Interpretacja ZUS z 2-2-2021 r. – WPI/200000/43/56/2021

Jak obniżać składkę na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości zaliczki na podatek w sytuacji uzyskiwania przez pracownika w jednym miesiącu przychodu z dwóch różnych źródeł (np. wynagrodzenie i zasiłek chorobowy).

UZASADNIENIE

Wnioskiem złożonym 26 stycznia 2021 r. (…) S.A. w (…) (zwany dalej „Przedsiębiorcą”) wystąpiło do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (zwanego dalej „Zakładem”) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy Prawo przedsiębiorców.

Przedsiębiorca przedstawił:

Spółka (…) S.A. ma strukturę wielooddziałową, składa się z Centrali i oddziałów (Centrala i oddziałów – dalej każde z nich zwane Oddziałem, Pracodawcą lub Płatnikiem). Każdy Oddział stanowi odrębnego pracodawcę w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (tj. Dz.U.2020.poz.1320 z późn. zm.). Tym samym każdy Oddział (zakład pracy) jest obowiązany jako płatnik do obliczania i pobierania w ciągu roku zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od przychodów uzyskiwanych przez pracowników zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz.U.2020.poz.1426 z późn. zm.; dalej Ustawa PIT). Oddziały są również płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U.2020.poz.266 z późn. zm.; dalej Ustawa o sus) oraz płatnikami składek na ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tj. Dz.U.2020.poz.l398 z późn. zm.; dalej Ustawa o ŚOZ), jak również podmiotami wypłacającymi zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego na podstawie art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tj. Dz.U.2020.poz.870 z późn. zm.).

Oddział zatrudnia pracowników na podstawie umowy o pracę. Pracodawca nalicza pracownikom na jednej liście płac przychody z tytułu wynagrodzenia za pracę, a także z tytułu zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego. W związku z powyższym przychód stanowiący podstawę do naliczenia przez Płatnika zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych dla danego pracownika jest sumą wszystkich przychodów pracownika. Obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne reguluje Ustawa o ŚOZ. Zgodnie z art. 83 ust. 1 powołanej ustawy w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika, o którym mowa w art. 85 ust. 1-13, zgodnie z przepisami art. 79 i 81 jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej przez tego płatnika zgodnie z przepisami Ustawy o PIT, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki.

W poszczególnych Oddziałach liczba pracowników, u których w danym miesiącu składka na ubezpieczenie zdrowotne przewyższa zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest znikoma. Dotyczy to m.in. sytuacji, gdy pracownik poprzez większą część miesiąca jest nieobecny w pracy z powodu choroby i otrzymuje z tego tytułu świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zasiłek chorobowy), a za resztę miesiąca – dni przepracowane – dostaje wynagrodzenie za pracę, które jest bardzo niskie.

Oddział powziął wątpliwość, czy na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy o ŚOZ wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne pracownika podlega obniżeniu do wysokości zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej przez Płatnika od całości uzyskanych przez pracownika w danym miesiącu przychodów czy jedynie do wysokości zaliczki od przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki zdrowotnej.

Wnioskodawca w imieniu każdego Oddziału zwraca się zatem do tutejszego oddziału ZUS z wnioskiem o wydanie interpretacji w poniższej kwestii.

Pytanie Przedsiębiorcy:

Jak w przedstawionym stanie faktycznym Oddział Wnioskodawcy powinien obliczać składkę na ubezpieczenie zdrowotne pracownika w sytuacji, gdy pracownik w danym miesiącu uzyskuje wynagrodzenie za pracę oraz świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zasiłek chorobowy)?

Własne stanowisko Przedsiębiorcy w sprawie:

W opinii Wnioskodawcy, każdy Oddział w sytuacji, gdy pracownik w danym miesiącu uzyskuje wynagrodzenie za pracę oraz świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zasiłek chorobowy) powinien składkę na ubezpieczenie zdrowotne pracownika obniżyć do wysokości zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w tej części, którą oblicza się od przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki zdrowotnej.

Do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy, które określają podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób (art. 81 ust. 1 Ustawy o ŚOZ). Z art. 18 ust. 1 Ustawy o sus wynika, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, którzy są pracownikami, stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 Ustawy o sus, czyli przychody w rozumieniu Ustawy o PIT. Ustawa o PIT za przychody, które podlegają opodatkowaniu uznaje zarówno wynagrodzenie za pracę, jak również świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Wynagrodzenie za pracę traktowane jest jako przychód ze stosunku pracy (art. 10 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 12 ust. 1 Ustawy o PIT), natomiast świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego (zasiłki chorobowe) jako przychód z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 Ustawy o PIT). Oznacza to, że pracownik, który pobiera w ciągu miesiąca wynagrodzenie i świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zasiłek chorobowy) uzyskuje przychody z dwóch różnych źródeł, ale Pracodawca ustala i odprowadza jedną zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych od sumy wszystkich przychodów danego pracownika postawionych mu do dyspozycji w danym miesiącu. Natomiast dla celów ubezpieczenia zdrowotnego pracownik ten posiada tylko jeden tytuł do podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu – jest nim wyłącznie pozostawanie w stosunku pracy. W myśl art. 82 ust. 2 Ustawy o ŚOZ, w przypadku gdy w ramach jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego wymienionych w art. 66 ust. 1 ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie.

Wynika z tego, że w sytuacji, gdy pracownik w ciągu miesiąca uzyskuje różne rodzaje przychodów, płatnik obowiązany jest wyliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne od każdego z nich odrębnie, czyli nie od sumy tych przychodów. A zatem oblicza się dwie oddzielne składki na ubezpieczenie zdrowotne, jedną od wynagrodzenia za pracę, a drugą – od innego przychodu, stosując przy wyliczeniu każdej z nich art. 83 ust. 1 tej ustawy, z którego wynika, że w przypadku, gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne jest wyższe od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej przez płatnika zgodnie z przepisami Ustawy o PIT, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki.

Z powyższego wynika, że w sytuacji, gdy jeden z przychodów nie stanowi podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (co jest równoznaczne z zerową wysokością tej składki), będąc jednocześnie dochodem, od którego pobiera się zaliczkę na podatek dochodowy (tak jak zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego – art. 81 ust. 1 ustawy o ŚOZ w związku z art. 18 ust. 2 Ustawy o sus i art. 32 ust. 2 Ustawy o PIT), składka na ubezpieczenie zdrowotne podlega obniżeniu do wysokości zaliczki na podatek dochodowy jedynie w tej części, którą oblicza się od przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek.

W związku z powyższym w stanie faktycznym przedstawionym przez Wnioskodawcę, gdy pracownik Oddziału w danym miesiącu otrzymuje wynagrodzenie ze stosunku pracy i świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zasiłek chorobowy), składkę na ubezpieczenie zdrowotne Płatnik powinien obniżyć do wysokości zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w tej części, którą oblicza się od przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki zdrowotnej, tj. przychodu z tytułu wynagrodzenia za pracę.

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdza Uchwała Sądu Najwyższego z 2 lutego 2016 r. sygn.. akt III UZP 18/15, zgodnie z którą „Składka na ubezpieczenie zdrowotne podlega obniżeniu do wysokości zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w tej części, którą oblicza się od przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki (art. 83 ust. 1 w związku z art. 82 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2015 r., poz. 581 ze zm.)”.

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdzają również interpretacje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 1 lutego 2017 r. nr WPI/200000/43/1353/2016 oraz z dnia 17 grudnia 2019 r. nr WPI/200000/43/1110/2019.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie przedstawionego powyżej swojego stanowiska.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Na podstawie art. 66 ust. 1 pkt. 1) lit. a) ustawy z 27 sierpnia 2004 r. (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1398 ze zm.) o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Art. 81 ust. 1, 5 i 6 powyższej ustawy wskazuje, że do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się wyłączeń wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.

Z kolei z art. 18 ust. 1 i ust. 2 w związku z art. 4 pkt 9 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Wątpliwość Przedsiębiorcy dotyczy kwestii, jak obliczać składkę na ubezpieczenie zdrowotne pracownika w sytuacji, gdy pracownik w danym miesiącu uzyskuje wynagrodzenie za pracę oraz świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zasiłek chorobowy)?

W opinii Przedsiębiorcy, gdy pracownik w danym miesiącu uzyskuje wynagrodzenie za pracę oraz świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zasiłek chorobowy) powinien składkę na ubezpieczenie zdrowotne pracownika obniżyć do wysokości zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w tej części, którą oblicza się od przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki zdrowotnej. Dalej Przedsiębiorca wyjaśnia, że w sytuacji, gdy pracownik w ciągu miesiąca uzyskuje różne rodzaje przychodów, płatnik obowiązany jest wyliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne od każdego z nich odrębnie, czyli nie od sumy tych przychodów. Oblicza się dwie oddzielne składki na ubezpieczenie zdrowotne, jedną od wynagrodzenia za pracę, a drugą – od innego przychodu, stosując przy wyliczeniu każdej z nich art. 83 ust. 1 tej ustawy, z którego wynika, że w przypadku, gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne jest wyższe od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej przez płatnika zgodnie z przepisami Ustawy o PIT, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki.

Z takim stanowiskiem Przedsiębiorcy należy się zgodzić.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z art. 79 o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest miesięczna, niepodzielna i wynosi 9% podstawy wymiaru składki, z zastrzeżeniem art. 82 i art. 242 ustawy. Natomiast w myśl art. 83 ust. 1, w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczana przez płatnika o którym mowa w art. 85 ust. 1-13 (czyli m.in. pracodawcę), zgodnie z przepisami art. 79 i 81 jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej przez tego płatnika zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki. Powyższe potwierdził również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 2 lutego 2016 r., sygn. akt III UZP 18/15, co również wskazał Przedsiębiorca w uzasadnieniu swojego stanowiska.

W konsekwencji, w przypadku uzyskania przez pracownika w danym miesiącu przychodów ze stosunku pracy (wynagrodzenie) oraz z tytułu pobierania zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego, tj. z dwóch różnych źródeł, obniżenie składki do wysokości zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych odnosi się do wysokości zaliczki obliczonej od wynagrodzenia za pracę, a nie do wysokości zaliczki obliczonej od obu przychodów. Do powyższego odniósł się Sąd Najwyższy w wyżej cytowanej Uchwale stwierdzając, że „w sytuacji, gdy jeden z przychodów nie stanowi podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (co jest równoznaczne z zerową wysokością tej składki), będąc jednocześnie dochodem, od którego pobiera się zaliczkę na podatek dochodowy (tak jak zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego – art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej w związku z art. 18 ust. 2 ustawy systemowej i art. 32 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), składka na ubezpieczenie zdrowotne podlega obniżeniu do wysokości zaliczki na podatek dochodowy jedynie w tej części, którą oblicza się od przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki”.

Uwzględniając przedstawione we wniosku złożonym 26 stycznia 2021 r. stan faktyczny, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy prawa należy uznać za prawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w przedmiocie zasad obliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne w sytuacji uzyskiwania przez pracownika przychodu z dwóch źródeł (wynagrodzenie i zasiłek chorobowy).

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję