Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 9-12-2019 r. – WPI/200000/43/1077/2019

Czy cudzoziemiec zatrudniony w Polsce na umowę o pracę podlega ubezpieczeniom zusowskim?

UZASADNIENIE

W dniu 19 listopada 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów złożony przez przedsiębiorcę: (…) reprezentowanego przez pełnomocnika adwokat.

Wnioskodawca przedstawił zdarzenia przyszłego:

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (…) z siedzibą w (…) Ww. spółka jest agencją pracy tymczasowej, legitymującą się pozwoleniem na prowadzenie agencji pracy na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. W celu świadczenia usług, wnioskodawca będzie zatrudniał na podstawie umowy o pracę oraz umowy zlecenia pracowników narodowości gruzińskiej, niebędące obywatelami Polski ani państw trzecich, będących członkami Unii Europejskiej. Z państwem, którego obywatelstwo posiadają zatrudniane osoby brak jest zawartych umów międzynarodowych, regulujących kwestie podlegania ubezpieczeniom społecznym w sposób odmienny od wynikającego z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Pobyt osób zatrudnianych przez wnioskodawcę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ma charakter przejściowy, albowiem osoby te nie przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z zamiarem stałego pobytu, tj. nie posiadają zezwolenia na pobyt stały, tylko wizy na czas określony, bądź karty tymczasowego pobytu. Po wykonaniu określonej pracy – ww. osoby kończą zatrudnienie w spółce i wracają do Gruzji.

Stanowisko Wnioskodawcy:

Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w niniejszej sprawie dotyczy ustalenia, czy cudzoziemcy (obywatele Gruzji), których chciałby zatrudnić polski przedsiębiorca na terenie Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy o pracę albo umowy zlecenia, których pobyt na terenie Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego – podlegają z mocy art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 Ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, czy też wobec takich osób znajduje zastosowanie art. 5 ust. 2 ustawy systemowej.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy systemowej: obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów; osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami” oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4 (osoby te nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.). Przepis art. 5 ust. 2 ustawy systemowej stanowi, że nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Wnioskodawca wskazuje, że w jego opinii – przepis art. 5 ust. 2 Ustawy systemowej powinien być odczytywany w ten sposób, że nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie dwie odrębne kategorie osób:

• obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego;
• obywatele państw obcych, którzy są zatrudnieni w placówkach wymienionych w drugim członie tego przepisu, czyli w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych.

Taki sposób wykładni wskazanego przepisu należy uznać za utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego, np. w wyroku z dnia 17 stycznia 2007 roku wydanym w sprawie o sygn. akt I UK 225/06, wyroku z dnia 28 maja 2008 roku wydanym w sprawie o sygn. akt. I UK 303/07 oraz z dnia 6 stycznia 2009 roku wydanym w sprawie o sygn. akt II UK 116/08, z dnia 16 czerwca 2011 roku wydanym w sprawie o sygn. akt III UK 215/10. Jak wyjaśnił Sąd

Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 16 czerwca 2011 roku wydanym w sprawie o sygn. akt III UK 215/10: użycie w treści przepisu art. 5 ust. 2 ustawy systemowej spójnika „i” stanowi koniunkcję (złączenie) dwóch zdań odnoszących się do nie-zależnych od siebie dwóch kategorii określonych w nim osób niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (tych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i tych, które są zatrudnione w wymienionych placówkach niezależnie od charakteru pobytu na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej). Z powyższego wynika, że zakresem podmiotowym art. 5 ust. 2 ustawy są objęci zarówno obywatele państw obcych zatrudnieni w placówkach wymienionych w tym przepisie (niezależnie od charakteru ich pobytu na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej), jak również obywatele państw obcych niezatrudnieni w takich placówkach, o ile ich pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego.

Reasumując – jeżeli brak jest umów międzynarodowych z państwem (Gruzją), którego obywatelstwo posiadają cudzoziemcy, których Wnioskodawca chciałby zatrudnić, nie- będący obywatelami państw członkowskich UE, które regulowałyby zagadnienie podlegania ubezpieczeniom społecznym w odmienny sposób – to cudzoziemcy w przedstawionym przez wnioskodawcę stanie faktycznym nie – podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Przedstawione stanowisko jest zgodne ze stanowiskiem zawartym w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 stycznia 2018 r. wydanym w sprawie o sygn. III A Ua 461/17.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z dyspozycją art. 34 ust. 6 i 8 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie w wysokości 40 zł. W przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji odrębnych zaistniałych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. We wniosku złożonym w dniu 19 listopada 2019r. Wnioskodawca przedstawił wątpliwości w zakresie dwóch odrębnych spraw (zdarzeń przyszłych) dotyczących:

1) zamiaru zatrudnienia na podstawie umowy o pracę pracowników narodowości gruzińskiej, niebędących obywatelami Polski, ani państw trzecich, będących członkami Unii Europejskiej, 2)zamiaru zatrudnienia na podstawie umowy o zlecenia zleceniobiorców narodowości gruzińskiej, niebędących obywatelami Polski, ani państw trzecich, będących członkami Unii Europejskiej.

Wobec faktu, iż do wniosku została dokonana w dniu 25.11.2019 r. opłata w wysokości 40 zł – Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał niniejszą decyzję w zakresie pierwszej sprawy – zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku tj. zamiaru zatrudnienia na podstawie umowy o pracę pracowników narodowości gruzińskiej, niebędących obywatelami Polski, ani państw trzecich, będących członkami Unii Europejskiej. Natomiast w zakresie drugiej sprawy tj. zamiar zatrudnienia na podstawie umowy o zlecenia zleceniobiorców narodowości gruzińskiej, niebędących obywatelami Polski, ani państw trzecich, będących członkami Unii Europejskiej wydana zostanie odrębna decyzja.

Zaznaczyć należy przy tym, że w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska Przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska Wnioskodawcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez Przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis zdarzenia przyszłego/stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu zdarzenia przyszłego/stanu faktycznego. Wydając interpretację indywidualną Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu darzenia przyszłego/stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji lub w dacie jego zaistnienia. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez Wnioskodawcę obciąża jedynie Przedsiębiorcę.

Ubezpieczeniom społecznym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym uregulowane zostały w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych {tekst jedn. Dz. U. 2019 r. poz. 300 ze zm.).

W art. 6 ust. 1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ustawodawca wskazał wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Oznacza to, że osoba której cechy jako podmiotu ubezpieczenia społecznego zostały określone w tym przepisie, zostaje objęta tymi ubezpieczeniami i staje się automatycznie stroną stosunku ubezpieczenia społecznego. Wyliczenie to jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty. Powyższe oznacza, że do rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określony tym przepisem. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 oraz 13 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Pracownicy podlegają tym ubezpieczeniom od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Z powyższego wynika, że przepisy cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym nie uzależniają objęcia ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa, miejsca zamieszkania czy pobytu jak również od tego przez jaki czas praca jest świadczona. Natomiast istotnym jest fakt zawarcia z polskim podmiotem np. stosunku pracy czy innej umowy rodzącej zgodnie z przepisami obowiązek ubezpieczeń społecznych, w tym umowy zlecenia oraz wykonywanie pracy w ramach tych umów na obszarze Polski.

W myśl art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w tej ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej. Wymienione przesłanki powinny być spełnione łącznie tzn. osoba ta jest cudzoziemcem jej pobyt w Polsce nie może mieć charakteru stałego, jest zatrudniona w obcym przedstawicielstwie dyplomatycznym, urzędzie konsularnym, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych.

Jak zauważył Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 12 lipca 2017 r. (sygn. akt II UK 295/16) „termin „nie podlegają ubezpieczeniom społecznym obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego”, należy dekodować w powiązaniu z systemem ubezpieczenia społecznego, a nie przez odwoływanie się do przepisów o charakterze meldunkowym, ilościowym (…) punktem odniesienia dla wyjaśnienia kwestii, czy pobyt cudzoziemca nie ma charakteru stałego, jest wymieniony w tym przepisie obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym. Skoro ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych określa zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, to podlegają im także obywatele państw obcych, którzy podejmują działalność stanowiącą podstawę objęcia ich obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym. (…) Stały pobyt to pobyt niezmienny w danym okresie, czyli w okresie realizacji podstawy ubezpieczenia, przy czym nie ma większego znaczenia okoliczność dotycząca, jaką administracyjną gwarancję prowadzenia działalności lub zapewnienie pobytu miał w Polsce obywatel państwa obcego. (…) O tym, czy dany pobyt ma charakter stały nie decyduje więc stały pobyt w sensie „długotrwałości stałości pobytu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej”, albowiem w takim wypadku wyłączeniu z ubezpieczeń społecznych podlegaliby ci cudzoziemcy, których pobyt nie ma „takich cech”, choć spełnialiby warunki podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (…).” Podobnie w kwestii podlegania ubezpieczeniom społecznym przez cudzoziemców wykonujących m.in. umowy zlecenia wypowiedział się Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyrokach z dnia 13 grudnia 2016 r. (sygn. akt III AUa 1250/16) i z dnia 20 grudnia 2016 r. (sygn. akt III AUa 1249/16). Powyższe zostało również potwierdzone w wyroku SN z dnia 1 października 2019r. (sygn. akt I UK 194/18).

Podsumowując powyższe Wnioskodawca prowadzący działalność gospodarcza jako agencja pracy tymczasowej w celu świadczenia usług ma zamiar zatrudniać na podstawie umów o pracę pracowników narodowości gruzińskiej, które nie są obywatelami Polski ani państw trzecich, będące członkami Unii Europejskiej. Wnioskodawca powziął wątpliwość w sprawie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za ww. osoby, z którymi będzie zawierał umowy o pracę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. W ocenie Wnioskodawcy nie wystąpi obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z uwagi na brzmienie art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który będzie miał w tej sytuacji zastosowanie albowiem jak podnosi Wnioskodawca pobyt obywateli Gruzji na terenie RP nie będzie miał charakteru stałego. Zdaniem Wnioskodawcy w tej sytuacji zastosowanie powinien mieć art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych który wskazuje na dwie kategorie osób niepodlegających ubezpieczeniom społecznym tj. obywatele państw obcych których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego oraz obywatele państw obcych którzy są zatrudnieni w placówkach wymienionych w drugim członie tego przepisu czyli w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych. W pierwszej kategorii zdaniem Wnioskodawcy mieszczą się osoby – cudzoziemcy zatrudnieni na terenie RP, których pobyt nie ma charakteru stałego.

Oddział nie podziela stanowiska Wnioskodawcy w powyższej kwestii i uznaje je za nieprawidłowe, bowiem w przedstawionej przez Wnioskodawcę sytuacji zastosowanie będzie miał art. 6 ust 1 pkt 1) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z uwagi na fakt zawarcia z cudzoziemcami (obywatele Gruzji) umowy o pracę wykonywanej na terenie RP, która stanowi obowiązkowy tytuł do ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie przedstawionym w sentencji niniejszej decyzji należy uznać za nieprawidłowe.

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję