Zapłata zaległych składek ZUS za zatrudnionego (np. pracownika lub zleceniobiorcę) w części, która powinna być potrącona z wynagrodzenia, nie stanowi jego przychodu – zmiana stanowiska fiskusa w poruszonym temacie
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
(…) stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
1 sierpnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 20 lipca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika. Uzupełnili Państwo wniosek – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 października 2022 r. (data wpływu 20 października 2022 r.).
Treść wniosku jest następująca.
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca zawarł umowę zlecenie ze Zleceniobiorcą w przedmiocie świadczenia usług w zakresie pielęgniarstwa od dnia 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r.
Zleceniobiorca 2 stycznia 2020 r. złożył oświadczenie dla celów podatkowych i ubezpieczenia ZUS do umowy zlecenia, w którym zaznaczył, że „jest już ubezpieczony z innych tytułów”, tzn. prowadzi działalność gospodarczą i zadeklarowana przez niego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynosi co najmniej …. gr …. zł (w 2020 r.) i z tego tytułu płaci składki w wysokości ….. zł …. gr. Zleceniobiorca oświadczył, że nie jest zatrudniony z tytułu umowy o pracę, nie jest emerytem, ani rencistą, jak również, że nie jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna w Urzędzie Pracy. Wobec tak złożonych oświadczeń przez Zleceniobiorcę, Wnioskodawca odprowadził do ZUSu jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% oraz podatek dochodowy w wysokości 17%. Wnioskodawca wystawił deklarację PIT-11 za 2020 r. dla Zleceniobiorcy do 28 lutego 2021 r.
W dniu 7 czerwca 2021 r. Wnioskodawca otrzymał pismo z ZUS, że „Zleceniobiorca z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia na rzecz płatnika składek podlegał w okresie:
– od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. wyłącznie obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu;
– od 1 lutego 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu”.
W związku z tym zostały sporządzone przez Wnioskodawcę korekty dokumentów rozliczeniowych do ZUS oraz korekty list płac. Ponadto Wnioskodawca zapłacił zaległe składki wraz z należnymi odsetkami do ZUS. W związku z powyższym za 2021 r. została wystawiona przez Wnioskodawcę deklaracja PIT-11 dla Zleceniobiorcy, w której w pozycji 82/83 wykazano tytuł: „Zapłacone składki ZUS na ubezpieczenie emerytalno-rentowe” zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wnioskodawca wezwał Zleceniobiorcę do zwrotu kwoty zapłaconych składek „po stronie Zleceniobiorcy” oraz zapłaconych odsetek. Kwota zapłaconych składek emerytalno-rentowych do ZUS po stronie Zleceniobiorcy wynosiła łącznie ….. zł …… gr za wszystkie korygowane miesiące według sporządzonych list płac. W sporządzanych korektach list płac została również obniżona składka na ubezpieczenie zdrowotne 9% w kwocie …. zł … gr oraz podatek należny 17% w kwocie ….. zł. Z tytułu przychodu składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe wykazano podatek dochodowy w 2021 r. w kwocie ….. zł.
W świetle powyższych wyliczeń Wnioskodawca wezwał Zleceniobiorcę do zwrotu kwoty …. zł …. gr ( …… dokonał wpłaty …… zł …… gr tytułem zwrotu zapłaconych składek ZUS w grudniu 2021 r. oraz kwoty …… zł tytułem odsetek w 2022 r.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca stwierdził, że w momencie zapłaty za byłego Zleceniobiorcę składek, o których mowa we wniosku, nie łączył ich żaden stosunek prawny. Umowa została zakończona z dniem 31 grudnia 2020 r., a zapłacone zaległe składki do ZUS wraz z odsetkami uregulował Wnioskodawca we wrześniu 2021 r.
W wyniku sporządzonych w sierpniu 2021 r. korekt list płac (Zestawienie zbiorcze korekt: Załącznik nr 1) powstała nadpłata na ubezpieczeniu zdrowotnym (….. zł ….. gr)
i podatku dochodowym od osób fizycznych (….. zł) – wyliczenie kwoty powyżej. Kwota …. zł …. gr tytułem naliczonych po korekcie składek ZUS została przez Wnioskodawcę uregulowana we wrześniu 2021 r., natomiast zwrócona przez Zleceniobiorcę w grudniu 2021 r. Zapłacone składki zostały zarachowane w koszty 2021 r. Wnioskodawca wystawił Zleceniobiorcy PIT-11 za 2021 r. wykazując kwotę ….. zł….. gr. w poz. 83 pod nazwą „Zapłacone składki ZUS na ubezpieczenie emerytalne i rentowe”.
Pytania (po uzupełnieniu wniosku)
1) Czy naliczone i zapłacone w 2021 r. składki społeczno-rentowe dla byłego Zleceniobiorcy, powstałe po korektach list płac z 2020 r. stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
2) Czy zapłacone przez Wnioskodawcę we wrześniu 2021 r. za byłego Zleceniobiorcę składki społeczno-rentowe zostały prawidłowo wykazane w rozliczeniu PIT-11 za 2021 r. w poz. 83?
Państwa stanowisko w sprawie
Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są w pkt 9 – inne źródła.
Jak stanowi art. 20 ust. 1 za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użyte w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy.
Oznacza to, że przychodem z innych źródeł będzie każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne czy częściowo odpłatne. Kwalifikacja przychodu do odpowiedniego źródła zależy od tego czy beneficjentem przychodu jest osoba, którą w chwili opłacenia ww. składek łączy z Wnioskodawcą stosunek prawny, czy też nie. Zleceniobiorca był zatrudniony na podstawie umowy zlecenia w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r.
Zatem, w momencie zapłaty zaległych składek na ubezpieczenie w roku 2021 nie łączył Zleceniobiorcy z Wnioskodawcą żaden stosunek prawny.
W związku z powyższym, przychód powstały w związku z zapłatą przez płatnika składek, które zgodnie z odrębnymi przepisami powinny być opłacone ze środków Zleceniobiorcy, należało zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uiszczając, bowiem za byłego Zleceniobiorcę zaległe składki emerytalno-rentowe płatnik reguluje zobowiązanie byłego Zleceniobiorcy należne wobec ZUS. Przychód ten powstaje w dniu opłacenia przedmiotowych składek.
Podsumowując, zapłacone przez Wnioskodawcę składki emerytalno-rentowe za byłego Zleceniobiorcę stanowią dla Zleceniobiorcy przychód w dniu ich zapłacenia określony jako przychód z innych źródeł określony w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i skutkują koniecznością wystawienia PIT-11.
W ocenie Wnioskodawcy, zwrot przez byłego Zleceniobiorcę kwoty składek ZUS wraz z naliczonymi odsetkami za okres, w którym pracownik złożył błędne oświadczenie podatkowe na rzecz Wnioskodawcy, pozostaje dla byłego Zleceniobiorcy bez wpływu na jego sytuację podatkową.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca stwierdził, że Jego zdaniem korekty list płac dotyczące naliczonych błędnie składek emerytalno-rentowych zostały prawidłowo zakwalifikowane do przychodów z innych źródeł zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i wykazane w poz. 83 deklaracji PIT-11 za 2021 r.
Ocena stanowiska w sprawie
Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Definicja przychodów zawarta w cytowanym art. 11 powołanej ustawy wskazuje, że przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przy czym przez pojęcie „otrzymane” – zgodnie ze Słownikiem języka polskiego – należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne, które zostały podatnikowi dane.
Mając na uwadze istnienie wielu form rozliczeń należy uznać, że otrzymane pieniądze to nie tylko wypłacona gotówka, ale również kwota, która wpłynęła na rachunek bankowy podatnika. Natomiast „postawionymi do dyspozycji” są takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik – wykazując określoną aktywność – ma możliwość włączyć do swojego władztwa. Innymi słowy, podatnik ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy, a nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone środki do dyspozycji.
Ponieważ za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego – zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika – to wskazać należy, że dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie rozumie się te wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie w majątku podatnika mające konkretny wymiar finansowy.
Z definicji pojęcia przychodu, jako świadczenia otrzymanego czy też w niektórych przypadkach postawionego do dyspozycji, wnosić można również o momencie jego uzyskania. Określenie momentu uzyskania przychodu ma bardzo istotne znaczenie przede wszystkim z tego powodu, że podatek dochodowy od osób fizycznych rozliczany jest w danym czasie. Konieczne jest zatem określenie momentu uzyskania przychodu, by przyporządkować przychód do danego okresu rozliczeniowego – roku podatkowego, a w niektórych przypadkach również miesiąca (w przypadku zaliczkowego rozliczania podatku).
Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnymi źródłami przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.
W myśl art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy,
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy, sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy. Oznacza to, że przychodem z innych źródeł będzie każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne, czy częściowo odpłatne, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Natomiast zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy, którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Odnosząc się do przedstawionych we wniosku wątpliwości, mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa, wyjaśnić należy, że kwestia rozumienia pojęcia „innych nieodpłatnych świadczeń” była przedmiotem analizy Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z dnia 8 lipca 2014 r. sygn. akt K 7/13, stwierdził, że za przychód pracownika z tytułu „innych nieodpłatnych świadczeń”, o których mowa w art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mogą być uznane takie świadczenia, które:
– po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
– po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
– po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 15 maja 2018 r., sygn. akt I SA/Gl 304/18, orzekł powołując się na treść ww. wyroku Trybunału Konstytucyjnego, że:
W świetle reguł interpretacyjnych wskazanych przez Trybunał Konstytucyjny zapłata składek za ubezpieczonych nie stanowi dla nich przychodu, ponieważ świadczenie takie: nie jest spełnione za zgodą ubezpieczonych – uregulowanie omyłkowo niepobranych składek jest obowiązkiem ustawowym płatnika, jest spełnione w interesie pracodawcy – w celu wywiązania się z obowiązków w stosunku do ZUS nałożonych na niego przepisami prawa, nie stanowią powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku po stronie ubezpieczonego, ponieważ, jak wskazano, kwota niedopłaconej pierwotnie składki na ubezpieczenie społeczne została pobrana z wynagrodzenia ubezpieczonego w formie zaliczki na podatek dochodowy, z uwagi na indywidualny charakter składek na ubezpieczenie społeczne jest możliwe określenie wartości składek zapłaconych przez spółkę za danego ubezpieczonego. Spełnienie tej przesłanki nie ma jednak większego znaczenia, ponieważ zapłata przez spółkę składek za ubezpieczonych nie spełnia pozostałych wariantów pozwalających na traktowanie jej jako przychodu podatkowego ubezpieczonego.
Z orzecznictwa sądowo-administracyjnego jednoznacznie wynika, że zapłacenie przez pracodawcę (zleceniodawcę) zaległych składek na ubezpieczenia społeczne za pracownika (zleceniobiorcę) i byłego pracownika (byłego zleceniodawcę), nie powoduje po stronie tych osób powstania przychodu. Wszystkie obowiązki w zakresie obliczania, rozliczania oraz opłacania należnych składek na te ubezpieczenia, także w części finansowanej przez pracownika (zleceniobiorcę), obciążają bowiem płatnika składek. Fakt późniejszego wpłacenia składek (późniejszego wywiązania się z opisanego obowiązku prawnego) nie zmienia charakteru prawnego wpłaty, nawet jeżeli w dacie wypłaty nie wiąże płatnika z pracownikiem/zleceniobiorcą stosunek zatrudnienia. Pozostaje ona nadal składką na ubezpieczenie społeczne.
Ponadto w zapadłych w tym zakresie wyrokach wskazuje się, że konsekwencją niepobrania przez płatnika we właściwym czasie składek na ubezpieczenie społeczne ze świadczeń wypłacanych pracownikom/zleceniobiorcom było wypłacenie tych świadczeń w wyższej wysokości i pobranie zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od całości wypłaconych dochodów, czyli zaliczki w wyższej wysokości niż należna, gdyby płatnik wcześniej prawidłowo uwzględnił składki.
Zatem, uiszczenie przez Państwa do ZUS zaległych składek na ubezpieczenie społeczno-rentowe w celu wywiązania się z obowiązków płatnika składek w części, która powinna być potrącona uprzednio z wynagrodzenia zleceniobiorcy, a która została zwrócona przez byłego zleceniobiorcę, nie skutkuje po stronie byłego zleceniobiorcy powstaniem przychodu z innych źródeł stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, w odniesieniu do byłego zleceniobiorcy, nie spoczywał na Państwu obowiązek pobrania od tej kwoty zaliczki na podatek dochodowy, ani obowiązek ujęcia jej wśród przychodów z innych źródeł wykazywanych w informacji PIT-11.
Tym samym Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.
źródło: https://eureka.mf.gov.pl/
Wytłuszczenia dokonane przez redakcję