Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 10-05-2019 r. – WPI/200000/43/431/2019

Czy podlega ubezpieczeniom ZUS osoba z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu na podstawie powołania w trybie przepisów Ksh oraz z tytułu umowy o pracę?

UZASADNIENIE

W dniu 18 kwietnia 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie w trybie art.34 ustawy – Prawo przedsiębiorców indywidualnej interpretacji przepisów złożony przez przedsiębiorcę: (…) Wnioskodawca przedstawiając stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe poinformował, że Spółka, dalej „Wnioskodawca”, jest polskim rezydentem podatkowym posiadającym siedzibę oraz zarząd na terytorium RP. [Powołanie] Z dniem 1 stycznia 2019 r. Uchwałą nr 06/12/2018 stosownie do art. 201 Kodeksu Spółek Handlowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 505) na stanowisko Prezesa Zarządu został powołany (…) Wnioskodawca planuje podjąć jednak kolejną Uchwałę, którą za pełnienie funkcji Prezesa Zarządu przyznane zostanie wynagrodzenie. Czynności wykonywane przez Prezesa Zarządu w ramach stosunku powołania będą zatem wykonywane za wynagrodzeniem. W ramach czynności związanych ze wskazanym wyżej organizacyjnym stosunkiem powołania, Prezes Zarządu dokonuje aktów zarządzana służących zapewnieniu funkcjonowania przedsiębiorstwa spółki, w tym m.in. podejmuje decyzje gospodarcze, organizacyjne i personalne, zarówno w wymiarze wewnętrznym, polegającym na wypracowywaniu rozstrzygnięć występowaniu wobec innych organów oraz podległych jednostek, jak również zewnętrznym, czyli reprezentowaniu spółki. Prezes Zarządu w ramach stosunku powołania posiada również kompetencje w zakresie nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy. [Umowa o pracę] Bez względu na powyższe, Wnioskodawca planuje nawiązać z Prezesem Zarządu stosunek pracy (art. 22 §1 Kodeksu Pracy). Oznaczałoby to zatem, iż Prezesa Zarządu z Wnioskodawcą łączyć będą dwa stosunki prawne, tj. stosunek powołania oraz stosunek pracy. W ramach zawartej z Prezesem Zarządu umowy o pracę, Prezes Zarządu zatrudniony zostanie na stanowisku Kierownika Projektu w wymiarze 1 /5 etatu w systemie zadaniowego czasu pracy. Do zadań Kierownika Projektu należeć będą czynności związane z: kontrolowaniem merytorycznej poprawności i rzetelności realizacji projektów realizowanych przez Spółkę; kontrolowanie budżetu realizowanych przez Spółkę projektów; kontrolowanie harmonogramu kierowanych przez pracownika projektów; nadzór nad pracownikami lub podwykonawcami w zakresie kierowanych przez pracownika projektów. Świadczenie przez Pana Prezesa Zarządu pracy w ramach zawartej umowy o pracę nie dotyczy więc uprawnień merytorycznych i formalnych zastrzeżonych przez prawo dla członków zarządu, i odnosi się do wykonywania czynności związanych z merytoryczną działalnością spółki, wykonywaną dla menadżerów średniego szczebla.

W związku z powyższym, Wnioskodawca wnosi o rozstrzygnięcie co do podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu przez Prezesa Zarządu z obu wskazanych wyżej stosunków prawnych.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Wnioskodawca twierdzi, iż Prezes Zarządu podlegać będzie obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu jedynie z tytułu stosunku pracy. Na gruncie obowiązującego prawa osobę powołaną na członka zarządu spółki może łączyć ze spółką bądź to wyłączenie stosunek organizacyjnoprawny (członkostwo w organie na podstawie przepisów k.s.h.), bądź też niezależnie od niego także inny stosunek prawny (pracowniczy lub cywilnoprawny). Wykonywanie czynności zarządczych w spółce wyłącznie w oparciu o organizacyjny stosunek powołania na członka zarządu, powstały w oparciu o uchwałę podjętą przez właściwy organ spółki, jeśli uchwała przewidywałaby dodatkowo przyznanie powołanemu członkowi zarządu wynagrodzenia, nie stanowi podstawy do podlegania ubezpieczeniom społecznym. Organizacyjnoprawny stosunek powołana jest stosunkiem pozaumownym, nie wymienionym w art. 6 ustawy systemowej wśród tytułów do ubezpieczenia. Stąd też wynagrodzenie otrzymywane na podstawie podjętej uchwały nie podlega oskładkowaniu. Takie stanowisko jest jednolicie prezentowane w orzecznictwie, gdzie wskazuje się, że samo powołanie na stanowisko członka zarządu spółki, jak również osiąganie z tego o tytułu, ustalonego w drodze uchwały, wynagrodzenia, nie skutkuje powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie jest ono związane z powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, wskazanego w art. S ustawy systemowej, w wyniku np. zawarcia umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej (por. np. wyrok SA w Łodzi z dnia 20 czerwca 2017 r., III AUa 783/16; wyrok SA w Gdański z dnia 17 sierpnia 2016 r., III AUa 543/1 6). W przypadku łączenia wykonywania czynności zarządczych na podstawie powołania z zawarciem dodatkowej umowy, czy to o pracę czy cywilnoprawnej, osoba taka podlegałaby obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tylko z tytułu zawartej umowy. Wynagrodzenie ze stosunku organizacyjnoprawnego, nie podlegałoby natomiast składkom na ubezpieczenie społeczne. Co jednak istotne, zawarta umowa musiałaby dotyczyć wykonywania innych czynności niż te, pełnione w związku z powołaniem na członka zarządu. I tak jest w opisywanym powyżej stanie faktycznym. Prezes Zarządu wykonuje czynności związane z pełnieniem funkcji w zarządzie spółki w oparciu o akt powołania, za wynagrodzeniem. Inne czynności, niezwiązane z pełnieniem funkcji w zarządzie spółki, wykonywane są przez Prezesa Zarządu w ramach łączącego go ze Spółką stosunku pracy. Są to czynności czysto pracownicze, o charakterze technicznym i merytorycznym, niezwiązane z zarządzaniem Spółką.

Powyższe znajduje uzasadnienie w stanowisku orzecznictwa, wskazuje się bowiem, iż nie podlega oskładkowaniu wynagrodzenie członka zarządu otrzymywane na podstawie uchwały o powołaniu, jeśli funkcja członka zarządu jest oddzielona od obowiązków wynikających ze stosunku pracy i opiera się wyłącznie na stosunku organizacyjnym (por. wyr. SA w Łodzi z dnia 20 czerwca 2017 r. (III AUa 783/16). Na zakończenie Wnioskodawca wskazał na wydane już interpretacje indywidualne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w tym na interpretację z 28 września 2016 r. (znak Dl/l 00000/43/858/2016) oraz z 24 maja 2017 r. (znak DI/100000/43/601/2017), które wskazują, iż „Treść przepisu art. 6 oraz art. 11 i 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki – członka zarządu (na podstawie art. 201 k.s.h.) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. (…) Zatem, od wynagrodzenia za pełnienie funkcji członka zarządu wyłącznie na podstawie powołania, nie powstaje obowiązek opłacania z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne”.

W świetle powyższego, Wnioskodawca wnosi jak na wstępie.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska Wnioskodawcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą przedmiotowej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Niniejsza interpretacja dotyczy tylko i wyłącznie indywidualnej sprawy Wnioskodawcy będącego przedsiębiorcą.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 300).

Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, określono w art.6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ponadto, stosownie do art. 11 i 12 tejże ustawy ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu mogą podlegać wyłącznie niektóre z osób wskazanych w art.6 ustawy. W rezultacie dla rozstrzygnięcia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne istotne jest, czy dana osoba posiada jeden z tytułów do ubezpieczenia określonych wskazanym przepisem. Jednocześnie wyliczenie tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zawarte w powyższym artykule ma charakter katalogu wyczerpującego, zamkniętego i nie podlega wykładni rozszerzającej.

Z brzmienia art.6 ust.l ustawy wynika, iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. pracownikami, osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Stosownie natomiast do art.6 ust.1 pkt 1 w zw. z art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu. Z kolei, w myśl pkt 4 ust.1 powołanego powyżej art.6 oraz art.12 ust.1 ustawy – obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, z zastrzeżeniem ust. 4 tegoż artykułu, zaś ubezpieczenie chorobowe dla zleceniobiorcy ma charakter dobrowolny, co wynika z przepisu art.11 ust.2 ustawy.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 505), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlową o kapitałowym charakterze, mającą osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały i ponoszącą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Zdolność do czynności prawnych spółki z o.o. realizuje zarząd spółki a jego kompetencje określone są generalnie jako prowadzenie spraw. W myśl art.201 §4 Kodeksu spółek handlowych – członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego tj. podpisanie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli Spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie się wiązał z wynagrodzeniem czy nie. Podstawą pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług jak też jedynie powołanie uchwałą zgromadzenia wspólników tj. pełnienie tej funkcji bez umowy, wyłącznie na mocy samego aktu powołania go w skład organu.

Powyższe oznacza, że powołanie członka zarządu spółki przez właściwy organ nie oznacza nawiązania stosunku pracy na podstawie powołania w rozumieniu art.68 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U z 2018r., poz.917 ze zm.) i stanowi co najwyżej nawiązanie stosunku korporacyjnego, a może tez stanowić powierzenie funkcji organu.

Wskazany powyżej katalog osób podlegających obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zawarty w art.6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uzależnia zaistnienie tego obowiązku nie od finansowego wymiaru pełnionej funkcji a od formy, w jakiej został mianowany na stanowisko członek zarządu. Powołany przepis nie zalicza do ubezpieczonych osoby pełniącej funkcję członka zarządu spółki, pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w tym przepisie. W konsekwencji, samo powołanie – na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych- na stanowisko członka zarządu spółki, jak również osiąganie z tego tytułu wynagrodzenia, nie skutkuje zatem powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych , jeżeli nie jest ono związane z powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem tych ubezpieczeń wskazanego w art.6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w wyniku np. zawarcia umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.

Treść przepisu art.6 oraz powiązanych art.11 i art. 12 powyżej powołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki – członka zarządu (na podstawie art. 201 ksh.) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom. Poprzez samo powołanie w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie staje się więc pracownikiem czy zleceniobiorcą. Zatem na podstawie powołania do zarządu między spółka a członkiem zarządu powstaje stosunek organizacyjno-prawny, który nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych, a w konsekwencji przychód z tytułu wynagrodzenia wypłaconego członkowi zarządu z tytułu pełnionej funkcji nie będzie podlegał obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika, że mamy do czynienia z sytuacją, w której osobę pełniąca w Spółce funkcję członka zarządu (tu: Prezesa Zarządu) na podstawie powołania w trybie art.201 Kodeksu spółek handlowych za wynagrodzeniem przyznanym uchwałą właściwego organu Spółki, Wnioskodawca planuje jednocześnie zatrudnić na podstawie umowy o pracę na stanowisku Kierownika Projektu. Jednocześnie Wnioskodawca oświadczył, iż przedmiotem umowy o prace będą inne czynności niż czynności wynikające w związku z powołaniem na członka zarządu. Zgodnie zatem z powołanymi powyżej przepisami prawnymi, w takiej sytuacji, warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu) zostaną spełnione wyłącznie z tytułu umowy o pracę, którą Wnioskodawca zamierza zawrzeć z osobą pełniąca w Spółce funkcję członka zarządu (tu: Prezesa Zarządu) na podstawie powołania w trybie przepisów Kodeksu i pobierającą z tego tytułu wynagrodzenie. Natomiast, stosunek korporacyjny pełnienia przez tę osobę funkcji członka Zarządu na podstawie powołania jest neutralny w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym, gdyż powyższe powołanie nie stanowi tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym. W konsekwencji obowiązek naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne dla ww. osoby będzie stanowił wyłącznie przychód, uzyskiwany z umowy o pracę.

W świetle powyższego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 18 kwietnia 2019r. w sprawie niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym osoby z tytułu pełnienia przez nią funkcji członka zarządu na podstawie powołanie w trybie przepisów Ksh, a w konsekwencji również braku obowiązku opłacania składek na te ubezpieczenie od wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu pełnienia tej funkcji, oraz podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę zawartej z ww. osobą, a w konsekwencji obowiązku naliczania i opłacania składek od wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu tej umowy.

Jednocześnie należy wskazać, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych związany jest dokonaną interpretacja wyłącznie w przypadku , gdy rzeczywisty stan faktyczny odpowiada w pełni stanowi faktycznemu lub zdarzeniu przyszłemu przedstawionemu we wniosku. W trybie wydawania interpretacji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji organ nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego, opierając się jedynie na treści wniosku, co nie wyklucza takiego postępowania w toku procedowania na zasadach ogólnych, nawet w przypadku, gdy interpretacja została już wydana. Powyższe oznacza, iż to Wnioskodawca ponosi odpowiedzialność za wskazanie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego w sposób odmienny od rzeczywistego.

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję