Interpretacja ZUS z 4-8-2021 r. – DI/100000/43/484/2021

Czy naliczać składki ZUS od premii oraz nagrody uznaniowej wypłacanej pracownikom w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego?

UZASADNIENIE

Dnia 23 czerwca 2021 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek przedsiębiorcy (…) prowadzącego działalność gospodarczej w (…) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy Prawo przedsiębiorców. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 20 lipca 2021r., doręczonym w dniu 20 lipca 2021r. oraz 14 lipca 2021r. poprzez uiszczenie dodatkowej opłaty od wniosku.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, że jako pracodawca i płatnik składek planuje zatrudnienie pracowników na stanowiskach handlowych (przedstawiciele handlowi itp.)

oraz wprowadzenie w regulaminie wynagradzania zasad przyznawania premii miesięcznej dla takiej grupie pracowników.

Regulamin wynagradzania w zakresie ww. premii przewidywać będzie, że:

1. Premia będzie uzależniona od spełnienia szeregu przesłanek m.in.: osiągnięcia przez pracownika wyznaczonych mu na dany miesiąc, wykonania ustalonej ilości wizyt w placówkach handlowych, osiągnięcia określonego obrotu (poziomu zamówień) przez obsługiwane punkty sklepowe, osiągnięcia ustalanych na dany okres parametrów ekspozycji towarów itp.

2. Premie mogą składać się z różnych elementów np.

1. za realizację celu sprzedażowego – wartość premii może być różna, w zależności od poziomu realizacji wyznaczonych celów np. jeśli pracownik zrealizuje 95% celu nie otrzymuje premii, jeśli zrealizuje np. 100% to otrzymuje (…) zł brutto, a jak np. 105% (…) zł brutto itp.
2. za realizację celu zadaniowego – premia rozliczana zero jedynkowo, premia ma wartość stałą i konieczne jest osiągnięcie celu sprzedażowego na poziomie np. min. 95%.

3. Pracownikom wyznaczone zostaną cele, których realizacja uprawniać będzie do przyznania premii. Obowiązujący regulamin wynagradzania stanowiąc będzie, że pracownik nabywa prawo do premii po spełnieniu określonych warunków (zrealizowaniu celów premiowych) przy jednoczesnym niespełnieniu żadnego z warunków negatywnych.

4. Premia może zostać obniżona, aż do całkowitego jej pozbawienia, w przypadku, gdy w okresie podlegającym ocenie pracownik dopuści się m.in: naruszenia obowiązków pracowniczych, uchybień w przestrzeganiu przepisów prawa, nieprawidłowego wykonywania wyznaczonych zadań służbowych, uszkodzenia mienia powierzonego tzn. w przypadku zaistnienia opisanych w regulaminie negatywnych przesłanek przyznania premii.

5. Kwota premii będzie pomniejszana za czas nieobecności pracownika w pracy spowodowanej urlopem wypoczynkowym, chorobą, zwolnieniem lekarskim lub inną usprawiedliwioną nieobecnością. Pomniejszenie premii za ww. okresy nieobecności nie będzie dokonywane proporcjonalnie, lecz w zależności od poziomu indywidualnej realizacji celów premiowych pracownika w miesiącu rozliczeniowym, w którym wystąpiła nieobecność.

6. W przypadku przyznania pracownikowi premii jej wypłata następować będzie w terminie 15 dnia następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zweryfikowanie podstaw przyznania premii, jej obliczenie i przyznanie premii.

7. Premia będzie składnikiem wynagrodzenia za miesiąc, w którym zostały zweryfikowane podstawy jej przyznania, obliczona wysokość i premia została przyznana.

8. Niezależnie od ww. premii regulamin wynagradzania przewidywać będzie, iż pracodawca może według swobodnego uznania przyznawać pracownikom także nagrody uznaniowe niezależnie od okresów niezdolności do pracy. Nagroda ma charakter uznaniowy i nieperiodyczny. Prawo do nagrody przysługuje również w okresie urlopu wypoczynkowego, niezdolności do pracy, pobierania wynagrodzenia chorobowego oraz świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub innej usprawiedliwionej nieobecności.

W związku z powyższym Wnioskodawca kieruje pytanie czy opisane powyżej premie i nagrody powinny wliczone do podstawy wymiaru składek ZUS i podstawy wymiaru zasiłku chorobowego pracownika, a jeśli tak to czy w wysokości faktycznie wypłaconej czy po uzupełnieniu (dopełnieniu).

We własnym stanowisku w sprawie wnioskodawca wskazał, że w jego ocenie :

• opisane powyżej premie i nagrody powinny wliczone do podstawy wymiaru składek ZUS pracowników,
• opisane powyżej premie powinny wliczone do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości faktycznie wypłaconej,
• opisane powyżej nagrody uznaniowe nie powinny wliczone do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.

