Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 19-5-2020 r. – WPI/200000/43/386/2020

Czy i jakie składki ZUS są należne w przypadku obcokrajowców zatrudnionych w Polsce? Czy na sposób ich oskładkowania wpływ ma to, na podstawie jakich dokumentów przebywają i pracują w RP?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Decyzja nr 386/2020

(…) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie odnosząc się do treści wniosku złożonego 8 maja 2020r. przez spółkę:

  1. uznaje za nieprawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w sprawie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez obywateli państw obcych, z którymi Przedsiębiorca zawarł umowy zlecenia -zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, zatrudnione na podstawie zezwolenia na pracę sezonową lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, na okres pracy wynoszący łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, w tym również tych zleceniobiorców, którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce;
  2. uznaje za nieprawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w sprawie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez obywateli państw obcych, z którymi Przedsiębiorca zawarł umowy zlecenia – zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, które uzyskały zezwolenie typu A na pobyt czasowy i pracę cudzoziemca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, w tym również tych zleceniobiorców, którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce;
  1. uznaje za nieprawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w sprawie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez obywateli państw obcych, z którymi Przedsiębiorca zawarł umowy zlecenia – zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, które uzyskały zezwolenie na pracę i pobyt czasowy do trzech lat, w tym również tych zleceniobiorców, którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce;
  1. uznaje za nieprawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w sprawie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez obywateli państw obcych, z którymi Przedsiębiorca zamierza zawrzeć umowy zlecenia – zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, zatrudnione na podstawie zezwolenia na pracę sezonową lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, na okres pracy wynoszący łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, w tym również tych zleceniobiorców, którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce;
  1. uznaje za nieprawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w sprawie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez obywateli państw obcych, z którymi Przedsiębiorca zamierza zawrzeć umowy zlecenia -zleceniobiorców spoza UE, osoby z Republiki Gruzji i Republiki Białorusi zatrudnione na podstawie zezwolenia na pracę sezonową lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, na okres pracy wynoszący łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, w tym również tych zleceniobiorców, którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce;
  1. uznaje za nieprawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w sprawie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez obywateli państw obcych, z którymi Przedsiębiorca zamierza zawrzeć umowy zlecenia – zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, które uzyskały zezwolenie typu A na pobyt czasowy i pracę cudzoziemca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, w tym również tych zleceniobiorców, którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce;
  1. uznaje za nieprawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w sprawie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez obywateli państw obcych, z którymi Przedsiębiorca zamierza zawrzeć umowy zlecenia – zleceniobiorców spoza UE, osoby z Republiki Gruzji i Republiki Białorusi, które uzyskały zezwolenie typu A na pobyt czasowy i pracę cudzoziemca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, w tym również tych zleceniobiorców, którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce;
  1. uznaje za nieprawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w sprawie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez obywateli państw obcych, z którymi Przedsiębiorca zamierza zawrzeć umowy zlecenia – zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, które uzyskały zezwolenie na pracę i pobyt czasowy do trzech lat, w tym również tych zleceniobiorców, którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce oraz,
  1. uznaje za nieprawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w sprawie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez obywateli państw obcych, z którymi Przedsiębiorca zamierza zawrzeć umowy zlecenia – przez zleceniobiorców spoza UE, osoby z Republiki Gruzji i Republiki Białorusi, które uzyskały zezwolenie na pracę i pobyt czasowy do trzech lat, w tym również tych zleceniobiorców, którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z 8 maja 2020r., (…) (zwana dalej „Przedsiębiorcą”), reprezentowana przez pełnomocnika adw. (…) wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej zwany „Zakładem”) z wnioskiem o wydanie interpretacji w trybie art.34 ustawy Prawo przedsiębiorców.

Przedsiębiorca poinformował, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zatrudnia:

  1. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy na podstawie § 2 Rozporządzenia Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z dnia 8 grudnia 2017 r. DZ.U. 2017 poz. 2349 w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, na okres pracy wynoszący łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.
  2. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy na podstawie § 2 Rozporządzenia Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z dnia 8 grudnia 2017 r. DZ.U. 2017 poz 2349 w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, na okres pracy wynoszący łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, a którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce.
  3. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, które uzyskały zezwolenie typu A na pobyt czasowy i pracę cudzoziemca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej – na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 3 i 88 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. – Kodeks postępowania administracyjnego.
  4. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, które uzyskały zezwolenie typu A na pobyt czasowy i pracę cudzoziemca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej – na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 3 i 88 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. – Kodeks postępowania administracyjnego, a którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce.
  5. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, które uzyskały zezwolenie na pracę i pobyt czasowy do trzech lat – na podstawie art. 114 .art. 98 ust 1 i 2, art. 104 art. 118 ust. 1, art. 240 pkt 1 art. 242 ustawy z dnia 12 grudnia 2013r. o cudzoziemcach.
  6. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, które uzyskały zezwolenie na pracę i pobyt czasowy do trzech lat – na podstawie art. 114 ,art. 98 ust 1 i 2. art. 104. art. 118 ust 1. ustawy z dnia 12 grudnia 2013?. o cudzoziemcach, a którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce.

Ponadto Przedsiębiorca wskazał, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ma zamiar zatrudniać na podstawie umowy zlecenia:

  1. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, Republiki Gruzji, Republiki Białorusi na podstawie § 2 Rozporządzenia Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z dnia 8 grudnia 2017 r. DZ.U. 2017 poz. 2349 w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, na okres pracy wynoszący łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.
  2. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Ukrainy, Republiki Gruzji, Republiki Białorusi na podstawie § 2 Rozporządzenia Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z dnia 8 grudnia 2017 r. DZ.U. 2017 poz. 2349 w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi; na okres pracy wynoszący łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy, a którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce.
  3. Zleceniobiorców spoza UE. osoby z Republiki Gruzji, Republiki Białorusi lub Ukrainy, które uzyskały zezwolenie typu A na pobyt czasowy i pracę cudzoziemca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej – na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 3 i 88 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. – Kodeks postępowania administracyjnego.
  4. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Republiki Gruzji, Republiki Białorusi lub Ukrainy, które uzyskały zezwolenie typu A na pobyt czasowy i pracę cudzoziemca na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej – na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 3 i 88 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20 kwietnia 2004 roku oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. – Kodeks postępowania administracyjnego, a którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce.
  1. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Republiki Gruzji, Republiki Białorusi lub Ukrainy, które uzyskały zezwolenie na pracę i pobyt czasowy do trzech lat – na podstawie art. 114 ,art. 98 ust 1 i 2, art. 104, art. 118 ust. 1, art. 240 pkt 1 art. 242 ustawy z dnia 12 grudnia 2013r. o cudzoziemcach.
  2. Zleceniobiorców spoza UE, osoby z Republiki Gruzji, Republiki Białorusi lub Ukrainy, które uzyskały zezwolenie na pracę i pobyt czasowy do trzech lat – na podstawie art. 114 .art. 98 ust 1 i 2, art. 104, art. 118 ust. 1, art.. 240 pkt 1 art. 242 ustawy z dnia 12 grudnia 2013r. o cudzoziemcach, a którzy nie są rezydentami podatkowymi w Polsce.

Dalej Przedsiębiorca poinformował, że jest pracodawcą, działającym jako spółka prawa handlowego, posiada czynny wpis do Rejestru Przedsiębiorców. Na podstawie umów zleceń zatrudnia obywateli Ukrainy i ma zamiar zatrudniać w ramach umowy zlecenia obywateli z Republiki Gruzji, Republiki Białorusi lub Ukrainy, którzy nie posiadają i nie będą posiadać kart stałego pobytu na terytorium RP w sposób opisany w pkt 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12 wniosku, a zatem z pobytem czasowym od 1 miesiąca do 3 lat. Zatem ich pobyt nie będzie miał charakteru stałego lub nie są rezydentami podatkowymi na terytorium Polski. W zależności od legalizacji pobytu cudzoziemcy przebywać będą na podstawie stosownych wiz lub na podstawie tzw. „ruchu bezwizowego” lub innych podstaw legalnego pobytu wymaganych przepisami prawa. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca ma zawarte oraz zawiera umowy handlowe oraz świadczenia usług pracowniczych z partnerami biznesowymi, których siedziba znajduje się na terytorium RP Zleceniobiorcy Wnioskodawcy wykonują oraz będą wykonywać czynności zlecenia zgodnie z zawartymi umowami z partnerami biznesowymi Płatnika. Przedsiębiorca, zawierając umowy zlecenia z cudzoziemcami zatrudnionymi w sposób opisany powyżej, a zatem z pobytem mającym charakter tymczasowy, dokonuje zgłoszenia tych osób do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odprowadza składki, o których mowa w ustawie o SUS tj. składki zdrowotne i zaliczki na podatek dochodowy.

