W związku z zapytaniem Pana Posła Kazimierza Gwiazdowskiego z dnia 19 kwietnia br. w sprawie stosowania przepisów ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, przekazanym przy piśmie Marszałka Sejmu RP z dnia 19 kwietnia br., znak – K8ZAP2472, uprzejmie proszę o przyjęcie następującej informacji.
Zgodnie z zasadą zawartą w art. 16 Kodeksu pracy, pracodawca stosownie do możliwości i warunków zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników. W związku z tym, ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 800, z późn. zm.), realizując tę zasadę, zawiera rozwiązania prawne uwzględniające zróżnicowane możliwości organizacyjne i finansowe poszczególnych grup pracodawców.
Mając na uwadze rozmiar prowadzonej działalności oraz liczbę zatrudnianych pracowników przez pracodawców prowadzących pozabudżetową gospodarkę finansową, art. 3 ustawy o zfśs, ustalający obowiązki socjalne poszczególnych grup pracodawców, zawiera regulacje ułatwiające tzw. małym pracodawcom (od 1 stycznia 2017 r. – zatrudniającym mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty) stosowanie ustawy o zfśs. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 3 ustawy, pracodawcy ci mogą (nie są więc zobowiązani) tworzyć fundusz do wysokości i na zasadach określonych w art. 5 ustawy. Mogą oni także nie tworzyć funduszu i wypłacać raz w roku, najpóźniej w ostatnim dniu przed rozpoczęciem 14 – dniowego wypoczynku urlopowego, świadczenie urlopowe do wysokości odpisu podstawowego na fundusz, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy pracownika. Ponadto, ustawa o zfśs umożliwia tzw. małym pracodawcom całkowitą rezygnację ze stosowania rozwiązań ustawowych w trybie i na zasadach określonych w art. 3 ust. 3a – 3b ustawy.
Uprzejmie informuję, że, co do zasady, tworzenie funduszu, jak i wypłacanie świadczenia urlopowego obciąża koszty działalności pracodawcy, co ma szczególne znaczenie w przypadku tzw. małych pracodawców, którzy podnoszą kwestię kosztów zatrudnienia pracowników. Problem ten uwzględniają zatem nie tylko regulacje różnicujące obowiązki socjalne pracodawców, zawarte w art. 3 ustawy o zfśs, ale także regulacje zamieszczone w art. 4 ustawy, które umożliwiają tylko pracodawcom ustawowo tworzącym fundusz dowolne kształtowanie wysokości odpisu na fundusz w drodze zmiany prawa zakładowego.
Dodać należy, iż zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, tworzony z corocznego odpisu podstawowego, jest także zwiększany ze źródeł wymienionych w art. 7 ustawy o zfśs. Na podstawie art. 7 ust. 4 ustawy o zfśs, pracodawcy przedsiębiorcy mogą zwiększać środki funduszu z zysku netto do podziału, a spółdzielnie z nadwyżki bilansowej. Dotyczy to wszystkich pracodawców – przedsiębiorców tworzących fundusz, a zatem także zatrudniających mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.
Mając na uwadze powyższe regulacje, uprzejmie informuję, iż Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie planuje zmian w ustawie o zfśs, w części dotyczącej tworzenia zfśs przez pracodawców pozabudżetowych, zatrudniających mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.
Mam nadzieję, że przedstawione wyżej informacje i wyjaśnienia uzna Pan Marszałek za wystarczające.