Interpretacja ZUS Oddział w Gdańsku z 18-02-2020 r. – DI/100000/43/1189/2019

Czy odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji należnego członkowi zarządu po ustaniu umowy o świadczenie usług zarządzania podlega oskładkowaniu?

UZASADNIENIE

Dnia 27 grudnia 2019 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (…) z siedzibą w (…) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy Prawo przedsiębiorców. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 28 stycznia 2020 r. doręczonym dnia 30 stycznia 2020 r.

Wnioskodawca wskazał, iż prowadzi działalność w zakresie zarządzania portem morskim w (…) jednym z kluczowych portów dla gospodarki kraju, a jego działalność w szczególności obejmuje zarządzanie nieruchomościami i infrastrukturą portową, prognozowanie, programowanie i planowanie rozwoju portu, budowę, rozbudowę, utrzymanie i modernizację infrastruktury portowej, pozyskiwanie nieruchomości na potrzeby rozwoju portu, świadczenie usług związanych z korzystaniem z infrastruktury portowej, zapewnienie dostępu do portowych urządzeń odbiorczych odpadów ze statków w celu przekazania ich do odzysku lub unieszkodliwiania.

Rada Nadzorcza w dniu (…) r. powołała uchwałą Członka Zarządu Wnioskodawcy, a Walne Zgromadzenie akcjonariuszy uchwaliło zasady kształtowania wynagrodzenia tej osoby. Obie decyzje zapadły w oparciu o treść postanowień ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami.

W dniu (…) r. pomiędzy Spółką a Członkiem Zarządu zawarta została odpłatna umowa o zarządzanie. Zgodnie z § Umowy o zarządzenie zawartej z Członkiem Zarządu strony zawarły umowę o zakazie konkurencji po ustaniu funkcji w zarządzie. Efektem przestrzegania przez Członka Zarządu określonego umownie zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej po ustaniu funkcji będzie wypłata przez Spółkę odszkodowania z tytułu przestrzegania zakazu konkurencji w wysokości trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia stałego. Zasady wypłaty tego odszkodowania określają, iż odbywać się będzie ono w cyklach miesięcznych przez 6 miesięcy po uprzednim złożeniu przez Członka Zarządu pisemnego oświadczenia o dochowaniu przez niego obowiązku przestrzegania zakazu konkurencji.

Przyznanie tego świadczenia ma na celu zabezpieczenie interesów Spółki przed wykorzystaniem informacji pozyskanych w trakcie wykonywania funkcji Członka Zarządu, a jego wartość będzie przychodem byłego Członka Zarządu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca zaznacza, że z dniem (…) Członek Zarządu został odwołany z pełnienia funkcji.

Wobec powyższego Wnioskodawca kieruje pytanie czy wobec odwołania Członka Zarządu z pełnienia funkcji i umownego zobowiązania Spółki do wypłaty odszkodowania na warunkach opisanych w umowie o zarządzenie (postanowienia dotyczące zakazu konkurencji po ustaniu funkcji) kwota odszkodowania wypłacona byłemu Członkowi Zarządu za przestrzeganie zakazu konkurencji podlega składkom na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i ubezpieczenie zdrowotne, czy też na mocy § 5 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (t.j. Dz. U. z 2017r., poz. 1949) [dalej: Rozporządzenia], powinny znaleźć zastosowanie przepisy § 2 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia, zgodnie z którymi podstawy wymiaru składek nie stanowią odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy, a w związku z tym kwota odszkodowania wypłacona byłemu Członkowi Zarządu na podstawie umowy o zakazie konkurencji nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz zdrowotne.

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca wskazał, że jego zdaniem wypłata na rzecz byłego Członka Zarządu Wnioskodawcy odszkodowania za przestrzeganie przez niego postanowień umowy o zakazie konkurencji po ustaniu funkcji nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a w konsekwencji również podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie z przepisem art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. (t.j. z 2019 r., poz. 300) o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Nadto zgodnie z art. 18 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 3 oraz art. 4 pkt 9 tej ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe zleceniobiorców (czyli osób świadczących pracę na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia) stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Dalej Wnioskodawca dodaje, że nie wszystkie z wyżej wymienionych przychodów stanowić będą jednak podstawę wymiaru składek, albowiem katalog wyłączeń opisany został w § 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. (t.j. Dz. U. z 2017, poz. 1949) [dalej: Rozporządzenie] w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z § 5 ust. 2 pkt 2 tego Rozporządzenia przepisy §2-4 stosuje się odpowiednio do osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Powszechnie za umowy o świadczenie usług w rozumieniu cytowanych przepisów uznaje się również umowy o zarządzanie.

