ta nie ma zastosowania do osób, które:

a) prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,

b) wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej

Konstrukcja art.18a USUS charakteryzuje się tym, że uprawnienie to ograniczone jest:

1) ze względu na podmiot regulacji – obniżenie składki emerytalnej i rentowej dotyczy tylko osób prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu art 8 ust 6 pkt 1 USUS,

2) ze względu na czas obowiązywania – obniżenie składki obowiązuje tylko przez 24 miesiące wykonywania tej działalności,

3) ze względu na przedmiot regulacji wykonywana działalność gospodarcza ma być „pierwszą w życiu”,za którą uznaje się też działalność podjętą po co najmniej 5-letniej przerwie od ustania poprzedniej działalności gospodarczej.

Zdaniem Wnioskodawcy, zestawienie przesłanek negatywnych zastosowania obniżonej składki, a w szczególności wymóg, że podjęta działalność nie może być wykonywana na rzecz byłego pracodawcy, gdy czynności wykonywane w ramach stosunku pracy wchodzą w zakres wykonywanej działalności gospodarczej ma za zadanie przeciwdziałać sytuacjom, w których pracodawcy wymusiliby na pracownikach rozwiązanie stosunku pracy i przejście na tzw. samozatrudnienie, tj. rozpoczęcie działalności gospodarczej i prowadzenie jej w oparciu o obowiązki (czynności) realizowane w ramach stosunku pracy. Tylko tak rozumiany cel uzasadnia ograniczenie stosowania obniżonej składki w odniesieniu do niektórych osób, które po raz pierwszy podejmują działalność gospodarczą

Mając na uwadze powyższe oraz fakt, iż w ramach zawartej w miesiącu (…) roku z byłym pracodawcą umowy Wnioskodawca świadczy na jego rzecz usługi wymagające zupełnie innych uprawnień oraz zupełnie innego i znacznie szerszego przegotowania zawodowego Wnioskodawca uznaje, że ratio legis przesłanki wyłączającej zastosowanie obniżonej składki określonej w art 18a ust. 2 pkt 2 USUS, jako przeciwdziałanie wymuszonemu samozatrudnieniu w miejsce umowy o pracę, pozwala na uznanie, że w odniesieniu do kierowców podejmujących działalność gospodarczą we współpracy z dotychczasowym pracodawcą a obejmujących wykonywanie czynności prowadzenia pojazdów wymagających innego typu uprawnień, nie zachodzi w żaden sposób przesłanka wyłączająca prawo do zastosowania obniżonej składki

Przez „czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej”, o których mowa w art 18a ust. 2 USUS, które umożliwiają zastosowanie preferencyjnych składek ubezpieczeniowych dla osób podejmujących po raz pierwszy działalność gospodarczą należy rozumieć czynności odpowiadające tym, które były uprzednio wykonywane w ramach stosunku pracy na rzecz byłego pracodawcy

Wnioskodawca wskazał że w przedstawionej sprawie należy dokonać interpretacji powołanego zwrotu „czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej” w odniesieniu do pracowników takich jak kierowcy.

Przedsiębiorca przedstawia zakres uprawnień kierowcy kategorii B i kategorii D.

Osoba fizyczna posiadająca uprawnienia kategorii B może kierować pojazdem samochodowym o dopuszczalnej, masie całkowitej, do 3,5 t, z wyjątkiem autobusu i motocykla . Wnioskodawca jako pracownik w celu uzyskania przedmiotowego uprawnienia musiał 1) osiągnąć wiek co najmniej 18 lat. 2) uzyskać orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. 3) odbyć szkolenie wymagane dla kategorii B. 4) zdać egzamin państwowy wymagany do uzyskania prawo jazdy kategorii B.

Autobusem w rozumieniu art. 2 pkt 41) ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym, jest pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą. W celu przeprowadzenia tego typu pojazdów konieczne jest uzyskanie prawo jazdy kategorii D, do czego z kolei konieczne jest: 1) osiągniecie wieku co najmniej 24 lat. 2) uzyskanie orzeczenia lekarskiego o braku przeciwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. 3) uzyskanie orzeczenia psychologicznego o braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami. 4) odbycie szkolenia wymaganego dla kategorii D. 5) zdanie egzaminu państwowego wymaganego do uzyskania prawo jazdy kategorii D, 6) odbycie szkolenia i zdanie egzaminu państwowego dla kategorii B.

Uprawnienia kategorii D Wnioskodawca nabył na okres 5 lat, a wydanie po tym czasie nowego prawa jazdy do prowadzenia autobusów będzie uzależnione od przedstawienia właściwego zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwskazań zdrowotnych i zaświadczenia o predyspozycjach psychologicznych do prowadzenia tego typu pojazdów. Odpowiednio prawo jazdy kategorii B jest wydawane na 15 lat, a do jego odnowienia wymagane jest jedynie przedstawienie zaświadczenia o braku przeciwskazań zdrowotnych.

Podsumowując Wnioskodawca wskazał, iż przedstawione argumenty wystarczają, aby stwierdzić, że skoro ustawodawca wyróżnił odrębne kategorie uprawnień do prowadzenia określonego typu pojazdów (ustawa o kierujących pojazdami wyróżniła ich 16 rodzajów), to tych kategorii nie można utożsamiać bądź mieszać oraz przyjmować że mają taką samą treść. Każda kategoria wiąże się z koniecznością odbycia odrębnego szkolenia, zdania odrębnego egzaminu oraz spełnienia określonych wymagań dodatkowych.

Mając powyższe na uwadze Wnioskodawca uważa, że oczywista jest różnica między czynnościami wykonywanymi przez kierowcę posiadającego uprawnienia kategori B. a czynnościami wykonywanymi przez kierowcę posiadającego uprawnienia kategorii D. Zdobycie tych drugich wiąże się z koniecznością zdobycia znacznego szerszego przygotowania zawodowego czy też pozytywnego odbycia badań psychologicznych.

Fakt wykonywania w trakcie trwania stosunku pracy czynności kierowania samochodami osobowymi (pojazd przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą oraz ich bagażu – art. 2 pkt. 42) UPRD) nie jest tym samym co czynność w postaci kierowania/prowadzenia autobusu, jaką Wnioskodawca wykonuje aktualnie w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy oraz innych podmiotów.

W związku z powyższym Wnioskodawca wskazuje, że przyjęte stanowisko jest prawidłowe i jest on uprawniony do stosowania preferencyjnej stawki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o której mowa w art. 18a USUS.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 84d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej ustalania podstawy wymiaru składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt, 1) i 2) tego artykułu, z opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które:

• prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,
• wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Powyższe oznacza, iż składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie opłacają osoby, które już prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, wykonywały działalność twórczą lub artystyczną, prowadziły działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, które były wspólnikami jednoosobowych spółek z o.o, spółek jawnych, komandytowych lub partnerskich, osoby prowadzące niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty, a także gdy wykonują dzialność gospodarczą na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy

Pod pojęciem „byłego pracodawcy”, o którym mowa a art.18a ust. 2 pkt 2) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należy rozumieć każdego pracodawcę, na rzecz którego praca była wykonywana dotychczas tj. przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności, w tym pracodawcę, z którym prowadzący działalność nie rozwiązał umowy o pracę. Zakres wykonywanych czynności na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy na rzecz którego wykonywana jest działalność nie może pokrywać się z zakresem czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy. Przez zwrot „czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności” należy rozumieć czynności powierzone przez pracodawcę i wykonywane przez pracownika w ramach stosunku pracy.

Konstrukcja powołanego powyżej przepisu ogranicza prawo do deklarowania do podstawy wymiaru składek kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia osobom podejmującym prowadzenie działalności gospodarczej i wykonującym działalność na rzecz pracodawcy, przy czym wystarczy że zakres wykonywanych czynności na rzecz byłego pracodawcy na rzecz którego wykonywana jest dzialałność tylko w części pokrywał się z zakresem czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy. Zatem do utraty prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia wystarczy, aby chociaż jedna czynność świadczona w ramach prowadzonej działalności na rzecz byłego pracodawcy była tożsama z czynnościami świadczonymi w ramach stosunku pracy

Powyższe znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2010 r (UK 323/09) stwierdzającym, iż dla spełnienia warunku wykonywania czynności wchodzących w zakres prowadzonej działalności gospodarczej wystarczające jest realizowanie jakichkolwiek czynności, które były uprzednio wykonywane podczas świadczenia pracy na podstawie umowy o pracę .Istotny staje się tu fakt, iż charakter czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy jest tożsamy z czynnościami wchodzącymi w zakres działalności gospodarczej wykonywanej na rzecz byłego pracodawcy.

Należy również podkreślić, iż bez znaczenia w przedstawionym stanie faktycznym jest fakt braku posiadania uprawnień do kierowania pojazdami samochodowymi przeznaczonymi do przewozu więcej niż 9 osób (w okresie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę), gdyż Wnioskodawca zarówno w ramach stosunku pracy jaki i w ramach prowadzenia działalności gospodarczej wykonywał i wykonuje czynności związane z transportem pasażerskim.

W związku z powyższym brak jest więc podstaw do przyjęcia, iż czynności wykonywane przez osobę zatrudnioną na stanowisku kierowcy pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, przeznaczonego do przewozu maksymalnie 9 osób, całkowicie rożnią się od czynności wykonywanych przez kierowcę pojazdu samochodowego służącego do przewozu powyżej 9 osób

Reasumując, ponieważ z treści złożonego przez przedsiębiorcę wniosku o wydanie interpretacji nie wynika jednoznacznie, że zakres obowiązków wykonywanych w ramach stosunku pracy był całkowicie odmienny od usług świadczonych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy (związanych z przewozem osób) wnioskodawca nie ma prawa do deklarowania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zgodnie z art. 18a ust 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze treść wniosku Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał stanowisko przedsiębiorcy za nieprawidłowe

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana

źródło: https://bip.zus.pl