Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 21-02-2019 r. – 0113-KDIPT2-3.4011.580.2018.5.ID

Czy podlegają opodatkowaniu wypłacane zleceniobiorcom diety oraz zwrot innych kosztów podróży odbywanych przy realizacji zlecenia

UZASADNIENIE

W dniu 13 listopada 2018 r. do tutejszego Organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłacaniem zleceniobiorcom diet oraz zwrotu innych kosztów podróży.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki komandytowej. Przedmiotem działalności Spółki jest między innymi świadczenie usług opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, które to usługi świadczone są w miejscu zamieszkania osób podopiecznych (kod PKD 88.10.Z), Spółka podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce.

Spółka rozważa wprowadzenie następującego rozwiązania:

Spółka planuje zawierać umowy o świadczenie usług z rodzinami osób, nad którymi sprawowana będzie opieka. Umowy te będą rozliczane w cyklach miesięcznych, tj. w odstępach miesięcznych rodziny będą obciążane fakturami za świadczone przez Spółkę usługi opieki.

Klienci Spółki, tj. rodziny, z którymi Spółka zawrze umowy, jak również osoby podopieczne zamieszkiwać będą na terenie Niemiec, wobec czego wspomniane usługi będą świadczone przez Spółkę na terenie Niemiec, co oznacza konieczność wysyłania osób fizycznych, z którymi Spółka będzie współpracować (dalej: „Zleceniobiorców”) do wykonania czynności opieki nad osobami starszymi do Niemiec.

Podstawą współpracy pomiędzy Spółką, a Zleceniobiorcami będzie umowa cywilnoprawna – umowa zlecenie. Przedmiotem umowy będzie świadczenie usług w zakresie opieki oraz pomocy pielęgnacyjnej i domowej nad osobą starszą i chorą, zgodnie z jej potrzebami, celem stworzenia jej lepszej jakości życia i poczucia bezpieczeństwa.

Umowy zlecenia zawierane będą przed wyjazdem, przy czym każdy wyjazd będzie osobnym zleceniem, np. na okres od 4 tygodni do 4 miesięcy. Może się zdarzyć, że w przypadku zdarzeń losowych (np. śmierć, hospitalizacja podopiecznego, itp.) okres ten może być krótszy, lecz nigdy nie krótszy niż 7 dni. Zleceniobiorcy wykonywać będą zlecone czynności w danym okresie tylko w jednym miejscu (w jednym domu), a ich wynagrodzenie przekroczy kwotę 200 zł.

W stanie faktycznym dotyczącym kosztów podróży Zleceniobiorcy mogą wystąpić dwie sytuacje:

1. Spółka własnym staraniem i na własny koszt kupować będzie bilety, dzięki którym Zleceniobiorca dotrze do miejsca, w którym znajduje się osoba do opieki i przykazywać te bilety Zleceniobiorcy, lub
2. Zleceniobiorca zakupi bilet sam we własnym zakresie i na własny koszt, a Spółka dokona zwrotu udokumentowanych kosztów podróży Zleceniobiorcy.

Jako miejsce wykonywania czynności określonych w zleceniu wskazywany będzie adres zamieszkania osoby, na rzecz której świadczone będą usługi opieki. W trakcie zlecenia Zleceniobiorcy będą wykonywali czynności opiekuńcze tylko w jednym miejscu (w jednym domu). Po zakończeniu zlecenia Zleceniobiorcy będą wracali do Polski.

Wszyscy Zleceniobiorcy zarówno bezpośrednio przed wyjazdem do Niemiec, jak również po powrocie, będą zatrudnieni na podstawie umów zawartych na czas nieokreślony, na podstawie których wykonywali będą na rzecz Spółki lub innych podmiotów inne usługi/pracę na terenie Polski.

Spółka nie posiada zakładu podatkowego na terenie Niemiec, a wszyscy Zleceniobiorcy będą posiadali centrum (ośrodek) interesów życiowych oraz miejsce zamieszkania na terytorium Polski i będą posiadali rezydencję podatkową w Polsce. Zleceniobiorcy będą wykonywali zlecone czynności opieki osobiście w miejscu wskazanym przez rodzinę, w którym zamieszkuje osoba do opieki. W każdym przypadku będzie to poza ich miejscem zamieszkania oraz poza siedzibą Spółki, a zatem w czasie wykonywania czynności opieki Zleceniobiorcy będą przebywali w podróży. Mając na względzie powyższe, Spółka zobowiązana będzie do uregulowania w umowach zawieranych ze Zleceniobiorcami także kwestii związanych z koniecznością odbywania przez nich podróży, przy czym pod pojęciem „podróży” należy w tym wypadku rozumieć dojazd do Niemiec, pobyt w Niemczech w czasie realizacji danego zlecenia, a także powrót do Polski.

Zleceniobiorcom przysługiwało będzie wynagrodzenie określone w umowach. Oprócz wynagrodzenia Zleceniobiorcom przysługiwał będzie zwrot kosztów odbywanej podróży, w szczególności zwrot kosztów w postaci diet z tytułu zrekompensowania Zleceniobiorcom kosztów wyżywienia w trakcie odbywanej podróży w okresie wykonywania czynności zleconych w ramach umowy zlecenia.

W umowach zlecenia określone będzie również, że może przysługiwać zwrot kosztów podróży, przejazdów, dojazdów środkami komunikacji miejscowej, czy innych niezbędnych udokumentowanych wydatków określonych i uznanych przez Zleceniodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb. Może zdarzyć się także zwrot kosztów noclegów. Oprócz diet zwrot kosztów podróży będzie występował opcjonalnie np. w sytuacji gdy Spółka nie zapewni Zleceniobiorcy biletów, czyli gdy Spółka własnym staraniem i na własny koszt nie kupi i nie przekaże Zleceniobiorcy biletów uprawniających go do przejazdu/dojazdu do miejsca wykonywania zleconych czynności.

Diety oraz pozostałe należności będą wypłacane Zleceniobiorcom w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.

Zwrot kosztów podróży nie będzie zaliczany przez Zleceniobiorców do podatkowych kosztów uzyskania przychodów, a wydatki Zleceniobiorców związane z podróżą i podlegające zwrotowi przez Zleceniodawcę będą ponoszone w celu uzyskania przychodu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Spółka postąpi prawidłowo, gdy od kwoty diet oraz zwrotu innych kosztów związanych z podróżą Zleceniobiorców (np. zwrot kosztów dojazdu), wypłaconych Zleceniobiorcom w związku z wykonywaniem przez nich umów zlecenia, nie będzie pobierała podatku dochodowego od osób fizycznych, uznając, że wypłacane Zleceniobiorcom diety oraz zwrócone inne koszty dotyczące podróży Zleceniobiorców są wolne od podatku dochodowego osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli nie przekroczą one wysokości określonej w odrębnych przepisach, w tym w przepisach z tytułu podróży służbowej poza terytorium kraju czyli, tzw. podróży zagranicznej, o której mowa w rozdziale 3 rozporządzenia MPiPS w sprawie podróży służbowych w związku m.in. z § 2 tegoż rozporządzenia?

Zdaniem Wnioskodawcy, postąpi On prawidłowo, gdy od kwot diet oraz kwot zwrotu innych kosztów podróży do wysokości określonej limitem i wypłaconych Zleceniobiorcom, w związku z wykonywaniem przez nich umów zlecenia nie będzie pobierała podatku dochodowego osób fizycznych (zaliczek na podatek dochodowy), jeżeli nie przekroczą one wysokości określonej w odrębnych przepisach, w tym w przepisach z tytułu podróży służbowej poza terytorium kraju, czyli tzw. podróży zagranicznej, o której mowa w rozdziale 3 rozporządzenia MPiPS w sprawie podróży służbowych w związku m.in. z § 2 tegoż rozporządzenia.