Stosownie zaś do przepisu § 2 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia nie stanowią podstawy wymiaru odszkodowania ^ wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy. Zakaz konkurencji został uregulowany w Kodeksie pracy (art.101¹-101²). Wskazany zapis § 2 ust. 1 pkt 4 wyżej Rozporządzenia w sposób wyraźny odwołuje się do niego.

Treść przepisów Rozporządzenia wyraźnie wskazuje, że zasadniczo dotyczą one stanowiącego podstawę wymiaru składek przychodu osiąganego przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (§ 1) oraz – poprzez odpowiednie ich zastosowanie – przychodu uzyskiwanego przez osoby wymienione w § 5, w tym do ustalenia podstawy wymiaru składek osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (§ 5 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia).

W odniesieniu do zastosowanych w cytowanym Rozporządzeniu zasad techniki legislacyjnej Wnioskodawca wskazał na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 s:ycznia 2019 r. (sygn. II UK 474/17, Legalis) a zajmującego się obszerną prawną analizą zasadności „odpowiedniego” stosowania przepisu § 2 ust. 1 pkt 15 Rozporządzenia do przychodów opisanych w § 5 ust. 2 pkt 3 tegoż Rozporządzenia, którą bez przeszkód w kontekście pojęcia „odpowiedniości” przenieść można do sprawy niniejszej. I tak za Sądem Najwyższym Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z ogólnymi zasadami techniki prawodawczej wyrażonymi w przepisach Zasad Techniki Prawodawczej (dalej jako ZTP), stanowiących załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 283), akty normatywne redaguje się w sposób zwięzły i syntetyczny (§ 5 ZTP), unikając powtórzeń (§ 23 ZTP). Jednym z podstawowych sposobów realizacji tych zasad jest korzystanie z odesłań. Odesłania są wyjątkiem od nakazu regulowania danej dziedziny spraw w sposób wyczerpujący w jednym akcie (§ 2 ZTP), a przesłanki ich stosowania powinny być interpretowane ściśle. Wśród przesłanek tych § 156 ust. 1 ZTP wymienia dwie: potrzebą osiągnięcia skrótowości tekstu i potrzebę zapewnienie spójności regulowanych instytucji prawnych. Z § 4 ZTP wynika z kolei, że odesłanie jest sposobem na unikanie powtórzeń. Tak też zazwyczaj traktuje odesłania Trybunał Konstytucyjny (np. wyrok z dnia 29 czerwca 2006 r., P 30/05, OTK-A 2006 nr 6, poz. 70). W innych orzeczeniach Trybunał Konstytucyjny podkreślał, że stosowanie odesłań jest normalną techniką prawodawczą, podyktowaną takimi względami, jak zwięzłość tekstu, zapewnienie niesprzeczności (z zachowaniem możliwości regulacji wyjątkowej) i różnorodność szczebla aktów prawnych regulujących to samo zagadnienie (np. wyrok z dnia 27 listopada 2006 r._f K 47/04, OTK-A 2006 nr 10, poz. 153). Wśród odesłań należy wyróżnić dwa ich rodzaje: odesłania do przepisów stosowanych wprost i odesłania do przepisów stosowanych odpowiednio. Odesłanie do stosowania wprost stosuje się wówczas, gdy stosowany przepis zachowa ten sam sens w kontekście ustawy odsyłającej, w szczególności pełną jego treść da się dokładnie zastosować w korzystającym z odesłania przypadku. Natomiast odesłanie do stosowania odpowiedniego zakłada, że treść przepisu, do którego zastosowano odesłanie, może zostać zmodyfikowana. Odesłanie takie zwykle oznacza, że przepis należy zastosować analogicznie, ponieważ zastosowanie go wprost jest niemożliwe. W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 30 stycznia 2001 r., I KZP 50/00 (OSNKW 2003 nr 3 – 4, póz. 16), Sąd Najwyższy wyjaśnił, że reguły techniki legislacyjnej dopuszczają posłużenie się odesłaniem, a więc zamieszczeniem w akcie prawnym przepisu stanowiącego, iż właściwa norma znajduje się w tekście innego przepisu. Jeśli przepis, do którego odsyła się (przepis odesłania), normuje inną instytucję prawną, to w przepisie odsyłającym używa się zwykle sformułowania o odpowiednim stosowaniu. W tym właśnie, tj. w posłużeniu się przepisem z obszaru normowania odmiennej instytucji prawnej, wyraża się najbardziej podstawowe znaczenie „odpowiedniego” stosowania przepisu prawa.

Również za Sądem Najwyższym (uchwała SN z dnia 6 grudnia 2000 r., III CZP 41/00, OSNC 2001 nr 4, poz. 57) Wnioskodawca zauważa, że „odpowiednie” stosowanie przepisu może polegać na jego zastosowaniu wprost albo z pewnymi modyfikacjami usprawiedliwionymi odmiennością stanu „podciąganego” pod dyspozycję stosowanego przepisu, bądź na niedopuszczalności jego stosowania do rozpatrywanego stanu w ogóle. Ta niedopuszczalność może przy tym wynikać albo bezpośrednie z treści wchodzących w grę regulacji prawnych, albo z tego, że zastosowania danej normy nie dałoby się pogodzić ze specyfiką i odmiennością rozpoznawanego stanu.

W tym właśnie kontekście Wnioskodawca zwraca uwagę właśnie na odmienność stanu podciąganego pod dyspozycję § 2 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. od tego, który opisuje § 5 ust. 2 pkt 2 tego Rozporządzenia. Zdaniem Wnioskodawcy odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, powinno się uznać za porównywalne z odszkodowaniami na rzecz osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, które po ustaniu zatrudnienia powstrzymują się od prowadzenia działalności konkurencyjnej w takim stopniu, że uzasadnia to wyłączenie z podstawy wymiaru składek kwot wypłaconych tym ostatnim odszkodowań. Nie budzi bowiem żadnych wątpliwości, iż świadczący usługi zarządzania zleceniobiorca może zobowiązać się względem zleceniodawcy do niepodejmowania działań konkurencyjnych w czasie trwania umowy, jak również po jej zakończeniu, co wynikać będzie z niepodważalnej zasady swobody zawierania umów, a co nie jest kwestionowane również przez organy rentowe {i tak przykładowo interpretacja indywidualna ZUS Oddział w Gdańsku z dnia 26 kwietnia 2016 r. (sygn. DI/100000/43/417/2016)). W kontekście owej dopuszczalności zawarcia takich umów dla stosunków prawnych nie będących stosunkami pracy pojawia się możliwość „odpowiedniego” zastosowania przepisu § 2 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia, czyli zastosowania go do odmiennej niż pracownicza relacji. Wyłączenie dopuszczalności umownego ukształtowania przez „nie-pracowników” zasad ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa i związanego z tym zakazu podejmowania działania konkurencyjnej wynagradzanego przez przedsiębiorcę, czyniłoby normę § 2 ust. 1 pkt 4 w zw. z § 5 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia normą pustą, czyli pozbawioną desygnatów. Takie działanie racjonalnego ustawodawcy Wnioskodawca zaś stanowczo wyklucza.

Dodatkowo na konieczność odpowiedniego stosowania do odszkodowań wypłacanych z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji członka organu (w tym członka zarządu) przepisów kodeksu pracy wskazanych przez powołany wyżej przepis § 2 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia wskazują wprost przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1885 r.) o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, a dokładnie przepis art. 8 ust. 2 tejże ustawy. Wskazuje on bowiem, że w sprawach określonych w ust. 1, tj. w odniesieniu do odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji, przepisy art. 101¹ § 1 oraz art. 101²-101‘’ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, 1043 i 1495) stosuje się odpowiednio, przy czym odszkodowanie za każdy miesiąc, o którym mowa w tych przepisach, nie może być wyższe niż 100% wynagrodzenia miesięcznego podstawowego otrzymanego przez członka organu zarządzającego przed ustaniem pełnienia funkcji.

W myśl przepisu art. 20 ust. 2 tej ustawy do umów o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy będącego podstawą pełnienia funkcji w organie zarządzającym spółki zawartych przed wejściem w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Natomiast w związku z wyraźnym odesłaniem w przepisie art. 8 ust. 2 ustawy do przepisów Kodeksu pracy regulujących zakaz konkurencji dla pracowników, do osób świadczących usługi zarządzania od dnia 9 września 2016 r. stosuje się przepisy przedmiotowej ustawy, w tym i odesłanie do przepisów Kodeksu pracy w zakresie zakazu konkurencji.