Powyższe wynika z:

• § 2 pkt 24 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, który stanowi, że podstawy wymiaru składek nie stanowią składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku (co nie ma miejsca w opisanym sianie faktycznym),
• art. 41 ust 1. ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zgodnie z którym przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku. Zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.

W ocenie Wnioskodawcy opisany charakter premii wskazuje, iż ich wysokość będzie związania z indywidualnymi osiągnięciami pracownika w danym miesiącu, a więc nie jest to stały składnik wynagrodzenia, do którego pracownik zachowa zawsze prawo w czasie niezdolności do pracy, w związku z czym powinien on zostać uwzględniony w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i należnego pracownikowi zasiłku chorobowego w wysokości faktycznie wypłaconej.

Wnioskodawca wskazuje, iż w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego (z 24 czerwca 2008 r., sygn. SK 16/06), przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz pozostałych świadczeń w razie choroby i macierzyństwa, należy uwzględnić składniki wynagrodzenia, od których odprowadzana jest składka na ubezpieczenie chorobowe, z wyłączeniem składników, co do których obowiązujące u pracodawcy przepisy płacowe, zawierają jednoznaczne postanowienia o zachowywaniu przez pracownika prawa do tego składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku. W razie braku takich postanowień w przepisach płacowych należy uznać, że składnik wynagradzania nie jest wypłacany za okres pobierania zasiłku i powinien być przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku. Wnioskodawca wskazuje także na Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej na interpelację nr 6254 w sprawie wyroku TK z dnia 24 czerwca 2008 r.:

Wnioskodawca dodaje, że przed wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 czerwca 2008 r. {Dz. U. Nr 119, poz. 771) art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2005 r. Nr 31. poz. 267, ze zm.) rozumiany był w ten sposób, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków przysługujących pracownikom nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, jeżeli układy zbiorowe pracy bądź inne przepisy o wynagradzaniu nie przewidują ich zmniejszenia za okresy pobierania zasiłków. Kierując się tym brzmień em przepisu, nie uwzględniano w podstawie wymiaru np. premii uznaniowych, których zasady przyznawania nie przewidywały ich zmniejszenia w związku z pobieraniem zasiłków. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 24 czerwca 2008 r. orzekł, że art. 41 ust. 1 ustawy chorobowej, rozumiany w taki sposób, że w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, od których pracownik uiścił składkę na ubezpieczenie chorobowe, a które nie są mu wypłacane za okres pobierania zasiłku chorobowego, jest niezgodny z konstytucją. Postanowienia wyroku trybunału weszły w życie z dniem jego ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, czyli z dniem 7 lipca 2008 r.

W następstwie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz pozostałych świadczeń w razie choroby i macierzyństwa, należy w zasadzie uwzględniać składniki wynagrodzenia, od których odprowadzana jest składka na ubezpieczenie chorobowe. W opisanym stanie faktycznym składka ta od ww. premii i nagród będzie odprowadzana przez pracodawcę.

W podstawie wymiaru składki nie należy jednak uwzględniać składników, co do których obowiązujące u pracodawcy przep.

Uzupełniając wniosek pismem z dnia 20 lipca 2021r., doręczonym w dniu 20 lipca 2021r. Wnioskodawca wskazał, że przesyła potwierdzenia uiszczenia opłaty od wniosku w łącznej kwocie 120 zł. i oświadcza, iż jest zainteresowany uzyskaniem interpretacji również co do kwestii ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego.

Ponadto, odpowiadając na pytania wskazane w piśmie Zakładu Wnioskodawca wyjaśnia, iż:

Ad. 1. Premie, nagrody uznaniowe wypłacane pracownikom w okresie pobierania zasiłku chorobowego i macierzyńskiego stanowią przychód tych osób z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Ad.2. Przepisy płacowe pracodawcy nie zawierają postanowienia o zachowywaniu przez pracownika prawa do tego składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku chorobowego i macierzyńskiego. Przeciwnie, według postanowień przepisów o wynagradzaniu (regulaminu wynagradzania) premia, o której mowa we wniosku w okresie pobierania zasiłku chorobowego i macierzyńskiego ulega pomniejszeniu za czas nieobecności pracownika w pracy spowodowanej urlopem wypoczynkowym, chorobą, zwolnieniem lekarskim lub inną usprawiedliwioną nieobecnością. Pomniejszenie to nie następuje jednak w sposób proporcjonalny do okresu nieobecności, lecz w zależności od stopnia realizacji celów premiowych pracownika w miesiącu rozliczeniowym, w którym wystąpiła nieobecność.

Ad.3. W związku z odpowiedzią negatywną na pytanie 2 – nie dotyczy.

Wnioskodawca uzupełnił również wniosek o własne stanowisko w sprawie w części rozpoczynającej się od słów „W podstawie wymiaru składki nie należy jednak uwzględniać składników, co do których obowiązujące u pracodawcy przep”.

W podstawie wymiaru składki nie należy jednak uwzględniać składników, co do których obowiązujące u pracodawcy przepisy płacowe albo umowy o pracę (u pracodawców niemających obowiązku tworzenia regulaminów wynagradzania) zawierają jednoznaczne postanowienia o zachowywaniu przez pracownika prawa do tego składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku. W opisanej sytuacji regulamin nie zawiera takiego postanowienia gwarantującego prawo do premii za okres nieobecności. Z kolei nagrody uznaniowe mogą być przyznawane swobodnie według uznania pracodawcy niezależnie także od nieobecności pracownika.

W związku z powyższym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 24 czerwca 2008 r„ sygn. SK16/06) tylko w razie gdy przepisy płacowe obowiązujące u pracodawcy, albo umowy o pracę, zawierają jednoznaczne zapisy o pomniejszeniu składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku w sposób proporcjonalny, podlega on uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku po uzupełnieniu na ogólnych zasadach określonych w powołanej ustawy.

W ww. wyroku Trybunał wskazał na istnienie domniemania, że jeżeli pracodawca odprowadza od danego składnika wynagrodzenia składkę na ubezpieczenie chorobowe, to ten składnik nie przysługuje pracownikowi w okresie niezdolności do pracy i powinien być wliczony do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. W opisanej sytuacji przepisy płacowe nie przewidują proporcjonalnego pomniejszania opisanych premii za czas nieobecności, wobec czego powinny one podlegać wliczeniu do podstawy zasiłku w wysokości faktycznie wypłaconej, a nie po uzupełnieniu (dopełnieniu). Z kolei nagrody uznaniowe nie powinny być w ogóle wliczane do podstawy zasiłku chorobowego.

Z kolei podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Przychód ten stanowi także podstawę wymiaru składki zdrowotnej (art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej). Za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop, wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Niektóre rodzaje przychodów są wyłączone z podstawy wymiaru składek. Zostały one wymienione w c (dalej: rozporządzenie składkowe).

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowią m.in. składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego – w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku (§ 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia składkowego). Sytuacja taka nie ma w stanie faktycznym miejsca (z wyłączeniem nagród uznaniowych), gdyż zasady premiowe przewidują pomniejszenie premii, których dotyczy pytanie za czas niezdolności do pracy.

Mając powyższe na uwadze w ocenie Wnioskodawcy jego stanowisko jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 83d. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. W związku z powyższym wnioskodawca posiadając interes prawny do uzyskania interpretacji w pełnym zakresie objętym wnioskiem wnosi o jego rozpoznania.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, zważył co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna).

Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa wart. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 34 ust. 3 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji przedstawia zaistniały stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie. Z przepisu tego wynika wymóg kompleksowości opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego dokonanego przez wnioskodawcę – Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może bowiem w trybie wydawania interpretacji indywidualnej prowadzić postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Jednoznacznie ujęty zakres przedmiotowy wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej uniemożliwia Zakładowi dokonanie kwalifikacji prawnej określonego świadczenia jako przychodu ze stosunku pracy, a także interpretacji treści przepisów prawa wewnętrznego obowiązujących u przedsiębiorcy.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców w część dotyczącej uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne premii miesięcznej oraz nagrody uznaniowej wypłacanej pracownikom w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, uznaje za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych. Zgodnie zaś z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Co do zasady więc, jeśli określony składnik wynagrodzenia stanowi przychód ze stosunku pracy to istnieje z tego tytułu obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, chyba, że przychód ten korzysta z wyłączenia przewidzianego w § 2 ww. rozporządzenia. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że zgodnie z brzmieniem przepisu § 2 ust. 1 pkt 24 w/w rozporządzenia z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne korzystają jedynie te przychody, które wynikają z układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu.

Jak wynika z treści wniosku oraz z pisma złożonego w dniu 20 lipca 2021r. stanowiącego odpowiedź na wezwanie Zakładu do uzupełnienia wniosku pracownicy nie będą mieli zagwarantowanego w postanowieniach układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu uprawnienia do premii miesięcznej oraz nagrody uznaniowej w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, pobierania zasiłku chorobowego.

Z powyższego wynika, iż w odniesieniu do możliwości wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne premii miesięcznej oraz nagrody uznaniowej pracownika wypłacanego w okresie pobierania przez niego wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego nie zostały spełnione warunki określone w § 2 ust. 1 pkt 24 wyżej cytowanego rozporządzenia.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców w przedmiocie dotyczącym uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości premii miesięcznej oraz nagrody uznaniowej wypłacanych pracownikom w okresie przebywania na urlopie macierzyńskim, uznać należy za prawidłowe.

