Odnosząc się do pytania 1. „Czy Ministerstwo rozważa zmianę regulacji prawnych dotyczących wynagrodzenia uczniów – pracowników młodocianych?” uprzejmie wyjaśniam, że od dnia 1 września 2019 r. do przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. z 2018 r. poz. 2010, z późn. zm.) wprowadzono zmianę polegającą na zwiększeniu – o 1 punkt procentowy – wynagrodzenia, jakie przysługuje młodocianemu pracownikowi odbywającemu przygotowanie zawodowe w formie nauki zawodu, obliczanego w stosunku procentowym do przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Obecnie, zgodnie z § 19 ww. rozporządzenia, wynagrodzenie młodocianego wynosi:
- w pierwszym roku nauki – nie mniej niż 5%;
- w drugim roku nauki – nie mniej niż 6%;
- w trzecim roku nauki – nie mniej niż 7%.
Natomiast nie uległo podwyższeniu wynagrodzenie młodocianego odbywającego przygotowanie zawodowe w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy; nadal przysługuje ono w wysokości nie niższej niż 4% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za poprzedni kwartał.
Zwiększenie minimalnych stawek wynagrodzenia dla młodocianych pracowników w trakcie nauki zawodu było konsekwencją reformy szkolnictwa zawodowego; poprzednia wysokość stawek wynagrodzenia młodocianych odbywających przygotowanie zawodowe w formie nauki zawodu powodowała trudności zarówno dla pracodawców – w pozyskiwaniu pracowników, jak i dla absolwentów szkół – w znalezieniu miejsca zatrudnienia.
Informuję, że w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii nie są obecnie prowadzone prace nad zmianą przepisów ww. rozporządzenia w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania.
Należy jednocześnie podkreślić, że wysokość wynagrodzenia młodocianego pracownika zależy de facto od pracodawcy, bowiem przepisy określają jedynie minimalną stawkę takiego wynagrodzenia, które może być refundowane przez Ochotnicze Hufce Pracy ze środków Funduszu Pracy.
W planie finansowym Funduszu Pracy na rok 2021 dla Ochotniczych Hufców Pracy na refundowanie pracodawcom wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne młodocianych pracowników zabezpieczono kwotę w wysokości 290 000,0 tys. zł.
Odnosząc się do pytania 2 „Czy Ministerstwo, zważywszy na potrzeby rynku pracy, rozważa wprowadzenie zachęt do prowadzenia szkolenia przez Mistrzów w zawodzie, poprzez wprowadzenie gratyfikacji dla tych osób?” uprzejmie wyjaśniam, że także w tym obszarze nie są obecnie prowadzone prace legislacyjne w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii.
Należy jednakże zauważyć, że zmiany przepisów rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania w kierunku postulowanym przez Pana Posła (w pytaniach nr 1 i 2 interpelacji) ze względu na ich znaczenie społeczno-gospodarcze, musiałyby zostać poprzedzone szczegółową analizą wpływu takich regulacji m. in. na sektor finansów publicznych, konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość oraz na rynek pracy, a także powinny być wynikiem porozumienia z partnerami społecznymi podjętego w ramach współpracy z Radą Dialogu Społecznego.
Odnosząc się do pytania 3. „Czy Ministerstwo prowadzi prace dotyczące zwiększenia kwoty refundacji za wykształcenie ucznia oraz zmiany terminu wypłat zwrotu kosztów kształcenia po każdym zaliczonym roku nauki?”, w związku z faktem, że wskazane wsparcie pozostaje w kompetencjach Ministra Edukacji i Nauki, przekazuję stanowisko tego Ministra.
Od 2009 r. pracodawcy otrzymują ze środków Funduszu Pracy wsparcie finansowe w formie dofinansowania kosztów kształcenia młodocianych pracowników (wcześniej finansowane z budżetu państwa). Świadczenie ma charakter obligatoryjny. Dofinansowanie to gwarantuje art. 122 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082 z późn. zm.). Przepis określa m.in. wysokość kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika – w przypadku nauki zawodu do 8081 zł przy 36-miesięcznym okresie kształcenia. Przy krótszym okresie kształcenia wysokość dofinansowania jest proporcjonalna, a w przypadku przyuczenia do pracy – do 254 zł za każdy pełny miesiąc kształcenia. Natomiast w przypadku nauki zawodu prowadzonej w zawodach wskazanych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w prognozie zapotrzebowania na zawody szkolnictwa branżowego jego wysokość wynosi do 10 000 zł. Kwoty te podlegają waloryzacji wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli ten wskaźnik w roku kalendarzowym poprzedzającym rok, w którym następuje wypłata dofinansowania, wynosi co najmniej 105%.
Pracodawcom, którzy zawarli z młodocianymi pracownikami umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu, przysługuje dofinansowanie kosztów kształcenia, jeżeli:
- pracodawca lub osoba prowadząca zakład w imieniu pracodawcy albo osoba zatrudniona u pracodawcy posiada kwalifikacje wymagane do prowadzenia przygotowania zawodowego młodocianych określone w przepisach w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania;
- młodociany pracownik ukończył naukę zawodu i zdał:
- w przypadku młodocianego zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy będącego rzemieślnikiem – egzamin czeladniczy zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz. U. z 2020 r. poz. 2159) ,
- w przypadku młodocianego zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy niebędącego rzemieślnikiem – egzamin zawodowy.
Nauka zawodu składa się z dwóch integralnych i nierozerwalnych części – kształcenia teoretycznego zawodowego oraz kształcenia praktycznego. Zgodnie z przepisami prawa pracy pracodawca zatrudniający młodocianych w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu:
- kieruje ich na dokształcanie teoretyczne do branżowej szkoły I stopnia (młodociany pracownik uzyskuje status ucznia) albo
- kieruje ich na dokształcanie teoretyczne do centrum kształcenia zawodowego lub do szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe realizowane w formie turnusu dokształcania teoretycznego młodocianych, albo
- organizuje dokształcanie teoretyczne we własnym zakresie.
Od 1 września 2019 roku wprowadzono przepis, zgodnie z którym pracodawca zatrudniający młodocianych w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu, kierujący ich na dokształcanie teoretyczne do branżowej szkoły I stopnia, ustala z dyrektorem szkoły:
- zakres kształcenia zawodowego zapewnianego przez szkołę i pracodawcę, wynikający z programu nauczania zawodu;
- liczbę dni w tygodniu, w których zajęcia praktyczne odbywają się u pracodawcy;
- sposób monitorowania przez każdą ze stron realizacji programu nauczania zawodu.
Powyższe ustalenia stanowią załącznik do umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu. Celem wprowadzenia tego mechanizmu było zagwarantowanie skutecznej kontroli procesu nauki zawodu zarówno przez szkołę, w której młodociany pracownik dokształca się teoretycznie jak i przez pracodawcę, u którego realizowane jest kształcenie praktyczne. Współpraca szkoły i pracodawcy w tym zakresie powinna warunkować osiągnięcie pozytywnego efektu kształcenia w postaci zdania egzaminu przez ucznia i uzyskania tytułu zawodowego.
Od 1 września 2019 roku wprowadzono także rozwiązanie, które powinno przyczynić się do złagodzenia problemu nieprzystępowania przez uczniów branżowych szkół I stopnia będących młodocianymi pracownikami do egzaminu na zakończenie nauki zawodu, co skutkuje brakiem możliwości uzyskania przez pracodawcę dofinansowania kosztów kształcenia. Zgodnie bowiem z art. 44q ustawy o systemie oświaty warunkiem ukończenia branżowej szkoły I stopnia, oprócz uzyskania pozytywnych ocen ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych w wyniku klasyfikacji końcowej, jest również przystąpienie ucznia do egzaminu zawodowego lub egzaminu czeladniczego – w przypadku ucznia będącego młodocianym pracownikiem zatrudnionym w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy będącego rzemieślnikiem.
Warto przy tym wskazać, że dofinansowanie kosztów kształcenia młodocianego pracownika jest wypłacane za osiągnięty efekt kształcenia w postaci uzyskania przez osobę odpowiednich kwalifikacji, np. tytułu czeladnika w danym zawodzie. Tym samym nie ma podstawy wypłaty przedmiotowego dofinansowania za każdy zaliczony przez młodocianego pracownika rok nauki, tym bardziej, że dofinansowanie to wypłacane jest ze środków publicznych, a wypłata powinna być powiązana z efektem kształcenia jakim jest uzyskanie przez ucznia kwalifikacji zawodowych.
Ponadto, uprzejmie informuje, że Zarządzeniem nr 34 Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 5 maja 2021 r. w sprawie zespołu do spraw organizacji i realizacji przygotowania zawodowego pracownika młodocianego (Dz. U. MRPiT z 2021 r. poz. 35) przy Ministrze Rozwoju, Pracy i Technologii, został powołany Zespół do spraw organizacji i realizacji przygotowania zawodowego pracownika młodocianego. Do zadań Zespołu należy dokonanie przeglądu i analizy szczegółowych regulacji prawnych w obszarach dotyczących m.in. warunków zatrudnienia i wynagradzania pracownika młodocianego, zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego oraz przygotowywanie rekomendacji zmian regulacji prawnych dotyczących przygotowania zawodowego pracowników młodocianych.
źródło: http://www.sejm.gov.pl/
Wytłuszczenia dokonane przez redakcję