Wnioskodawca zaznacza, że z analizy powyższych przepisów wynika zatem, że kwestia odszkodowań z tytułu zakazu konkurencji w odniesieniu do osób świadczących usługi zarządzania w oparciu o ustawę z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami została uregulowana w szczególny sposób, tj. poprzez odesłanie do przepisów Kodeksu pracy regulujących zakaz konkurencji. Wnioskodawca wskazuje, że zasady wynagrodzeń oraz wysokość i warunki przyznawania Członkowi Zarządu odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji ustalone zostały zgodnie z ustawą o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami po jej wejściu w życie.

Natomiast z przepisu art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1373) wynika, że do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tych osób.

Powyższe rozważania, zdaniem Wnioskodawcy, prowadzą jednoznacznie do wniosku, że odszkodowanie za przestrzeganie przez byłego Członka Zarządu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji w organie dla Członka Zarządu, w świetle przepisów art. 8 ust. 2 ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami oraz § 2 ust. 1 pkt 4 w zw. z § 5 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wyłączone jest z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a w konsekwencji z mocy powołanych wyżej przepisów także – na ubezpieczenie zdrowotne. Za takim rozumieniem opowiadają się coraz konsekwentniej również organy rentowe, albowiem w wydawanych w analogicznych stanach faktycznych interpretacjach indywidualnych organy rentowe uznają, że odszkodowanie to podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na podstawie w § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. (tak m.in. interpretacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie z dnia z dnia 20 grudnia 2018 r., sygn. WPI/200000/43/1290/2018, czy też z dnia 6 września 2019 r., sygn. WPI/200000/43/820/2019).

Natomiast art. 35 ust. 3 i 4 Prawa przedsiębiorców stanowi, że przedsiębiorca może zastosować się do objaśnień prawnych lub utrwalonej praktyki interpretacyjnej właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej. Przez utrwaloną praktykę interpretacyjną, o której mowa w ust. 3, należy rozumieć wyjaśnienia co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, dominujące w wydawanych w takich samych stanach faktycznych oraz takim samym stanie prawnym – w trakcie danego okresu rozliczeniowego oraz w okresie 12 miesięcy przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego – interpretacjach indywidualnych.

Tym samym – działając w zaufaniu do wcześniejszych decyzji organów, jakie zapadały w analogicznych stanach faktycznych, czyli utrwalonej praktyki interpretacyjnej oraz kierując się przesłankami natury prawnej opisanymi powyżej. Wnioskodawca uznaje, że zasadne jest wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i zdrowotne odszkodowania wypłaconego z tytułu zakazu konkurencji dla byłego Członka Zarządu.

Uzupełniając wniosek pismem z dnia 28 stycznia 2020r., doręczonym w dniu 30 stycznia 2020r., Wnioskodawca wskazał, że Rada Nadzorcza w dniu 18 czerwca 2018 r. powołała uchwałą Członka Zarządu Wnioskodawcy, a Walne Zgromadzenie akcjonariuszy uchwaliło zasady kształtowania wynagrodzenia tej osoby. Obie decyzje zapadły w oparciu o treść postanowień ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. W dniu (…) r. pomiędzy Spółką a Członkiem Zarządu zawarta została odpłatna umowa o zarządzanie. Zgodnie z § Umowy o zarządzenie zawartej z Członkiem Zarządu strony zawarły umowę o zakazie konkurencji po ustaniu funkcji w zarządzie. Efektem przestrzegania przez Członka Zarządu określonego umownie zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej po ustaniu funkcji będzie wypłata przez Spółkę odszkodowania z tytułu przestrzegania zakazu konkurencji w wysokości trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia stałego. Zasady wypłaty tego odszkodowania określają, iż odbywać się będzie ono w cyklach miesięcznych przez 6 miesięcy po uprzednim złożeniu przez Członka Zarządu pisemnego oświadczenia o dochowaniu przez niego obowiązku przestrzegania zakazu konkurencji. Przyznanie tego świadczenia ma na celu zabezpieczenie interesów Spółki przed wykorzystaniem informacji pozyskanych w trakcie wykonywania funkcji Członka Zarządu, a jego wartość będzie przychodem ze źródeł z działalności wykonywanej osobiście byłego Członka Zarządu w rozumieniu przepisów art. 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 13 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych . Ponadto Wnioskodawca wskazał, że z dniem r. Członek Zarządu został odwołany z pełnienia funkcji.

Wnioskodawca uzupełnia opis stanu faktycznego, a w pozostałym zakresie w pełni podtrzymuje swoje wcześniejsze rozważania zawarte we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Jednocześnie Wnioskodawca złożył ponownie podpisany wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej wraz z podpisami na wszystkich załącznikach.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców uznać należy za prawidłowe.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób wykonujących swą pracę w oparciu o umowę o świadczenie usług, do której zastosowanie znajdują przepisy kodeksu cywilnego odnośnie umowy zlecenia (w tym w oparciu o umowy o zarządzenie) stanowi przychód z tytułu tej umowy, jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

W myśl § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (t. j.: Dz. U. z 2017, poz. 1949) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Przychodami na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są zaś, zgodnie z brzmieniem art. 4 pkt 9, przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także^– z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania.

Z dniem 1 sierpnia 2010 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 12, poz. 860). Według brzmienia § 5 ust. 2 pkt 2 cytowanego rozporządzenia przepisy paragrafów 2-4 tego rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia 'albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Powyższe oznacza, iż zastosowanie wyłączeń przewidzianych w tym rozporządzeniu w odniesieniu do umów zlecenia lub innych umów o świadczenie usług uzależnione jest od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach. Nie każde więc wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdzie zastosowanie do umów zlecenia lub innych umów o świadczenie usług.

Należy przy tym mieć na względzie, iż przepisy wyżej wskazanego rozporządzenia należy interpretować ściśle z uwagi na fakt, iż regulacja ta ma charakter wyjątku od zasady ogólnej wyrażonej w art. 18 ust. 1 w zw. z ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nie każde więc wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe znajdzie zastosowanie do umów zlecenia/umów o świadczenie usług (w tym w odniesieniu do umowy o zarządzanie spółką).

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 wyżej cytowanego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączone są odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy.

Z uwagi na fakt, iż zakaz konkurencji został uregulowany w Kodeksie pracy (art. 101¹ – 101⁴) to powołane przepisy nie znajdą zastosowania do umów cywilnoprawnych podlegających rządom Kodeksu cywilnego, czy też innych umów oświadczenie usług.

W związku z faktem, iż ustawodawca w § 2 ust. 1 pkt 4 przywołanego wyżej rozporządzenia wyłącza z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wartość jedynie tych odszkodowań wypłaconych po ustaniu stosunku pracy, które zawarte zostały na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy brak jest podstaw do rozciągnięcia zastosowania tego wyłączenia na umowy o zarządzanie spółką.

Jednak co istotne, z opisu zdarzenia przyszłego wniosku o wydanie interpretacji jak i uzupełnienia wynika, że:

1. członek zarządu podlega ustawie z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (Dz. U. z 2017r., poz. 2190),
2. z dniem (…) umowa o świadczenie usług zarządzania została rozwiązana w związku odwołaniem z funkcji członka zarządu spółki.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy z członkiem organu zarządzającego spółka zawiera umowę o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji. Zapisy dotyczące odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia funkcji zawarte są w art. 8 ust. 1 powyższej ustawy. Natomiast z treści art. 8 ust. 2 ustawy wynika, że w sprawach określonych w ust. 1, przepisy art. 101¹ – 101⁴ Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio.

Z powyższych przepisów wynika, że kwestia odszkodowań z tytułu zakazu konkurencji w odniesieniu do osób świadczących usługi zarządzania w oparciu o ustawą z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, została uregulowana w szczególny sposób dla tej grupy osób, tj. poprzez odesłanie do przepisów Kodeksu pracy regulujących zakaz konkurencji.

W związku z powyższym należy przyjąć, że wartość odszkodowania wypłaconego z tytułu zawartej umowy o zakazie konkurencji dla osób, zatrudnionych na podstawie umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie natomiast z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1393 ze zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracą na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia (tu osoby świadczącej usługi zarządzania) stosuje się przepisy określające podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Tym samym powyższe wyłączenie znajdzie zastosowanie również w odniesieniu do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję