Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 12-06-2018 r. – WPI/200000/43/691/2018

Podleganie ubezpieczeniom społecznym

UZASADNIENIE

W dniu 5 czerwca 2018 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek spółki: (…) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca zwrócił się o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania przepisów w kwestii czy powołanie członka zarządu zgodnie z art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych i ustalenie zgodnie z art. 203¹ Kodeksu spółek handlowych uchwałą Zgromadzenia Wspólników zasad i wysokości wynagrodzenia członków zarządu nie stanowi tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym i w związku z tym brak jest obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne tj. ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe, od wynagrodzeń wypłacanych członkom zarządu Spółki pełniącym tę funkcję na podstawie aktu powołania.

Wnioskodawca poinformował, że zgodnie z art. 203¹ Kodeksu spółek handlowych planuje uchwałą Zgromadzenia Wspólników ustalić zasady i wysokości wynagradzania członków zarządu. Obecnie Spółkę oraz jej członków zarządu wiążą umowy o pracę, które Spółka planuje rozwiązać. Powołanie członków zarządu w oparciu o art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych tworzy wewnętrzny stosunek organizacyjny, jaki powstaje między daną osobą fizyczną a Spółką. Członków zarządu w trakcie pełnienia funkcji nie będzie łączył ze Spółką żaden inny stosunek prawny poza powołaniem do pełnienia funkcji w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych. Członkowie zarządu nie będą pracownikami ani zleceniobiorcami w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, nie będzie ich także łączyła umowa menadżerska. Głównym i jednocześnie jedynym zadaniem powołanych członków zarządu będzie prowadzenie spraw Spółki i jej reprezentacja. Zgodnie bowiem z treścią art. 201 § 1 Kodeksu spółek handlowych, zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Jednocześnie, to Zgromadzenie Wspólników będzie podejmowało uchwały o przyznaniu wynagrodzenia za sprawowanie funkcji członków zarządu. Wynagrodzenie to będzie płatne na koniec każdego miesiąca po miesiącu wykonywania zadań członka zarządu począwszy od stycznia danego roku do grudnia tego roku. Wynagrodzenia członków zarządu za kolejne lata będą ustalane na początku roku kalendarzowego w drodze uchwały Zgromadzenia Wspólników.

Członkowie zarządu jednocześnie związani będą z innym podmiotem – inną spółką osobową lub kapitałową stosunkiem pracy na podstawie umowy o pracę, z której płatnik składek odprowadzać będzie składki na ubezpieczenia społeczne lub posiadać będą prawo do emerytury.

W związku z powyższym Wnioskodawca zwrócił się z zapytaniem czy od wynagrodzenia przyznanego członkom zarządu na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników o przyznaniu wynagrodzenia za sprawowanie funkcji członków zarządu powinny być naliczane składki na ubezpieczenia społeczne a członkowie zarządu powinni być zgłoszeni do ubezpieczeń społecznych.

Przestawiając własne stanowisko w sprawie Wnioskodawca wskazał, że współpraca pomiędzy spółką a członkiem zarządu może odbywać się w oparciu o różne formy prawne. Przede wszystkim podstawą współpracy jest uchwała zgromadzenia wspólników, obok której można również zawrzeć pomiędzy spółką a członkiem zarządu umowę o pracę, umowę zlecenia czy kontrakt menadżerski. Wszystkie wyżej wymienione formy współpracy są zgodne z obowiązującym prawem, jednak niosą za sobą różne konsekwencje prawne w tym również na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych.

W ocenie Spółki, w sytuacji gdy wynagrodzenie członka zarządu jest wypłacane w oparciu o uchwałę Zgromadzenia Wspólników wydaną na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych, zaś z członkiem zarządu nie została zawarta żadna umowa o pracę lub umowa cywilnoprawna, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia – wynagrodzenie członka zarządu nie jest objęte ubezpieczeniem społecznym, a tym samym Spółka nie jest obowiązana do potrącania i odprowadzania składek na powyższe ubezpieczenia.

Stanowisko Spółki wynika z regulacji ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która reguluje zakres obowiązkowego ubezpieczenia społecznego. Zakres obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym określa art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym obowiązkowo ubezpieczeniom tym podlegają osoby, które na terytorium Polski są między innymi: pracownikami, osobami wykonującymi pracę nakładczą, osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu, osobami prowadzącymi działalność gospodarczą. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych określa także inne tytuły obowiązkowego ubezpieczenia emerytalno – rentowego, jednak żaden z nich nie obejmuje wykonywania czynności członka zarządu na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników i wypłaty na tej podstawie wynagrodzenia za pełnienie tych funkcji.

W świetle powołanego przepisu osoba pełniąca funkcję członka zarządu wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników i uzyskująca wynagrodzenie wyłącznie w oparciu o tę uchwałę nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym czyli ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu.

Zaprezentowane stanowisko Spółki potwierdzają także przyjęte komentarze przedstawicieli doktryny prawa ubezpieczeń społecznych, którzy wskazują, że „członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą pełnić swoje funkcje na podstawie:

a) uchwały odpowiedniego organu spółki i nie została zawarta żadna umowa o pełnienie tych obowiązków wówczas członek zarządu nie podlega ubezpieczeniu ZUS. Dotyczy to również przypadku, gdy członek zarządu otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie,

b) zawartej umowy (np. umowy o pracę, umowy zlecenia, kontraktu menadżerskiego) -wówczas w zależności od rodzaju umowy powinny być odprowadzane obowiązkowo składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.”

Jednocześnie wskazać trzeba, że przedstawiciele doktryny ubezpieczeń społecznych wskazują również, że „skoro zatem w związku z pełnieniem funkcji członka zarządu nie dojdzie do powstania stosunku prawnego rodzącego obowiązek ubezpieczeń społecznych, to należy uznać, że osoby powołane do pełnienia tej funkcji nie będą podlegać ubezpieczeniom społecznym. Jeżeli jednak niezależnie od powołania tych osób do pełnienia wyżej wymienionych funkcji, zostanie między nimi a spółką zawarta umowa o pracę albo umowa zlecenia na prowadzenie spraw spółki i jej reprezentację, to osoby te będą podlegać ubezpieczeniom społecznym jak pracownicy albo jak zleceniobiorcy.”

Stanowisko Spółki potwierdzają także znane Spółce interpretacje wydawane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych tj. decyzja z 27 października 2016 r. (znak: DI/100000/43/1125/2016) oraz z 17 czerwca 2014 r. (znak: DI/100000/43/538/2014), w których stwierdzono, że: „Treść przepisu art. 6 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu – członka zarządu nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Poprzez samo powołanie w rozumieniu kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie staje się więc pracownikiem, zleceniobiorcą czy osobą prowadzącą działalność gospodarczą.”

Dalej Wnioskodawca zaznaczył stanowisko wyrażone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie w decyzji nr 755/2015 z 2 lipca 2015 r. (WPI/200000/43/755/2015), o następującej treści: „Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formą prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego w postaci podpisania umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Dopiero wówczas rodzi się obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za wynagrodzenie prezesa zarządu spółki. Od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków.” W powołanej decyzji wskazał również, iż „pełnienie funkcji prezesa zarządu wyłącznie na podstawie powołania uchwałą wspólników nie skutkuje zaistnieniem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. W konsekwencji, jeżeli funkcja prezesa zarządu pełniona jest wyłącznie na podstawie stosunku organizacyjnego to pomimo, iż pobiera on z tego tytułu wynagrodzenia, to wynagrodzenie to nie będzie stanowiło podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne..”.

Wnioskodawca wskazał również na identyczne stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w piśmie z 16 kwietnia 2014 r. (DI/100000/43/466/2014), w którym wskazano, że „z uwagi na fakt, iż obowiązek prowadzenia przez członków zarządu spraw spółki nie wynika z zajmowanego stanowiska (tj. zatrudnienia przez spółkę), lecz z faktu ustanowienia, brak jest tytułu prawnego rodzącego obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne”.

Wnioskodawca stwierdził zatem, że z przestawionego powyżej stanowiska Spółki, popartego dodatkowo komentarzami przedstawicieli doktryny oraz interpretacjami ZUS wynika, że w przypadku wykonania przez członka zarządu swoich funkcji wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników, oraz w sytuacji gdy to uchwała Zgromadzenia Wspólników reguluje kwestię wynagrodzenia członka zarządu – członek zarządu nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje interpretacje indywidualne, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska Przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska Wnioskodawcy dokonywana pod katem prawidłowości zaprezentowanej przez Przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego w treści wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Podkreślenia przy tym wymaga, iż granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wydając interpretację indywidualną Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu) oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W art. 6 wskazanej ustawy został zawarty katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Natomiast zgodnie z art. 11 i 12 tej ustawy, ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu podlegają wyłącznie niektóre z grup wskazanych w art. 6. W rezultacie dla rozstrzygnięcia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne istotne jest czy dana osoba posiada jeden z tytułów do ubezpieczenia zawartych w treści art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Jednocześnie wyliczenie tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zawarte w powyższym artykule ma charakter katalogu zamkniętego i nie podlega wykładni rozszerzającej.

Zgodnie z przepisami ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1577 ze zm.), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlową o kapitałowym charakterze, mającą osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały i ponoszącą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Zdolność do czynności prawnych spółki z o.o. realizuje zarząd spółki a jego kompetencje określone są generalnie jako prowadzenie spraw i reprezentacja. W myśl art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych – członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być podpisanie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej, jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie się wiązał z wynagrodzeniem czy nie. Podstawą pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej jak też jedynie powołanie uchwałą zgromadzenia wspólników.

Wskazany powyżej katalog osób podlegających obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zawarty art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uzależnia zaistnienie tegoż obowiązku nie od finansowego wymiaru a od podstawy pełnienia funkcji członka zarządu. W konsekwencji, samo powołanie – na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych – na stanowisko członka zarządu spółki, nie skutkuje jeszcze powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie jest ono związane z powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych wskazanego w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w wyniku np. zawarcia umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.

Z treści złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca zamierza na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników powołać członków zarządu i ustalić zasady ich wynagradzania. Członków zarządu poza powołaniem do pełnienia funkcji nie będzie łączył ze Spółką żaden inny stosunek prawny. W konsekwencji, pełnienie funkcji członka zarządu wyłącznie na podstawie powołania na zasadach wynikających z Kodeksu spółek handlowych nie będzie stanowiło tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, a uzyskane z tego tytułu wynagrodzenie nie będzie rodziło obowiązku opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 5 czerwca 2018 r. w sprawie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu wyłącznie na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

źródło: https://bip.zus.pl