Interpretacja ZUS Oddział w Gdańsku z 4-10-2013 r. – DI/100000/451/1121/2013

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypłaconych odsetek od nieterminowo wypłaconego wynagrodzenia, a zasądzonych wyrokiem sądu

UZASADNIENIE

Dnia 12 sierpnia 2013 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 7 sierpnia 2013 r., uzupełniony w dniu 9 września 2013 r., a złożony przez (…), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, z siedzibą w (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż wykonując wyrok sądu pracy, wypłaca pracownikom zaległe wynagrodzenia za pracę wraz z zasądzonymi przez sąd odsetkami. Na tle przedstawionego stanu faktycznego, spółka powzięła wątpliwość, czy odsetki od zaległego wynagrodzenia za pracę stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Jednocześnie przedsiębiorca wyraził stanowisko, iż odsetki z tytułu zaległego wynagrodzenia za pracę nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Spółka argumentuje, że zgodnie z § 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z dnia 18 grudnia 1998 r . (Dz. U nr 161, poz. 1106 ze zm.), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2 ustawy oraz § 2 rozporządzenia. Z kolei §2 rozporządzenia zawiera katalog przychodów, które nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Z mocy wyraźnego przepisu prawa (art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) odsetki od zaległego wynagrodzenia korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. W wyroku z dnia 7 lipca 2011 r. Sąd Najwyższy wskazał na odszkodowawczy charakter odsetek (sygn. akt: II CSK 635/10). Odsetki od zaległego wynagrodzenia za pracę nie zostały jednak literalnie wymienione w § 2 rozporządzęnia. Jednakże wykładnia celowościowa ww. przepisów, przy uwzględnieniu odszkodowawczego charakteru odsetek wskazuje, że nie stanowią one podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Przedsiębiorca podkreśla, że stanowisko takie zajął też Zakład Ubezpieczeń Społecznych w załączonym do wniosku piśmie z dnia 7 marca 2001 r. (znak: FUu 077-7101, w którym stwierdził że pomimo występowania pewnego związku takich odsetek z zatrudnieniem w ramach stosunku pracy brak dostatecznych podstaw prawnych do obciążania tych odsetek składkami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 5 września 2013 r. (wpływ do Oddziału ZUS w dniu 9 września 2013 r.) przedsiębiorca wskazał, iż we wniosku o interpretację podane zostały wszystkie elementy stanu faktycznego sprawy. Zdaniem spółki ocena, czy wartość odsetek od zaległego wynagrodzenia stanowi przychód ze stosunku pracy, nie jest elementem stanu faktycznego sprawy, lecz stanowi element stanu prawnego i jest to jedno z zagadnień (przedmiotem złożonego wniosku),o które wnioskodawca zapytuje we wniosku o interpretację, oprócz zapytana o obowiązek naliczania i uiszczania składek ma ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od odsetek zaległych wynagrodzeń wypłacanych przez pracodawcę pracownikom. Jednocześnie spółka przedstawiając swoje stanowisko wskazuje, że wartość wypłacanych pracownikom odsetek od zaległego wynagrodzenia stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 12 ust. 1 tej ustawy za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. Jednakże, odsetki z nieterminowej wypłaty wynagrodzeń są wolne od podatku dochodowego (art. 21 ust.1 pkt 95 ustawy), zaś wykładnia celowościowa i dotychczasowe stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych skłaniają do wniosku, że odsetki nie powinny stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć wniosek do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Jednocześnie zgodnie z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w ww. art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stanowisko przedsiębiorcy co do braku obowiązku uwzględniania w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne odsetek od nieterminowo wypłaconego wynagrodzenia, a zasądzonych wyrokiem sądu należy uznać za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. 2010, nr 51, poz. 307, z późn. zm.) z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków.

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników nie stanowią natomiast przychody wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106, późn. zm.), gdzie w § 2 ust. 1 z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączone są określone kategorie przychodów.

W odniesieniu do odsetek z tytułu nieterminowo wypłaconego wynagrodzenia należy wskazać, że stanowią one odrębną kategorię świadczeń, które co prawda mają swoje źródło (pochodzenie) w stosunku pracy, ale o samodzielnym charakterze wynikającym ze zwłoki pracodawcy oraz innej podstawy prawnej. Odsetki mają charakter należności ubocznej (akcesoryjnej), więc obowiązek ich opłacania nie może powstać bez zobowiązania do zapłaty sumy głównej, lecz gdy obowiązek odsetkowy już się zaktualizuje, to pozostaje w ścisłym związku z głównym zobowiązaniem. Należności z tytułu odsetek dzielą co do zasady los należności głównej (zobowiązania), jeżeli nic innego nie wynika z umowy lub ustawy. Jednakże po powstaniu należności odsetkowej zyskuje ona byt niezależny od długu głównego i może podlegać odmiennym regułom co do – przykładowo – wymagalności, czy przedawnienia, a nawet może istnieć po wygaśnięciu długu głównego, tak wynika z wynika z uchwały Sądu Najwyższego z 19 września 2002 r. (sygn. akt: III PZP 18/02, OSNP 2003, nr 9 poz. 214).

Pracownik nabywa prawo do odsetek za okres, w którym pracodawca (dłużnik) nieterminowo spełnienia świadczenie pieniężne, bez względu na swoją winę i poniesienie szkody przez pracownika (wierzyciela). Zasądzenie odsetek jest więc następstwem uwzględnienia powództwa o zapłatę świadczenia pieniężnego, które wynika z art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, bowiem jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Sąd Najwyższy w przytoczonej powyżej uchwale z 19 września 2002 r. stwierdził także, iż „odsetki z tytułu opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia za pracę przysługują pracownikowi za czas opóźnienia także w części, od której pracodawca odprowadził składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych”. Z kolei w wyroku z dnia 7 lipca 2011 r., (sygn. akt: 11 CSK 635/10, LEX nr 1001288), Sąd Najwyższy wskazał, że przysługujące wierzycielowi, odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego stanowią ryczałtowo ujętą, minimalną rekompensatę doznanego uszczerbku wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego świadczenia pieniężnego. Odsetki te niewątpliwie zatem pełnią funkcję odszkodowawczą”.

Z uwagi na okoliczność, iż wypłata kwoty odsetek pracownikom następuje na podstawie wyroku sądowego, a podstawa ich wypłaty nie wynika bezpośrednio ze stosunku pracy, bowiem stanowią one należność uboczną, o charakterze odszkodowawczym, wypłacaną na podstawie innego tytułu prawnego, to brak jest podstaw prawnych do uznania, że należności te stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Bez znaczenia prawnego w kontekście wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne odsetek jest kwalifikacja tego świadczenia jako przychód bądź nie ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, skutkujący w następstwie uwzględnieniu bądź nie w podstawie wymiaru składek na te ubezpieczenia w oparciu o przepis art. 18 ust. 1 i 2 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ponadto w odniesieniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne wskazać należy, iż kwota odsetek od nieterminowo wypłaconego wynagrodzenia, a zasądzonych wyrokiem sądu, nie stanowi podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2008, Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.), z którego wynika, że do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tych osób.

Jednocześnie teść ww. art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jednoznacznie przesądza, iż nie każda sprawa leżąca we właściwości organu lub państwowej jednostki organizacyjnej jest możliwa do rozstrzygnięcia poprzez wydanie interpretacji w tym trybie, a także nie każdy przepis może podlegać interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przedmiotem interpretacji mogą być tylko te sprawy, które odnoszą się do zakresu i zastosowania wyłącznie tych przepisów, z których bezpośrednio wynika obowiązek poniesienia przez przedsiębiorcę świadczenia o charakterze publicznoprawnym. Z kolei przepis art. 10 ust. 3 ww. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, iż przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji jest obowiązany przedstawić stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie.

Analiza opisu stanu faktycznego i własnego stanowiska w sprawie zawarta we wniosku z dnia 7 sierpnia 2013 r., jak też argumentacja spółki zawarta we wskazanym piśmie z dnia 5 września 2013 r. nie daje podstaw, aby w trybie wydawania pisemnych interpretacji wydać merytoryczne rozstrzygnięcie w zakresie przesądzenia, że wartość odsetek od zaległego wynagrodzenia, wypłacanych pracownikom przez przedsiębiorcę stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010, Nr 51, poz. 307 ze. zm.) osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. W uzupełnieniu wniosku przedsiębiorca wskazał, iż ocena, czy wartość odsetek od zaległego wynagrodzenia stanowi przychód ze stosunku pracy, nie jest elementem stanu faktycznego sprawy lecz stanowi element stanu prawnego i jest to jedno z zagadnień stanowiące przedmiot złożonego wniosku, o które wnioskodawca zapytuje we wniosku o interpretację, oprócz zapytania o obowiązek naliczania i uiszczania składek ma ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od odsetek od zaległych wynagrodzeń wypłacanych przez pracodawcę pracownikom.

Problematyka związana z zakwalifikowaniem danego przychodu jak do przychodu ze stosunku pracy nie mieści się w dyspozycji wyżej cytowanych przepisów, gdyż wymaga interpretacji przepisów prawa podatkowego, do czego Zakład nie ma kompetencji. Jak wskazuje przepis art. 10a ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.).

Tym samym wobec braku kompetencji ustawowych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku w przedmiotowym zakresie obowiązany był odmówić wydania pisemnej interpretacji.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

źródło: https://bip.zus.pl