Przedsiębiorca wnosi o wydanie interpretacji czy obecnie zatrudniani oraz zatrudnieni w przyszłości przez Przedsiębiorcę obywatele osoby z Republiki Gruzji, Republiki Białorusi lub Ukrainy, w sposób opisany w punkcie 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12 z którymi ma zawarte umowy zlecenia oraz ma zamiar zawrzeć umowy zlecenia, których pobyt w Polsce ma charakter czasowy (tj. pobyt nie ma charakteru stałego) podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w Polsce w światłe ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przedsiębiorca przedstawił własne stanowisko w sprawie, wskazując co następuje:

Obecnie zatrudniani oraz zatrudnieni w przyszłości przez Przedsiębiorcę obywatele osoby z Republiki Gruzji, Republiki Białorusi lub Ukrainy, w sposób opisany jak wyżej w punkcie 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12 z którymi Wnioskodawca ma zawarte umowy zlecenia oraz będzie zawierał umowy zlecenia, których to pobyt w Polsce ma charakter tymczasowy) tj. pobyt nie ma charakteru stałego), którzy nie posiadają kart stałego pobytu – na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. 2013, 1442, dalej Ustawa SUS) nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie SUS. Stanowisko Przedsiębiorcy oparte jest na treści art. 5 ust. 2 ustawy SUS, który stanowi, że: „Nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misiach, misiach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.”

Zgodnie z treścią art. 1 ustawy SUS:

Ubezpieczenia społeczne obejmują:

  • ubezpieczenie emerytalne,
  • ubezpieczenia rentowe,
  • ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane dalej „ubezpieczeniem chorobowym”,
  • ubezpieczenie z tytułu wypadków i chorób zawodowych, zwane dalej „ubezpieczeniem wypadkowym”.

Według Przedsiębiorcy zakresem przedmiotowym art. 5 ust. 2 SUS są objęci zarówno obywatele państw obcych zatrudnieni w placówkach wymienionych w tym przepisie (niezależnie od charakteru ich pobytu na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej), jak również obywatele państw obcych niezatrudnieni w takich placówkach, o ile tylko ich pobyt na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej nie ma i będzie miał charakteru stałego.

Opinia Wnioskodawcy jest w pełni zgodna z ugruntowaną wieloletnią linią orzeczniczą sądów polskich, w szczególności Sądu Najwyższego, który wielokrotnie podejmował to zagadnienie, za każdym razem orzekając w sposób zgodny ze stanowiskiem Wnioskodawcy [zob. w szczególności wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 września 2011 r. (I UK 60/11), wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011r.(IIIUK 215/10), wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2007r. (I UK 225/06), wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2008r. (I UK 303/07),wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009r. (II UK 116/08)].

W szczególności Przedsiębiorca opiera swoją wykładnie na stwierdzeniu zawartym w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009r. (II UK 116/08), zgodnie z którym art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych powinien być odczytywany w ten sposób, że nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie po pierwsze – obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i po drugie- obywatele państw obcych, którzy są zatrudnieni w placówkach wymienionych w drugim członie tego przepisu. W konsekwencji oznacza to, że zakresem przedmiotowym art. 5 ust 2 ustawy systemowej są objęci zarówno obywatele państw obcych zatrudnieni w placówkach wymienionych w tym przepisie) niezależnie od charakteru ich pobytu na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej), jak również obywatele, państw obcych niezatrudnieni w takich placówkach, o ile ich pobyt nie ma charakteru stałego.

Na uwagę zasługuje również wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2008r.( I UK 303/07), zgodnie z którym wykładnia art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie daje podstaw do uznania, iż poprzez użycie w tym przepisie spójnika „ i” zawiera on koniunkcję oznaczającą wymóg łącznego spełnienia dwóch przesłanek niepodlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego przez obywateli państw obcych (ci, którzy spełniają po pierwsze – warunek braku stałego pobytu na obszarze Państwa polskiego i po drugie -warunek zatrudnienia w wymienionych placówkach). Sąd Najwyższy uznał, że użycie w art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych spójnika „i” stanowi koniunkcję (złączenie) dwóch zdań, odnoszących się do niezależnych od siebie dwóch kategorii określonych w nim osób, niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, ci, których pobyt na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i ci, którzy są zatrudnieni w wymienionych placówkach niezależnie od charakteru pobytu na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej). Wyroki zapadłe w powołanych sprawach wydane zostały w oparciu o tożsamy stan faktyczny i w oparciu o te same przepisy prawa.

Zatem w przedmiotowej sprawie, stanowisko Przedsiębiorcy jest zbieżne z ugruntowaną linią orzecznictwa Sądu Najwyższego. Wnioskodawca nie ma więc obowiązku odprowadzania składek z ubezpieczenia społecznego, o których mowa w ustawie SUS w przypadku obecnie oraz w przyszłości zatrudnianych cudzoziemców, ponieważ zatrudnienie cudzoziemców następuje na pobyt czasowy, nie mający charakteru stałego, a zatrudnieni obecnie i w przyszłości cudzoziemcy nie posiadają i nie będą posiadać kart stałego pobytu. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 3 kwietnia 2013r., III Aua 1089/12 wskazał, że „ z faktu posiadania karty stałego pobytu daje się wyprowadzić domniemanie, że pobyt cudzoziemca na terytorium Polski ma charakter stały; lecz strona może w procesie wykazać okoliczności przeciwne w celu obalenia domniemania”

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład zważył, co następuje:

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i opłacania składek na te ubezpieczenia zostały uregulowane w treści ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 2 przywołanej ustawy, osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy, zleceniobiorcy mogą podlegać ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, na swój wniosek.

Z powyższego wynika, że przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie uzależniają objęcia ubezpieczeniami społecznymi od posiadanego obywatelstwa, miejsca zamieszkania czy pobytu, jak również od tego przez jaki czas praca jest świadczona (czy przez okres do 6 miesięcy czy też do 3 lat), natomiast istotny jest fakt zawarcia z polskim podmiotem umowy rodzącej zgodnie z przepisami obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz wykonywanie pracy w ramach takiej umowy na obszarze Polski. Jedynie ratyfikowana umowa międzynarodowa, jako prawo nadrzędne, może wykluczyć zastosowanie polskich przepisów w tym zakresie. Cudzoziemiec zatrudniony w Polsce nie będzie podlegał ustawodawstwu polskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych jeśli obowiązek taki wyklucza umowa międzynarodowa, której Polska jest stroną, lub prawo wspólnotowe.

W myśl art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w tej ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Wymienione przesłanki powinny być spełnione łącznie tzn. osoba jest cudzoziemcem, jej pobyt w Polsce nie może mieć charakteru stałego i jest zatrudniona w obcym przedstawicielstwie dyplomatycznym, urzędzie konsularnym, misji, misji specjalnej lub instytucji międzynarodowej.

We wniosku z 4 maja 2020r. Przedsiębiorca wskazał, że zawiera lub zamierza zawrzeć umowy zlecenia z obywatelami państw spoza Unii Europejskiej takich jak: Republiki Ukrainy, Republika Gruzji lub Białorusi. Osoby te wykonują lub będą wykonywać pracę na podstawie umów zlecenia na rzecz pracodawcy polskiego w różnych okresach czasu, a uprawnienie do wykonywania przez nich pracy na terytorium RP będzie wynikało z różnych przesłanek formalnych (np. zezwolenie na pracę i pobyt czasowy, zezwolenie na pracę sezonową, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi). Przedsiębiorca zaznaczył, że ich pobyt ma charakter tymczasowy, nie są rezydentami podatkowymi na terytorium Polski, nie posiadają kart stałego pobytu. W ocenie Przedsiębiorcy, osoby te nie podlegają ubezpieczeniom społecznym wynikającym z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zakład nie podziela stanowiska Wnioskodawcy w powyższej kwestii. Zawarcie przez osobę fizyczną z polskim podmiotem umowy rodzącej obowiązek ubezpieczeń społecznych na mocy art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i wykonywanie tej umowy na terytorium Polski jest przesłanką do uznania takiej umowy za tytuł do tych ubezpieczeń. Sam fakt zawarcia jej z cudzoziemcem, który nie jest rezydentem podatkowymi na terytorium Polski, nie posiadają kart stałego pobytu, nie może zaś przesądzać o uznaniu, że spełnione zostały przesłanki zawarte w art. S ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Z brzmienia art. 5 ust. 2 wskazanej ustawy wynika, że wskazane w nim warunki należy interpretować łącznie. Ponadto dla stwierdzenia czy cudzoziemiec podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym istotne jest istnienie tytułu do podlegania ubezpieczeniom a nie sam czas trwania jego pobytu w Polsce.

Jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z 12 lipca 2017 r. (sygn. II UK 295/16) „termin „nie podlegają ubezpieczeniom społecznym obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego”, należy dekodować w powiązaniu z systemem ubezpieczenia społecznego, a nie przez odwoływanie się do przepisów o charakterze meldunkowym, ilościowym (…) punktem odniesienia dla wyjaśnienia kwestii, czy pobyt cudzoziemca nie ma charakteru stałego, jest wymieniony w tym przepisie obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym. Skoro ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych określa zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, to podlegają im także obywatele państw obcych, którzy podejmują działalność stanowiącą podstawę objęcia ich obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. (…) Stały pobyt to pobyt niezmienny w danym okresie, czyli w okresie realizacji podstawy ubezpieczenia, przy czym nie ma większego znaczenia okoliczność dotycząca tego, jaką administracyjną gwarancję prowadzenia działalności lub zapewnienie pobytu miał w Polsce obywatel państwa obcego. (…) O tym, czy dany pobyt ma charakter stały nie decyduje więc stały pobyt w sensie „długotrwałości i stałości pobytu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej”, albowiem w takim wypadku wyłączeniu z ubezpieczeń społecznych podlegaliby ci cudzoziemcy, których pobyt nie ma „takich cech”, choć spełnialiby warunki podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (…).” Podobnie w kwestii podlegania ubezpieczeniom społecznym przez cudzoziemców wykonujących m.in. umowy zlecenia wypowiedział się również Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyrokach z 13 grudnia 2016 r. (III AUa 1250/16) i z 20 grudnia 2016 r. (III AUa 1249/16).

Zbieżny z argumentacją Zakładu jest również, wydany w tożsamej sprawie i w oparciu o te same przepisy prawa – wyrok Sądu Najwyższego z 1 października 2019 r. (sygn. I UK 194/18), w którym Sąd uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i oddalił odwołanie od decyzji Zakładu, wskazując że: „Z art. 5 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych nie wynika wymóg łącznego spełnienia dwóch wymienionych w tym przepisie przesłanek niepodlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego przez obywateli państw obcych. Przepis ten kreuje dwie niezależne od siebie kategorie określonych w nim osób, które obowiązkowi temu nie podlegają. Są nimi – po pierwsze – obywatele państw obcych, których pobyt no obszarze Polski nie ma charakteru stałego oraz – po drugie – obywatele państw obcych, którzy zatrudnieni są w wymienionych w tym przepisie placówkach” oraz, że „Z takiej wykładni ort. 5 ust. 2 ustawy systemowej wynika, że zarówno w przypadku pracowniczego tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym, jak i tytułu wynikającego z wykonywania umowy zlecenia sam zamiar czasowego przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czy też legitymowanie się jedynie zezwoleniem na pobyt czasowy nie mają rozstrzygającego znaczenia. Istotne jest jedynie, czy podczas wykonywania wyżej wymienionych działalności można mówić o stały przebywaniu danej osoby na terytorium Polski. W konsekwencji (…) stałe przebywanie w Polsce w okresie wykonywania tych czynności (np. zamieszkanie w Polsce i prowadzenie wykładów lub badań przez jeden semestr), chociażby przez krótki (sumarycznie) okres czasu determinowany czasowym zezwoleniem na pobyt, będą prowadzić do objęcia polskim systemem ubezpieczeń społecznych.”

Ponadto dokonując analizy zagadnienia przedstawionego przez Przedsiębiorcę nie sposób pominąć znaczenia umów międzynarodowych regulującej kwestię zabezpieczenia społecznego zawieranych z niektórymi państwami. Zgodnie z umową z 18 maja 2012 r. między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym, obywatele jednego z Państw podlegają obowiązkom i korzystają z uprawnień wnikających z ustawodawstwa drugiego z Państw na tych samych warunkach co obywatele tego Państwa. Osoby, do których stosuje się ww. umowę podlegają ustawodawstwu tego Państwa, na terytorium którego wykonują pracę, nawet jeżeli zamieszkuje na terytorium drugiego z Państw. Wskazana umowa zawiera zasadę stosowania ustawodawstwa miejsca wykonywania pracy a jednocześnie nie przewidują możliwości niepodlegania ubezpieczeniom społecznym w miejscu wykonywania pracy z uwagi na okres pobytu na terytorium Polski. Przepisy ww. umowy należy uznać za „przepis umowy międzynarodowej” w rozumieniu art.5 ust.2 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzający odstępstwo od zasady wyrażonej w tym przepisie. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z 1 października 2019 r. (sygn. I UK 194/18).

Wobec powyższego, w przedstawionym przez Przedsiębiorcę stanie faktycznym oraz zdarzeniach przyszłych art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie znajduje zastosowania, a opisane osoby wykonujące umowy zlecenia zawarte oraz, które zostaną zawarte z Przedsiębiorcą podlegają lub będą polegały ubezpieczeniom społecznym na zasadach przewidzianych dla zleceniobiorców.

W konsekwencji, stanowiska Przedsiębiorcy w zakresie przedstawionym w sentencji niniejszej decyzji uznać należy za nieprawidłowe.

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję

Wyroki / Interpretacje / Stanowiska dla Kadr i Płac

Zostaw komentarz