Źródłem istnienia obowiązku ubezpieczeń społecznych jest posiadanie tytułu do objęcia tymi ubezpieczeniami. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej są pracownikami.

Ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne co do zasady możliwe jest wyłącznie wówczas gdy dana osoba posiada tytuł do ubezpieczeń lub gdy przychód osiągany przez tą osobą pozostaje w bezpośrednim związku z takim tytułem.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 19 tej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na terenie Rzeczpospolitej Polskiej są osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Z treści art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2021r., poz.1133 ze zm.) wynika, że zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz okres urlopu ojcowskiego.

Pobieranie zasiłku macierzyńskiego stanowi odrębny tytuł (niż stosunek pracy) do ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych. Zgodnie zaś z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 6 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego stanowi kwota tego zasiłku. Powyższe oznacza, że za okres przebywania pracownika na urlopie macierzyńskim, nie uwzględnia się w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne świadczeń związanych z zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy.

Jednocześnie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne są wyłączone niektóre rodzaje przychodów, w tym m.in. składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku (§ 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia składkowego). Przedstawiona we wniosku premia miesięczna oraz nagroda uznaniowa nie mogą jednak zostać uznane za taki składnik wynagrodzenia.

Ponadto, należy podkreślić iż wyłączenie dotyczy tylko tych składników, które przysługują pracownikowi za okresy pobierania zasiłku macierzyńskiego (a także m.in. chorobowego i opiekuńczego), tzn. niewypłacenie ich przez pracodawcę powoduje, iż pracownik będzie mógł wystąpić z roszczeniem o ich wypłatę. Jeśli dany składnik ma charakter uznaniowy, to nawet gdyby w obowiązujących u danego pracodawcy przepisach o wynagradzaniu istniał zapis stwierdzający, że pracownik zachowuje do niego prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, brakuje podstaw do jego wyłączania z podstawy wymiaru składek na podstawie § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Przychody ze stosunku pracy należne za okres świadczenia pracy (np. zaległe wynagrodzenie, premie, nagrody itp.) wypłacane w okresie przebywania na urlopie macierzyńskim, oraz pobierania z tego tytułu zasiłku macierzyńskiego stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ze stosunku pracy.

Wnioskodawca w przedmiotowym wniosku oraz piśmie stanowiącym jego uzupełnienie wskazał, że wypłata świadczeń w postaci premii miesięcznych oraz nagrody uznaniowej nie zostały uregulowane w wewnątrzzakładowych przepisach o wynagradzaniu. Premia miesięczna zostanie wypłacona w zależności od stopnia realizacji celów premiowych pracownika w miesiącu rozliczeniowym. Z kolei nagroda uznaniowa na podstawie indywidualnej, uznaniowej decyzji pracodawcy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Odnośnie natomiast kwestii dotyczącej ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz macierzyńskiego w sytuacji opisanej w przedmiotowym wniosku Zakład podkreśla, że wskazany w art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych katalog spraw, które mogą zostać rozpatrzone poprzez wydanie decyzji na zasadach wynikających z art. 34 ustawy Prawo przedsiębiorców, obejmuje kwestie związane z obowiązkiem świadczenia daniny publicznej w tym składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast nie obejmuje spraw związanych ze świadczeniami wypłacanymi z ubezpieczeń, w tym dotyczących m.in. ustalania prawa, zasad obliczania podstawy wymiaru i wysokości wypłacanych zasiłków, a w rezultacie nie daje Zakładowi uprawnień do dokonywania wykładni przepisów z zakresu świadczeń przysługujących pracownikom tj. odniesienie się do przepisów zawartych w ustawie z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 870 ze zm.), w której to ustawodawca określa zasady ustalania prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ich podstawy wymiaru, wysokości oraz zasad i trybu wypłaty tych świadczeń. W konsekwencji, zagadnienia dotyczące ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, macierzyńskiego nie mogą stanowić przedmiotu indywidualnej interpretacji przepisów wydawanej na zasadach określonych w art. 34 ustawy Prawo przedsiębiorców i art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z czym brak jest podstaw do wydania interpretacji w tym względzie.

Zagadnienie będące przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w tej części nie dotyczy więc materii, o której mowa w art. 34 ustawy Prawo przedsiębiorców, w związku z czym brak jest podstaw do wydania interpretacji w tym względzie.

Jednocześnie Zakład wskazuje, iż niemożność wydania interpretacji indywidualnej w tym zakresie nie oznacza, iż wnioskodawca pozbawiony jest prawa do uzyskania wyjaśnień ze strony Zakładu w przedmiotowej sprawie. Wnioskodawcy służy bowiem w tym zakresie prawo do wystąpienia do właściwej terytorialnie jednostki organizacyjnej Zakładu z zapytaniem na zasadach ogólnych regulowanych przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 735 ).

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję