Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 24-02-2017 r. – WPI/200000/43/238/2017

Kontrakt menadżerski

UZASADNIENIE

W dniu 20 lutego 2017 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (…) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca na podstawie art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) wniósł o wydanie indywidualnej interpretacji w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, w ramach której wykonywany jest kontrakt menadżerski.

Od (…) 2016 r. Wnioskodawca świadczy usługi zarządzania na podstawie umowy o świadczenie tego rodzaju usług – w ramach tzw. kontraktu menadżerskiego.

W związku z planowanym podpisaniem kontraktu, w dniu (…) 2016 r., ze skutkiem od (…) Wnioskodawca zgłosił w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (dalej: CEIDG) działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług zarządzania.

Zgłoszenie nastąpiło wyłącznie dla potrzeb wykonywania umowy o świadczenie usług zarządzania, w ramach której pełni funkcję członka zarządu – zawartej od dnia (…) 2016 r. z (…) w (…) (dalej: Umowa).

Od tego czasu (tj. od (…) 2016 r.), z tytułu działalności objętej wpisem w CEIDG uzyskuje jedynie przychód związany z wykonywaniem ww. Umowy.

Przychód ten dla potrzeb ubezpieczeń społecznych w całości jest kwalifikowany, jako przychód z umowy zlecenia. Stąd też (…) S.A., będąc płatnikiem składek z tego tytułu, zgłosiła Wnioskodawcę do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego.

Wnioskodawca zaznacza, że w ramach działalności objętej wpisem w CEIDG nie podjął i nie planuje podejmować innych aktywności, niż wykonywanie kontraktu menadżerskiego oraz nie uzyskiwał i nie uzyskuje przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Nie mniej jednak początkowo – z uwagi na posiadanie wpisu w CEIDG – Wnioskodawca zgłosił się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego jako przedsiębiorca. Następnie jednak uzyskał informację z ZUS, iż w jego przypadku nie są spełnione przesłanki do podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Skutkiem powyższego Wnioskodawca złożył w (…) Oddziale ZUS wyrejestrowania – z dniem pierwotnych zgłoszeń – płatnika składek (ZWPA) oraz ubezpieczonego z tytułem właściwym dla przedsiębiorców (ZWUA).

Równocześnie Wnioskodawca złożył oświadczenie zawierające opis przedmiotu prowadzonej działalności objętej wpisem w CEIDG jednoznacznie wskazując, że jest nim wyłącznie świadczenie usług zarządzania na podstawie kontraktu menadżerskiego, w ramach którego pełni funkcję członka zarządu. Wnioskodawca przywołał przy tym uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2016 r., sygn.. akt III UZP 2/15, w świetle której w okolicznościach wykonywania zawartego przez niego kontraktu menadżerskiego, jedynym tytułem do objęcia go ubezpieczeniem jest posiadanie statusu zleceniobiorcy.

W konsekwencji uzyskał zwrot całości bezpodstawnie opłaconych składek.

W przedstawionych okolicznościach wątpliwości Wnioskodawcy budzi treść korespondencji kierowanej do niego przez Oddział ZUS w (…), który znając okoliczności i warunki wykonywania przez Wnioskodawcę umowy o świadczenie usług zarządzania w ramach wpisu w CEIDG, w piśmie z dnia (…) 2016 r. znak: (…) wskazał, że w okresie od (…) 2016 r. posiada dwa odrębne tytuły do ubezpieczeń społecznych, tj.

• wykonywanie kontraktu menadżerskiego, w związku z czym podlega ubezpieczeniom jako zleceniobiorca, oraz,
• prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej z racji posiadania wpisu w CEIDG.

Przy czym, z uwagi na fakt zgłoszenia Wnioskodawcy do ubezpieczeń obowiązkowych przez Zleceniodawcę (tutaj: (…)) prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej stanowi dla niego dobrowolny tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie Oddział ZUS w (…) zainicjował wszczęcie wobec Wnioskodawcy postępowania przed Narodowym Funduszem Zdrowia w sprawie ustalenia podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia działalności, o czym Wnioskodawca został poinformowany ww. pismem.

Postępowanie zakończyło się decyzją Dyrektor (…) Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w (…) z dnia (…) 2016 r., o podleganiu przez Wnioskodawcę ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od (…) 2016 r. do dnia zaprzestania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostanie zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Z kolei Oddział ZUS w (…) wzywa Wnioskodawcę do zapłaty zaległych składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres objęty tą decyzją, tj. od 2016 r.

Ze strony Wnioskodawcy zaakceptowanie stanowiska Oddziału ZUS w (…) o posiadaniu dwóch odrębnych tytułów do ubezpieczeń społecznych, oznaczałoby nie tylko istnienie obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, ale również to, że może dokonać zmiany obowiązkowego tytułu do ubezpieczeń społecznych, wybierając w tym zakresie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.

Z uwagi na powyższe Wnioskodawca wnosi o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, w ramach której wykonuje kontrakt menadżerski.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy fakt posiadania wpisu w CEIDG dla potrzeb świadczenia usług zarządzania w ramach kontraktu menadżerskiego nie kreuje dla niego odrębnego tytułu do ubezpieczeń społecznych i tym samym nie dotyczy go obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z zasady podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

• osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami” (…);
• osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, zgodnie z brzemieniem art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, podlegają ubezpieczeniom od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Przesłanką uznania, że ma miejsce prowadzenie ww. działalności jest posiadanie wpisu do CEIDG, przy czym przesłankę tę można obalić. Aby bowiem powstał obowiązek ubezpieczenia, działalność, o której mowa wyżej powinna być wykonywana faktycznie. W odniesieniu do sytuacji będącej przedmiotem wniosku spełnione zostały jedynie wymogi formalne, gdyż przedmiot działalności na gruncie przepisów ustawy systemowej nie stanowi pozarolniczej działalności gospodarczej.

W przypadku Wnioskodawcy przedmiotem działalności objętej wpisem w CEIDG jest bowiem wyłącznie wykonywanie kontraktu menadżerskiego, w ramach którego Wnioskodawca pełni funkcję członka zarządu. Przychody z tego rodzaju umowy, bez względu na to, czy jest realizowana w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej, czy też poza nią, w świetle przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) są kwalifikowane jako przychody z działalności wykonywanej osobiście – art. 13 pkt 7 i 9 tej ustawy. Wnioskodawca nie uzyskuje przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W takiej sytuacji zgodnie z posiadającą moc zasady prawnej uchwałą 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2016 r., sygn. akt III UZP 2/15, cyt.: „tytułem do podlegania ubezpieczeniom społecznym przez członka zarządu spółki akcyjnej, który zawarł z tą spółką umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania w ramach prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej, jest umowa o świadczenie usług (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych)”.

Oznacza to, że w stanie faktycznym powstał wobec Wnioskodawcy obowiązek ubezpieczenia wyłącznie z tytułu umowy o świadczenie usług (jako zleceniodawcy).

ZUS zasadniczo honoruje ww. zasadę, czego wyrazem jest m.in. treść instrukcji zamieszczonej w Poradniku ZUS z 2016 r. „Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz ustalania podstawy wymiaru składek osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych” Rozdział IV Kontrakty menadżerskie.

Powyższe całościowo potwierdza, że aktywność zawodowa Wnioskodawcy polegająca na wykonywaniu kontraktu menadżerskiego, pomimo posiadania wpisu do CEIDG, nie stanowi pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy systemowej, z którą mógłby wiązać się obowiązek ubezpieczenia.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zakład podkreśla, iż w trybie wydawania decyzji z wniosku o pisemną interpretację przepisów na podstawie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie prowadzi postępowania dowodowego czy wyjaśniającego, opierając się jedynie na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego. Oznacza to, że wydając interpretację Zakład dokonuje jej tylko i wyłącznie w zakresie spraw objętych dyspozycją art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i w oparciu o stan faktyczny przedstawiony przez wnioskodawcę w sposób wyczerpujący, tj. wskazujący na wszystkie okoliczności sprawy mające istotny wpływ na rozstrzygnięcia wątpliwości wnioskodawcy. W konsekwencji powyższego wydając interpretację Zakład nie ustala żadnej normy indywidualnej, lecz jedynie przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia i sposobu zastosowania tych przepisów w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej wnioskodawcy. Pisemna interpretacja nie ma charakteru opinii prawnej, w której analizie poddać można dowolny przepis prawa czy zagadnienie, lecz jej zakres przedmiotowy jest ściśle określony. Celem interpretacji jest umożliwienie przedsiębiorcy uzyskania informacji w przedmiocie obowiązków wiążących się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne i uchronienie w ten sposób takiego przedsiębiorcy przed ryzkiem błędnego zastosowania przez niego danego przepisu.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby, które posiadają określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 i pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 wyżej cyt. ustawy – obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej są m.in. osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia jak również osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą oraz osoby z nimi współpracujące.

Kontrakt menadżerski jest umową nienazwaną, dotychczas nie uregulowaną w przepisach prawa cywilnego. W praktyce, podstawowe kwestie prawne kontraktu menadżerskiego regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.), a kontrakt menedżerski zaliczany jest do umów o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednie przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.) W konsekwencji należy stwierdzić, że stanowi on tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych – wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Umowa kontraktu menadżerskiego jest traktowana jako odrębny tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, czego potwierdzenie zostało zawarte m.in. w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2015 r. (sygn. akt III UZP 2/15).

W celu ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu kontraktu menadżerskiego istotne jest sprecyzowanie i ustalenie źródła powstawania uzyskiwanych przychodów.

Zgodnie bowiem z art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się, na równi z przychodami uzyskiwanymi z tytułu wykonywanych umów zlecenia czy umów o dzieło, przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7 (tj. przychodów otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych).

W rezultacie powyższego dla menedżera, który ma wpis do ewidencji działalności gospodarczej w zakresie zarządzania i jednocześnie ma zawartą umowę kontraktu menedżerskiego na zarządzanie, przychód uzyskiwany z tej umowy – dla potrzeb opłacania podatku dochodowego od osób fizycznych – jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście. Skoro według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody z działalności wykonywanej osobiście nie stanowią przychodów z działalności gospodarczej, to wykonywanie umowy (w zaprezentowanym stanie faktycznym umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania – kontraktu menedżerskiego) powoduje powstanie przychodu z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu powołanej ustawy i nie jest wykonywaniem działalności gospodarczej. Oznacza to, że umowa kontraktu menedżerskiego jest traktowana jako odrębny tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, a nie jako umowa wykonywana w ramach działalności gospodarczej.

Jednocześnie Zakład zwraca uwagę, że w sytuacji, gdy w ramach posiadanego wpisu do CEIDG dana osoba osiąga przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (w rozumieniu przepisów podatkowych) i równocześnie osiąga przychody na podstawie kontraktu menadżerskiego (przychody z działalności wykonywanej osobiście), następuje sytuacja zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych, tj. pozarolniczej działalności gospodarczej i umowy zlecenia na świadczenie usług menadżerskich, które reguluje art. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Z treści wniosku złożonego w dniu 20 lutego 2017 r. wynika, że Wnioskodawca dokonał zgłoszenia w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej swojej działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług zarządzania w związku z planowanym podpisaniem kontraktu menadżerskiego z (…) S.A. Zgłoszenie powyższe nastąpiło wyłącznie dla potrzeb wykonywania umowy o świadczenie usług zarządzania, w ramach których pełni funkcję członka zarządu. Z tytułu działalności objętej wpisem w CEIDG uzyskuje jedynie przychód związany z wykonywaniem powyższej umowy. W ramach działalności objętej wpisem w CEIDG Wnioskodawca nie podejmował i nie planuje podejmować innych aktywności niż wykonywanie kontraktu menadżerskiego oraz nie uzyskiwał i nie uzyskuje przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Biorąc powyższe po uwagę należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że obowiązek ubezpieczeń społecznych nie powstał z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, która w opisanej sytuacji nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku złożonym w dniu 20 lutego 2017 r. stan faktyczny oraz wskazane powyżej przepisy prawa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko Wnioskodawcy uznał za prawidłowe – bowiem w sytuacji zawarcia w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej umowy zlecenia na świadczenie usług menedżerskich, która dla Wnioskodawcy stanowi jedyne źródło przychodu uzyskiwanego z tej działalności, tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych nie jest prowadzona działalność gospodarcza w ramach której zawarta została ta umowa, a umowa zlecenia (kontraktu menedżerskiego).

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (…).

źródło: https://bip.zus.pl