Dwie umowy zlecenia o podobnym zakresie z tym samym pracodawcą – interpretacja ZUS z 26-4-2023 r. – DI/200000/43/355/2023

Składki ZUS a dwie umowy zlecenia o podobnym zakresie przedmiotowym z tym samym pracodawcą

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 13 kwietnia 2023 r. Przedsiębiorca wystąpił do Zakładu o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy – Prawo przedsiębiorców.

Opis stanu faktycznego (Przedsiębiorcy):

Przedsiębiorca wnosi o wydanie interpretacji indywidualnej w przedmiocie podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym cudzoziemców. Wnioskodawca zatrudnia na podstawie umowy zlecenia obywateli państw spoza UE w szczególności osoby narodowości ukraińskiej. Osoby te wykonują zlecenie na podstawie zezwoleń na pracę, oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy, zezwoleń na pobyt i pracę lub innych podstaw wymaganych przepisami prawa. Przedmiotem zlecenia zgodnie z treścią zawartej umowy i dokumentem legalizującym pracę cudzoziemca jest „kierowanie autobusem”. Zlecenie wykonywane jest na terenie Polski.

Zleceniobiorca złożył oświadczenie, w którym wskazał, że:

– nie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę,

– nie jest uczniem lub studentem,

– nie jest emerytem lub rencistą,

– nie jest zatrudniony na podstawie umowy zlecenie w innym zakładzie, od której odprowadzona jest składka na ubezpieczenie społeczne, – nie prowadzi działalności gospodarczej, od której są odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne.

Z tytułu zawartych umów zleceń zleceniobiorcy zostali zgłoszeni do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (emerytalne, rentowe, wypadkowe), ubezpieczenie zdrowotne i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Dodatkowo z tymi samymi zleceniobiorcami zostały zawarte drugie umowy zlecenia, których przedmiotem, zgodnie z treścią zawartej umowy i dokumentem legalizującym pracę cudzoziemca jest „kierowanie busem”. Zlecenie jest wykonywane na terenie Polski. Z tytułu drugiej zawartej umowy zlecenie zleceniobiorcy zostali zgłoszeni do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (emerytalne, rentowe, wypadkowe), ubezpieczenia zdrowotnego i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Stanowisko Przedsiębiorcy:

Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenie z tego tytułu podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (emerytalne, rentowe, wypadkowe) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Obowiązek tych ubezpieczeń powstaje od dnia oznaczonego w umowie, jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania i trwa do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Ponadto, osoba wykonująca umowę zlecenie może przystąpić na zasadzie dobrowolności do ubezpieczenia chorobowego.

W przypadku wykonywania przez jedną osobę pracy na podstawie dwóch umów zlecenia dochodzi do tzw. zbiegu tytułów do ubezpieczeń emerytalno-rentowych. W takim przypadku osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, jest objęta obowiązkowo tymi ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Z drugiej i kolejnej umowy ubezpieczenia społeczne są dobrowolne, o ile wynagrodzenie z tytułu pierwszej umowy zlecenie w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi, co najmniej minimalne wynagrodzenie. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń (tj. umowę zlecenia, z której chce podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom).

W przypadku dwóch lub większej ilości umów zlecenia zawieranych jednocześnie z tym samym zleceniobiorcą, omawiane zasady można stosować tylko, gdy zlecenia swoim zakresem obejmują różne rodzaje obowiązków i czynności. Ponieważ zakres usług wykonywanych w ramach zawartych umów zleceń ma podobny charakter, w ocenie Wnioskodawcy zleceniobiorcy będą podlegali obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym (emerytalne, rentowe, wypadkowe) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu zarówno z pierwszej jak i z drugiej umowy.

Analiza stanu faktycznego w świetle stanu prawnego:

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczeniom społecznym podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. W art. 6 ust. 1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zostały wymienione wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Powyższy katalog jest wyczerpujący i ma charakter zamknięty co oznacza, że do rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonym tym przepisem.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu. W myśl art. 11 ust. 1 powołanej ustawy osoby te mogą podlegać dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek. Natomiast art. 13 pkt 2 tejże ustawy stanowi, że zleceniobiorcy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczenia w umowie jako dzień rozpoczęcia wykonywania pracy do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.

Biorąc pod uwagę treść art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie. Zgodnie bowiem z art. 109a ust. 1 ustawy z Tl sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 z późn. zm.) interpretacje indywidualne o których mowa w art. 34 ustawy – Prawo przedsiębiorców, w zakresie spraw dotyczących objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym wydaje Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia. W związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego Zakład zawiadamia, iż w sprawie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, Wnioskodawca może złożyć wniosek do Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Taki wniosek złożony zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Artykuł 18 ust. 1, 3 i 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy (tj. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osób z nimi współpracujących) stanowi uzyskany z tytułu wykonywanej umowy przychód, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Ponadto w myśl art. 20 ust. 1 tej ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe.

Natomiast zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z 11 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Artykuł 9 ust. 2 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy stanowi, że osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu wykonywania pracy na podstawie kilku umów zleceń albo innych umów o świadczenie usług jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń z zastrzeżeniem art. 9 ust. 2c i 7.

W myśl natomiast art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zleceniobiorca i osoba współpracująca przy wykonywaniu umowy, dla których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo tym ubezpieczeniom jako zleceniobiorca (albo odpowiednio jako osoba współpracująca) oraz z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia lub współpracy przy jej wykonywaniu lub innych tytułów osiąga kwotę minimalnego wynagrodzenia. Przy ustalaniu łącznej podstawy wymiaru składek dla celów określenia obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia w sytuacji zbiegu kilku umów zlecenia, należy uwzględnić wysokość przychodu osiągniętego przez zleceniobiorcę w danym miesiącu.

Z przedstawionego przez Przedsiębiorcę opisu stanu faktycznego wynika, że zatrudnia na podstawie umowy zlecenia obywateli państw spoza UE w szczególności osoby narodowości ukraińskiej. Osoby te wykonują zlecenie na podstawie zezwoleń na pracę, oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy, zezwoleń na pobyt i pracę lub innych podstaw wymaganych przepisami prawa. Przedmiotem zlecenia jest „kierowanie autobusem”. Dodatkowo z tymi samymi zleceniobiorcami zostały zawarte drugie umowy zlecenia, których przedmiotem, jest „kierowanie busem”. Zlecenia wykonywane są na terenie Polski. Z obu umów zleceniobiorcy zostali zgłoszeni do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenia zdrowotnego i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W ocenie Wnioskodawcy zleceniobiorcy będą podlegali obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym zarówno z pierwszej jak i z drugiej umowy, ponieważ zakres usług wykonywanych w ramach zawartych umów zleceń ma podobny charakter.

Zakład potwierdza prawidłowość stanowiska Przedsiębiorcy, cytowane wyżej przepisy art. 9 ust. 2 i art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych będą miały zastosowanie pod warunkiem, że zawarte umowy zlecenia swoim zakresem przedmiotowym będą obejmowały różne obowiązki i czynności. Zatem, w sytuacji, gdy z tym samym pracodawcą zostaną zawarte dwie umowy zlecenia o podobnym zakresie przedmiotowym nie zachodzi zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych, w tym przypadku nie znajdzie zastosowania art. 9 ust. 2 i art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W takiej sytuacji powstanie obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym z obu zawartych umów zlecenia, podstawę wymiaru składek należy ustalić zgodnie z art. 13 ust. 1, 3 i 7 ww. ustawy, uwzględniając przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskany przez zleceniobiorcę z tytułu wynagrodzenia z obydwu umów zlecenia.

Stanowisko Zakładu:

Mając powyższe na uwadze, przedstawiony we wniosku złożonym 13 kwietnia 2023 r. przez Przedsiębiorcę opis stanu faktycznego, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy Zakład uznał stanowisko za prawidłowe w przedmiocie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym cudzoziemców – osób spoza Unii Europejskiej, z tytułu zawartych umów zlecenia z tym samym pracodawcą, o podobnym zakresie przedmiotowym.

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję