Czy naliczać składki ZUS od umowy zlecenia z cudzoziemcem – uczniem / studentem w wieku do 26 lat (np. obywatelem Ukrainy)?
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
(…) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje za prawidłowe stanowisko przedsiębiorcy (…) zawarte we wniosku złożonym dnia 10 maja 2023 r. w przedmiocie braku obowiązku podlegania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia zawartej z cudzoziemcem w wieku do 26 lat posiadającym status ucznia szkoły ponadpodstawowej lub status studenta.
UZASADNIENIE
Dnia 10 maja 2023 r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy – Prawo przedsiębiorców.
Wnioskodawca wskazuje, że prowadzi działalność gospodarczą i na podstawie umowy o świadczenie usług (umowy zlecenia) angażuje zleceniobiorców.
Osoby z którymi są zawierane umowy zlecenia nie są związane z płatnikiem umową o pracę, a wyłącznie umową zlecenia. Umowa zlecenia jest dla nich jedynym źródłem dochodu.
Wśród osób wykonujących umowę zlecenia są także cudzoziemcy, którzy nie ukończyli 26 lat życia. Osoby te niekiedy są studentami lub uczniami szkół ponadpodstawowych.
Osoby, które są uczniami/studentami nie podlegają w Polsce ubezpieczeniom społecznym. Jednocześnie informacja o tym, że te osoby są uczniami/studentami dociera niekiedy do płatnika z opóźnieniem.
Przykładowo zleceniobiorca został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych od 1 września, a w grudniu przedkłada zaświadczenie o tym, że studiuje od 1 października.
Wnioskodawca kieruje pytanie czy w takiej sytuacji płatnik po otrzymaniu tego zaświadczenia powinien uznać, iż zleceniobiorca od 1 października nie podlega ubezpieczeniom, gdyż jest studentem i nie ukończył 26 lat. Te same wątpliwości dotyczą uczniów.
Wątpliwości płatnika dotyczą więc interpretacji art. 6 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
We własnym stanowisku w sprawie wnioskodawca zauważa, że zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 11 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych* (Dz. U. 2022.1009 tj..). W art. powołanej ustawy wskazany jest katalog osób, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym koniecznym jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów do ubezpieczeń określony tym przepisem. Należy przy tym zaznaczyć Iż wyliczenie zawarte w tym* przepisie jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 w zw. z art 6 ust. 4 ww. ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają Osoby Fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osobami z nimi współpracującymi, o ile nie są uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 roku życia. Jednocześnie przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń społecznych ucznia szkoły ponadpodstawowej/studenta, który świadczy usługi na podstawie umowy zlecenia nie ma znaczenia jego obywatelstwo, ani kraj odbywania przez niego studiów, gdyż ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie wprowadza takiego warunku.
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych uzależnia brak obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu zawartej umowy zlecenia, od wieku oraz posiadania przez zleceniobiorcę statusu ucznia szkoły ponadpodstawowej lub studenta.
W ocenie wnioskodawcy, osoba posiadająca status studenta/słuchacza niepublicznej szkoły policealnej dla dorosłych, która to osoba nie ukończyła 26 roku życia, nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zawartej z wnioskodawcą umowy zlecenia.
Osoba ta nie podlega ubezpieczeniom od daty wskazanej na zaświadczeniu wystawionym przez szkołę (uczelnię) tj.- od daty, od której ta osoba rozpoczęła naukę (podjęła studia). Znaczenie ma więc ta data, a nie data, z którą-płatnik otrzymał zaświadczenie potwierdzające fakt odbywania studiów.
Płatnik składek ma więc obowiązek wyrejestrować zleceniobiorcę (który nie ukończył 26 lat) z ubezpieczeń społecznych z dniem, od którego rozpoczął studia (szkołę), a nie od daty otrzymania zaświadczenia. Gdy zaświadczenie zostanie przedstawiane z opóźnieniem płatnik ma obowiązek złożyć korektę dokumentów rozliczeniowych złożonych do ZUS-u.
Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, zważył co następuje:
Zgodnie Z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia,- przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). Natomiast w myśl art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje Indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.
Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 34 ust. 3 ustawy – Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji przedstawia zaistniały stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie. Z przepisu tego wynika wymóg kompleksowości opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego dokonanego przez wnioskodawcę – Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może bowiem w trybie wydawania interpretacji indywidualnej prowadzić postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.
Wskazać przy tym należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego.
Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego w treści wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie Interpretacji indywidualnej Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie interpretacji Indywidualnej, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego. Wydając interpretację Indywidualnej Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, którymi jest związany.
Zwrócić należy w związku z tym uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został Jedynie do opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie Jej wydania. Powyższe wynika z faktu braku możliwości negowania przez zakład okoliczności i stwierdzeń podanych przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie opisu stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. w toku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę, obciąża więc Jedynie przedsiębiorcę.
Stanowisko wyrażone przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie Interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców w przedmiocie braku obowiązku podlegania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia zawartej z cudzoziemcem w wieku do 26 lat posiadającym status ucznia szkoły ponadpodstawowej lub status studenta, uznać należy za prawidłowe.
Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując w art. 6 katalog podmiotów, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym koniecznym jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. Należy przy tym zaznaczyć, iż wyliczenie zawarte w tym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego.
W myśl natomiast z art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi obejmowane są osoby; które na terenie Polski są m.in. zleceniobiorcami. Powyższa zasada nie znajduje jednak zgodnie z art. 6 ust. 4 cytowanej ustawy, zastosowania względem tych zleceniobiorców, którzy są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat (wyjątkiem, zgodnie z art. c ust. 4a ustawy są osoby świadczące pracę na podstawie umowy uaktywniającej określonej w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3 (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 326)).
Wnioskodawca w przedmiotowym wniosku wskazał, że zatrudnia osoby na podstawie umowy zlecenia. Wśród osób wykonujących umowę zlecenia są także cudzoziemcy, którzy nie ukończyli 26 lat. Osoby te niekiedy są uczniami szkół ponadpodstawowych/studentami. Jednocześnie informacja o tym, że te osoby są uczniami/studentami dociera niekiedy do płatnika z opóźnieniem. Wnioskodawca powziął wątpliwości czy w takiej sytuacji płatnik po otrzymaniu takiego zaświadczenia/informacji powinien uznać, iż zleceniobiorca nie podlega ubezpieczeniom społecznym, gdyż jest studentem i nie ukończył 26 lat. Te same wątpliwości dotyczą uczniów.
W tym miejscu należy podkreślić, iż w sytuacji więc, gdy polski zleceniodawca, posiadający na terytorium Polski swą siedzibę zawiera umowę zlecenia z obywatelem Ukrainy, który posiada status ucznia szkoły ponadpodstawowej lub status studenta to na zleceniodawcy nie będzie ciążył obowiązek odprowadzania za tę osobę składek na ubezpieczenia społeczne. Przy ustalaniu obowiązku ubezpieczeń społecznych studenta czy ucznia wykonującego pracę na podstawie umowy zlecenia nie ma znaczenia zarówno jego obywatelstwo, jak i kraj odbywania przez niego studiów.
To na płatniku (zleceniodawcy) spoczywa obowiązek ustalenia, do jakich ubezpieczeń społecznych dany zleceniobiorca powinien zostać zgłoszony, a w przypadku ustalenia, że jest to uczeń lub student, płatnik nie dokonuje zgłoszenia.
Zatem w sytuacji przedstawionej w niniejszym wniosku płatnik składek ma obowiązek zgłosić osobę zatrudnioną na podstawie umowy zlecenie do ubezpieczeń społecznych, jeśli nie ma wiedzy o okolicznościach wyłączających ten obowiązek, a o których wiedzę ma tylko ubezpieczony (i nie przekazał jej płatnikowi).
Jeżeli natomiast dana osoba, za którą były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne przedstawi zaświadczenie, że w tym okresie była uczniem lub studentem i jednocześnie w okresie wykonywania umowy zlecenia nie miała ukończonych 26 lat, płatnik na tej podstawie wyrejestruje ją z okresem wstecznym z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego oraz złoży korektę dokumentów rozliczeniowych za ten okres. Reasumując płatnik składek ma obowiązek wyrejestrować zleceniobiorcę (który nie ukończył 26 lat) z ubezpieczeń społecznych z dniem, od którego rozpoczął studia (nauka), a nie od daty otrzymania zaświadczenia. Gdy zaświadczenie zostanie przedstawione z opóźnieniem płatnik składek ma obowiązek złożyć odpowiednią korektę dokumentów ubezpieczeniowych.
W związku z powyższym Zakład uznał stanowisko przedsiębiorcy za prawidłowe, z uwagi na fakt, iż z tytułu zawarcia umowy zlecenia obowiązek naliczania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne nie powstaje dla uczniów szkół ponadpodstawowych oraz studentów do ukończenia przez nich 26 lat.
Jednocześnie Zakład podkreśla, że niniejsza decyzja wiąże tylko w sytuacji, gdy osoby, o których mowa we wniosku posiadają status ucznia lub studenta, w przeciwnym wypadku interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.
źródło: https://bip.zus.pl
Wytłuszczenia dokonane przez redakcję