Na wstępie należy wskazać, że w konsekwencji założenia przyjętego w konstrukcji interpretacji indywidualnej, w postępowaniu interpretacyjnym organ podatkowy nie ustala stanu faktycznego, lecz formułuje ocenę prawną w oparciu o stan faktyczny przedstawiony przez stronę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i tylko w jego granicach. Ten natomiast, opisany we wniosku, został już poddany ocenie prawnej w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 8 października 2018 roku (IBPBII/1/415-1032/14-1/HK), w której Organ, mając na uwadze orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 maja 2018 r. sygn. akt II FSK 1446/16, w zakresie zwolnienia z opodatkowania wypłacanych Zleceniobiorcom diet oraz zwrotu innych kosztów w związku z odbywaniem przez nich podróży, przychylił się do stanowiska wyrażonego przez innego wnioskodawcę w sprawie, w której stan faktyczny ad rem był tożsamy ze stanem faktycznym będącym przedmiotem oceny w niniejszym wniosku. W związku z powyższym uzasadnienie stanowiska Spółki w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego jest tożsame z oceną prawną dokonaną przez Organ w powołanej wyżej interpretacji indywidualnej uwzględniającej wspomniane orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Organ w powołanej wyżej interpretacji indywidualnej w związku z uzasadnieniem ww. orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazał, że aby (1) osoba niebędąca pracownikiem mogła skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b w zw. z ust. 13 pkt 1 u.p.d.o.f. konieczne jest (2) odbycie przez nią podróży oraz (3) ustalenie, że celem tej podróży jest osiągnięcie przychodu. Nadto, (4) otrzymane świadczenie nie może zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Ad (1)

Spółkę oraz Zleceniobiorców będą łączyły umowy zlecenia, zawarcie których jest konieczne między innymi z uwagi na fakt, że Spółka nie będzie miała możliwości nadzorowania Zleceniobiorców, w tym w szczególności wydawania im poleceń. Z tych między innymi względów nie będzie możliwe zatrudnienie ich w ramach stosunku pracy.

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Zatem, zasadą jest, że na podstawie umowy zlecenie realizowana jest pojedyncza czynność. Umowy zlecenie należą do umów starannego działania, w których powinnym zachowaniem dłużnika jest wykonywanie czynności faktycznych zmierzających w jakimś kierunku, ale dłużnik nie zobowiązuje się do osiągnięcia celu tych czynności.

Z uwagi na uregulowanie tego typu umów w Kodeksie cywilnym, w przypadku zawarcia umowy zlecenia pomiędzy zleceniodawcą, a osobą podejmującą się opieki nad osobami starszymi mieszkającymi na terytorium Niemiec, Strony umowy mogą swobodnie uregulować kwestie dla nich istotne, byleby treść umowy lub jej cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku zlecenia, ustawie, ani zasadom współżycia społecznego (art. 3531 Kodeksu cywilnego).

Niezależnie od powyższego, jeżeli w celu realizacji danego zlecenia, Zleceniobiorca musi czasowo opuścić miejsce swojego zamieszkania, a jednocześnie siedzibę zleceniodawcy, strony są uprawnione, co więcej zobowiązane, do umownego uregulowania zasad zwrotu kosztów podróży, w której Zleceniobiorca będzie przebywał w czasie realizacji zleconej mu czynności. W tym miejscu Spółka zwraca uwagę, że zgodnie z art. 742 Kodeksu cywilnego „Dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia (…)”.

Wśród przedstawicieli doktryny (np. A. Kidyba, Komentarz do art. 742 Kodeksu cywilnego) podkreśla się, że chodzi w tym wypadku o wszystkie niezbędne wydatki, których celem jest należyte wykonanie zlecenia. Z tego względu, jeżeli dany Zleceniobiorca jest wysyłany w podróż i ponosi związane z tym koszty (np. dojazd, wyżywanie), których poniesienie jest niezbędne dla potrzeb wykonania zleconej mu czynności, zleceniodawca jest zobowiązany do ich zwrotu. Działanie przeciwne byłoby niezgodne z przepisami i nie zasługiwałoby na ochronę prawną. Dopuszczalne przy tym jest, aby w treści danej umowy zlecenie strony (na zasadzie swobody zawierania umów) określiły rodzaje kosztów związanych z podróżą, które podlegają zwrotowi (tak między innymi Radosław Kowalski. Komentarz praktyczny do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z uwagi na powyższe Spółka jest zdania, że został spełniony warunek, zgodnie z którym zatrudniani przez nią Zleceniobiorcy nie będą mieli statusu pracowników.

Ad (2)

Ustawodawca celowo wyodrębnił dwa rodzaje podróży : „podróż służbową” oraz „podróż osoby niebędącej pracownikiem”. Nie są to zwroty tożsame znaczeniowo. Nie można zatem uznać za poprawną takiej wykładni, która prowadzi do ustalenia, że zwroty „podróż służbowa” oraz „podróż osoby niebędącej pracownikiem” będą miały to samo znaczenie. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 30 maja 2018 r. (sygn. akt III FSK 1446/16), rozpoznając sprawę, w której stan faktyczny ad rem był analogiczny do sprawy będącej przedmiotem niniejszego wniosku, wskazał, że „W kontekście przepisów Kodeksu cywilnego o zleceniu niezrozumiałe jest twierdzenie (…), że wyjazd i przebywanie ciągłe stanowi sedno umowy zlecenia. Przedstawione we wniosku okoliczności stanu faktycznego prowadzą do konkluzji, że istotą tych umów jest świadczenie opieki. Nie sposób wykluczyć, że przyjmujący zlecenie odbędzie podróż w celu należytego wykonania zlecenia. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego trudno tutaj jednak rozważać kwestię incydentalności skoro w przeciwieństwie do umowy o pracę w przypadku umowy zlecenia co do zasady brak jest elementu stałości, chodzi tutaj o wykonanie określonej czynności, a więc zdarzenia samego w sobie incydentalnego, nawet jeżeli dochodzi do jego ponawiania (…)”.

Z uwagi na powyższe Spółka jest zdania, że warunek odbycia podróży przez osobę niebędącą pracownikiem został spełniony.

Ad (3)

W przedstawionym stanie faktycznym bezsprzecznie celem podróży jest osiągnięcie przez Zleceniobiorcę przychodu, gdyż bez niej po prostu nie byłoby możliwe wykonanie zleconych mu przez Spółkę czynności. Specyfika, cel oraz istota usług opieki domowej nad osobą starszą przesądzają o tym, że wspomniane usługi świadczenia są w miejscu zamieszkania pacjenta, który ze względu na swój wiek i stan zdrowia nie może go opuszczać.

Z uwagi na powyższe Spółka jest zdania, że ten warunek również został spełniony.

Ad (4)

W przedstawionym stanie faktycznym zwrotu kosztów z tytułu podróży Zleceniobiorcy nie zaliczają do swoich kosztów uzyskania przychodu z tytułu umowy zlecenia, zatem zdaniem Spółki również ten warunek został spełniony.

Mając na uwadze fakt, że stosowanie prawa kształtuje się w procesie jego wykładni, a w szczególności wykładni sądowej, Spółka, której zależy na uniknięciu negatywnych skutków błędnego działania w obszarze projektowanych i podejmowanych przez siebie działań gospodarczych, kieruje się najbardziej aktualnym orzecznictwem. Dlatego planując zdarzenie przyszłe, będące już przedmiotem oceny prawnej poczynionej w przywołanym orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 maja 2018 r., sygn. akt II FSK 1446/16, do którego Organ przychylił się w wydanej przez siebie interpretacji z 8 października 2018 roku (IBPBII/1/415-1032/14-1/HK), Spółka uzasadnia przedstawione w niniejszym wniosku stanowisko, opierając się na wspomnianej ocenie prawnej. Z punktu widzenia zasady sprawiedliwości społecznej i zasady zaufania obywatela do państwa i prawa (art. 2 Konstytucji RP), z uwagi na analogiczny stan faktyczny w niniejszej sprawie, stanowisko Spółki winno również zostać uznane za prawidłowe, albowiem w innym wypadku, w obrocie prawnym istniałby dwa rozstrzygnięcia pozostające w oczywistej sprzeczności ze sobą oraz przywołanym orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W świetle powyższego, stanowisko Spółki należy uznać za uzasadnione.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 19 grudnia 2018 r. wydał interpretację indywidualną nr 0113-KDIPT2-3.4011.580.2018.1.ID, w której stanowisko Wnioskodawcy uznał za nieprawidłowe. W dniu 28 stycznia 2019 r. wpłynęła do tutejszego Organu skarga z dnia 25 stycznia 2019 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie w związku z wydaną interpretacją indywidualną prawa podatkowego z dnia 19 grudnia 2018 r. nr 0113-KDIPT2-3.4011.580.2018.1.ID złożona na podstawie art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.).

W wyniku ponownej analizy sprawy, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 14e § 1a pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej może z urzędu zmienić interpretację indywidualną w wyniku uwzględnienia skargi do sądu administracyjnego na podstawie art. 54 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.).

W myśl art. 54 § 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania. W przypadku skargi na decyzję, uwzględniając skargę w całości, organ uchyla zaskarżoną decyzję i wydaje nową decyzję. Uwzględniając skargę, organ stwierdza jednocześnie, czy działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miało miejsce bez podstawy prawnej albo z rażącym naruszeniem prawa.

Przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.), co do zasady, dotyczą opodatkowania wszelkich dochodów osób fizycznych. Zgodnie bowiem z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 tej ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 10 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako źródło przychodów wymienia się działalność wykonywaną osobiście.

Zgodnie z art. 13 pkt 8 cytowanej ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

a. osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
b. właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością
–z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust 1.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas podróży osoby niebędącej pracownikiem – do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem ust. 13.

Odrębnymi przepisami, o których mowa powyżej są przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r., poz. 167).

Jednocześnie, zgodnie z art. 21 ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepis ust. 1 pkt 16 lit. b stosuje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione:

1. w celu osiągnięcia przychodów lub
2. w celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów odrębnych ustaw, lub
3. przez organy (urzędy) władzy lub administracji państwowej albo samorządowej oraz jednostki organizacyjne im podległe lub przez nie nadzorowane, lub
4. przez osoby pełniące funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5, w związku z wykonywaniem tych funkcji.

Zawarty w art. 21 ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych katalog warunków uprawniających do zastosowania zwolnienia statuowanego w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ww. ustawy ma charakter rozłączny, na co wskazuje użycie spójnika „lub”. Wystarczające dla zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ww. ustawy jest więc zaistnienie jednego z wymienionych warunków. Ze względu na opisany we wniosku stan faktyczny istotną jest przesłanka wskazana w ust. 13 pkt 1 – że podróż została odbyta w celu osiągnięcia przychodów. Spełniony musi także zostać warunek, iż otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyodrębnił dwa rodzaje podróży: „podróż służbową” oraz „podróż osoby niebędącej pracownikiem”. Według jednej z dyrektyw wykładni językowej, tj. zakazu wykładni synonimicznej, zakłada się, że różnym zwrotom nie należy nadawać tego samego znaczenia. Nie można zatem uznać za poprawną takiej wykładni, która prowadzi do ustalenia, że zwroty „podróż służbowa” oraz „podróż osoby niebędącej pracownikiem” będą miały to samo znaczenie.

Należy zatem rozważyć zakres pojęcia „podróż” zawartego w art. 16 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przy czym zwrot ten nie został zdefiniowany ani w ustawie podatkowej ani w innych przepisach. Zatem, właściwą metodą odkodowania jego znaczenia jest sięgnięcie do reguł wykładni językowej. Według internetowego Słownika Języka Polskiego (www.sjp.pl), podróż to przebywanie drogi do odległego miejsca; przemierzanie rozległych terenów; podróżowanie. Efektem zastosowania wykładni językowej jest więc ustalenie, że podróż to przebycie drogi do jakiegoś odległego miejsca, bez dookreślenia tego pojęcia poprzez takie elementy jak czas odbywania, częstotliwość czy też poprzez zdefiniowanie kierunku podróży.

W połączeniu z art. 21 ust. 13 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, istotne staje się, aby podróż odbywana była w celu uzyskania przychodów i aby wydatki z tego tytułu nie zostały ujęte w kosztach uzyskania przychodu.

Stosując reguły wykładni systemowej zewnętrznej należy przyjąć, że pojęcie „podróży służbowej” zostało zdefiniowane w art. 775 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1976 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2018 r., poz. 907, z późn. zm.) – gdzie stanowi się, że pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. Niemniej jednak jest to definicja, która może być odnoszona tylko do „podróży służbowej” pracowników, a nie do podróży osoby niebędącej pracownikiem.

Zauważyć też należy, że podróż służbowa realizowana jest w ramach stosunku pracy, którego definicję zawiera art. 22 Kodeksu pracy. Przepis ten stanowi, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Umówione miejsce świadczenia pracy jest więc istotnym elementem stosunku pracy, zaś jej wykonywanie poza wyznaczonym miejscem odbywa się na polecenie pracodawcy. Warto podkreślić, że ustawa podatkowa dla zastosowania analizowanego zwolnienia nie wprowadza warunku, że podróż służbowa musi być dokonana w celu osiągnięcia przychodów.

W zakresie umów zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonania określonej czynności; miejsce wykonania tej czynności nie jest elementem istotnym umowy na warunkach zlecenia, nawet jeżeli w umowie takie miejsce wskazano (art. 734 w zw. z art. 750 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025). Przedstawione we wniosku okoliczności stanu faktycznego prowadzą do konkluzji, że istotą tych umów jest świadczenie opieki. Nie sposób wykluczyć, że przyjmujący zlecenie odbędzie podróż w celu należytego wykonania zlecenia. Trudno tutaj jednak rozważać kwestię incydentalności skoro w przeciwieństwie do umowy o pracę w przypadku umowy zlecenia co do zasady brak jest elementu stałości, chodzi tutaj o wykonanie określonej czynności, a więc zdarzenia samego w sobie incydentalnego, nawet jeżeli dochodzi do jego ponawiania. Wskazane różnice pomiędzy stosunkiem pracy, a stosunkiem prawnym na warunkach zlecenia prowadzi do wniosku, że wskazanie w umowie zlecenia miejsca, w którym czynność ma być dokonana nie może być utożsamiane z miejscem wykonywania pracy określonym w umowie o pracę.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki komandytowej. Przedmiotem działalności Spółki jest między innymi świadczenie usług opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, które to usługi świadczone są w miejscu zamieszkania osób podopiecznych. Spółka podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Spółka planuje zawierać umowy o świadczenie usług z rodzinami osób, nad którymi sprawowana będzie opieka. Umowy te będą rozliczane w cyklach miesięcznych, tj. w odstępach miesięcznych rodziny będą obciążane fakturami za świadczone przez Spółkę usługi opieki. Klienci Spółki, tj. rodziny, z którymi Spółka zawrze umowy, jak również osoby podopieczne zamieszkiwać będą na terenie Niemiec, wobec czego wspomniane usługi będą świadczone przez Spółkę na terenie Niemiec, co oznacza konieczność wysyłania osób fizycznych, z którymi Spółka będzie współpracować (dalej: „Zleceniobiorców”) do wykonania czynności opieki nad osobami starszymi do Niemiec. Podstawą współpracy pomiędzy Spółką, a Zleceniobiorcami będzie umowa cywilnoprawna – umowa zlecenie. Przedmiotem umowy będzie świadczenie usług w zakresie opieki oraz pomocy pielęgnacyjnej i domowej nad osobą starszą i chorą, zgodnie z jej potrzebami, celem stworzenia jej lepszej jakości życia i poczucia bezpieczeństwa.

Umowy zlecenia zawierane będą przed wyjazdem. Zleceniobiorcy wykonywali będą zlecone czynności w danym okresie tylko w jednym miejscu (w jednym domu), a ich wynagrodzenie przekroczy kwotę 200 zł. Po zakończeniu zlecenia Zleceniobiorcy będą wracali do Polski. Wszyscy Zleceniobiorcy zarówno bezpośrednio przed wyjazdem do Niemiec, jak również po powrocie, będą zatrudnieni na podstawie umów zawartych na czas nieokreślony, na podstawie których wykonywali będą na rzecz Spółki lub innych podmiotów inne usługi/pracę na terenie Polski. Spółka nie posiada zakładu podatkowego na terenie Niemiec, a wszyscy Zleceniobiorcy będą posiadali centrum (ośrodek) interesów życiowych oraz miejsce zamieszkania na terytorium Polski i będą posiadali rezydencję podatkową w Polsce. Zleceniobiorcy będą wykonywali zlecone czynności opieki osobiście w miejscu wskazanym przez rodzinę, w którym zamieszkuje osoba do opieki. Zleceniobiorcom przysługiwało będzie wynagrodzenie określone w umowach. Oprócz wynagrodzenia Zleceniobiorcom przysługiwał będzie zwrot kosztów odbywanej podróży, w szczególności zwrot kosztów w postaci diet z tytułu zrekompensowania Zleceniobiorcom kosztów wyżywienia w trakcie odbywanej podróży w okresie wykonywania czynności zleconych w ramach umowy zlecenia. W umowach zlecenia określone będzie również, że może przysługiwać zwrot kosztów podróży, przejazdów, dojazdów środkami komunikacji miejscowej, czy innych niezbędnych udokumentowanych wydatków określonych i uznanych przez Zleceniodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb. Może zdarzyć się także zwrot kosztów noclegów. Oprócz diet zwrot kosztów podróży będzie występował opcjonalnie np. w sytuacji gdy Spółka nie zapewni Zleceniobiorcy biletów, czyli gdy Spółka własnym staraniem i na własny koszt nie kupi i nie przekaże Zleceniobiorcy biletów uprawniających go do przejazdu/dojazdu do miejsca wykonywania zleconych czynności. Diety oraz pozostałe należności będą wypłacane Zleceniobiorcom w oparciu o przepisy Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Zwrot kosztów podróży nie będzie zaliczany przez Zleceniobiorców do podatkowych kosztów uzyskania przychodów, a wydatki Zleceniobiorców związane z podróżą i podlegające zwrotowi przez Zleceniodawcę będą ponoszone w celu uzyskania przychodu.

Trzeba zauważyć, że analizowany art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) w zw. z art. 21 ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie poprzestaje na wskazaniu podmiotów uprawnionych do zwolnienia, ale także odmiennie zakreśla warunki zwolnienia dla tych podmiotów wskazując, że w przypadku osób niebędących pracownikami podróż musi odbywać się w celu osiągnięcia przychodów, a otrzymane świadczenie nie może zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Połączenie dwóch różnych grup podmiotów uprawnionych do zwolnienia w ramach jednej jednostki redakcyjnej wynika z przyjęcia przez ustawodawcę jednorodnego limitu, w ramach którego świadczenia za czas podróży podlegają zwolnieniu.

W świetle powyższego, należy przyjąć, że aby osoba niebędąca pracownikiem mogła skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) w zw. z ust. 13 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych konieczne jest odbycie przez nią podróży oraz ustalenie, że celem tej podróży jest osiągnięcie przychodu. Nadto otrzymane świadczenie nie może zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przy czym podróż, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ww. ustawy nie może być utożsamiana z podróżą służbową.

Skoro zatem, w sytuacji przedstawionej we wniosku zleceniobiorcy przebywają w podróży i Wnioskodawca (zleceniodawca) ponosi na ich rzecz wydatki tytułem diet oraz zwrotu innych kosztów podróży – to wartość tych świadczeń stanowi dla zleceniobiorców przychód z umowy zlecenia, o którym mowa w art. 13 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże przychód ten – na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) w zw. z ust. 13 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jest wolny od podatku dochodowego – do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 listopada 2018 r. (data wpływu 13 listopada 2018 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłacaniem zleceniobiorcom diet oraz zwrotu innych kosztów podróży należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu złożenia wniosku.

źródło: https://sip.mf.gov.pl/