Interpretacja ZUS Oddział w Gdańsku z 28-01-2014 r. – DI/100000/451/1684/2013

Dotyczy braku obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia przez osobę, która dodatkowo zawarła z innym podmiotem umowę uaktywniającą jako niania

UZASADNIENIE

Dnia 09 grudnia 2013r do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w (…) wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 30 grudnia 2013r. doręczonym dnia 03 stycznia 2014r.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, iż podpisał umowę zlecenia z osobą, która dodatkowo ma zawartą z innym podmiotem umowę uaktywniającą jako niania.

Z umowy uaktywniającej osoba ta podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W tym stanie faktycznym, wnioskodawca powziął wątpliwości, czy z umowy zlecenia może opłacać za tą osobę wyłącznie składkę zdrowotną oraz czy ubezpieczona może wybrać umowę, z której chce podlegać ubezpieczeniom społecznym.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż osoba ta może wybrać tytuł do ubezpieczeń społecznych czyli na swój wniosek może podlegać ubezpieczeniom społecznym z umowy uaktywniającej, natomiast z tytułu umowy zlecenia zawartej z wnioskodawcą, osoba ta będzie podlegać wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W piśmie z dnia 30 grudnia 2014r. stanowiącym uzupełnienie do wniosku wnioskodawca wskazał, iż z wnioskiem występuje we własnym imieniu firma (…) w przedmiocie ustalenia na jakie ubezpieczenia spółka ta jest zobowiązana odprowadzać składki od umowy zlecenia zawartej z osobą, która ma dodatkowo zawartą umowę uaktywniającą.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia przez osobę, która zawarła umowę uaktywniającą jako niania uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art.83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4) ustawy z dnia 13 października 1998 r . o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osobami z nimi współpracującymi (o ile nie są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimazjalnych, szkół ponadpodstawowych oraz studentami do ukończenia 26 roku życia).

Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Należy podkreślić, że osoby wykonujące umowę zlecenia w myśl art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek w sytuacji, gdy zostały objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.

W przypadku, gdy zleceniobiorca posiada inny właściwy tytuł do ubezpieczeń społecznych (np. w postaci kolejnej umowy zlecenia) powstaje zbieg tytułów podlegania ubezpieczeniom społecznym.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 2 w/w ustawy osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z dwóch umów zlecenia jest objęta obowiązkowo tymi ubezpieczenia ze zlecenia, które rozpoczęła wykonywać najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z drugiej umowy zlecenia lub zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń.

Bez znaczenia prawnego w kontekście podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawartych umów zleceń pozostaje w tym przypadku wysokość wynagrodzeń przysługujących zleceniobiorcy z tytułu świadczenia pracy w ramach tych umów, a także fakt, iż z tytułu umowy zlecenia, która zawarta została najwcześniej zleceniobiorca nie otrzymał (nie otrzymuje) wynagrodzenia. Osoba taka obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega jedynie z tytułu pierwszej umowy zlecenia.

Jak wynika z art.50 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 1457) umowa uaktywniająca jest umową o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, na podstawie której niania sprawuje opiekę nad dziećmi.

W takim przypadku zasady rozstrzygania obowiązku ubezpieczeń w przypadku wystąpienia więcej niż jednego tytuł do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych lub występowania innych okoliczności są więc takie same jak w odniesieniu do innych umów o świadczenie usług, do których zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Wyjątek stanowi zawarcie umowy uaktywniającej z uczniem lub studentem do ukończenia przez niego 26 lat – dla tych osób umowa uaktywniająca jest tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (art. 6 ust. 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

W świetle powyższych, w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń umowy uaktywniającej z umową zlecenia zastosowanie znajdzie przepis art.9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu umowy uaktywniającej i umowy zlecenia jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej.

Zatem w sytuacji, gdy świadczenie pracy z tytułu umowy uaktywniającej nastąpiło wcześniej niż świadczenie pracy w oparciu o umowę zlecenia – brak jest po stronie zleceniodawcy obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tego tytułu. Ewentualny obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia powstanie w przypadku skorzystania przez zleceniobiorcę z uprawnienia przewidzianego w art. 9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie zmiany tytułu do ubezpieczeń społecznych.

Należy podkreślić, iż Zakład w trybie art.10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, odmiennie od trybu na zasadach ogólnych regulowanych przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego nie ma żadnych uprawnień do prowadzenia postępowania dowodowego czy wyjaśniającego. W postępowaniu tym organ nie może zbierać dowodów i poddawać ich ocenie, orzeka jedynie w oparciu o wskazany w treści wniosku stan faktyczny.

Dlatego też, Zakład nie może w trybie pisemnych interpretacji odnieść się do tego czy w przedmiotowej sprawie spełnione zostały pozytywne przesłanki do zawarcia umowy uaktywniającej.

Takie ustalenie wyklucza również jednoznacznie ujęty przez ustawodawcę zakres przedmiotowy wniosków o wydanie pisemnych interpretacji. Kwestia powyższa nie dotyczy zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek o charakterze publicznoprawnym.

Ponadto, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zawiadamia zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, iż nie jest właściwy rzeczowo do ustalania obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu co wynika z treści art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z dyspozycją treści art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne w sprawach zasad obliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast w zakresie ustalania obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu (a w konsekwencji obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne) przedsiębiorca winien zwrócić się do właściwego miejscowo Dyrektora Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, co wynika z art. 109a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2008, Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 68 ust. 1 lit. c) ustawy z dnia 13 października 1998 r . o systemie ubezpieczeń społecznych wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenie zdrowotne należy do zadań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z art. 66 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w art. 66 § 1, w terminie czternastu dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Natomiast w zakresie ustalenia, czy osoba, z którą wnioskodawca podpisał umowę zlecenia może wybrać tytuł do ubezpieczeń społecznych i na swój wniosek podlegać ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy uaktywniającej, Zakład odmawia wydania interpretacji.

Zwrócić należy uwagę na fakt, iż z treści art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wynika, iż pisemna interpretacja może być wydana przez Zakład w sprawach, o których mowa powyżej, przy czym niezbędną przesłanką, która musi zostać spełniona przez przedsiębiorcę jest konieczność indywidualnego charakteru sprawy. Innymi słowy interpretacja musi dotyczyć wyłącznie indywidualnej sprawy wnioskodawcy będącego przedsiębiorcą. W praktyce oznacza to, iż dla uznania, iż sprawa ma indywidualny charakter dla wnioskodawcy decydujące znaczenie przypisać należy obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, spoczywającemu na tym podmiocie. Powyższe oznacza, iż brak jest podstaw do wydania interpretacji, gdy z wnioskiem o jej wydanie występuje wprawdzie podmiot posiadający przymiot przedsiębiorcy, a te nie występuje on w swojej indywidualnej sprawie (np. wniosek złożony przez przedsiębiorcę dotyczy obowiązków innego płatnika składek/podmiotu na ubezpieczenia społeczne). Sytuacja taka ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji w powyższym zakresie występuje bowiem wprawdzie przedsiębiorca (a wiec podmiot posiadający legitymację do wystąpienia z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji), który jednakże występuje z zapytaniem dotyczącym uprawnienia innego podmiotu dotyczącym wyboru tytułu do ubezpieczeń społecznych.

Treść wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w powyższym zakresie wskazuje jednoznacznie, iż dotyczy on sfery uprawnień innego podmiotu dotyczącego wyboru przez ten podmiot tytułu do ubezpieczeń społecznych, a nie uprawnień wnioskodawcy.

Powyższe powoduje, iż Zakład nie ma możliwości wydania pisemnej interpretacji, w części dotyczącej ustalenia czy osoba, z którą wnioskodawca podpisał umowę zlecenia może wybrać tytuł do ubezpieczeń społecznych i na swój wniosek podlegać ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy uaktywniającej, z uwagi na to, iż rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie w istocie rzeczy dotyczyłoby sfery uprawnień do wyboru tytułu do ubezpieczeń społecznych przez inny podmiot niż wnioskodawca.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

źródło: https://bip.zus.pl