Odpowiadając na interpelację Pana Posła Pawła Arndta w sprawie interpretacji i zastosowania przepisów zawartych w art. 188 Kodeksu pracy w stosunku do nauczycieli zatrudnionych w szkołach publicznych, przekazaną przy piśmie z dnia 3 marca br., znak: K8INT10350, pragnę uprzejmie wyjaśnić, co następuje:
Zgodnie z treścią art. 188 Kodeksu pracy pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat – przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo tak jak dotychczas 2 dni w ciągu roku kalendarzowego, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia, decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym.
Przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2016 r. poz. 1379, z późn. zm.) nie regulują kwestii udzielania nauczycielowi zwolnienia od pracy w celu opieki nad dzieckiem do lat 14, zatem zgodnie z art. 91c ust.1 tej ustawy w tym zakresie mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.
Departament wyjaśnia, że zgodnie z art. 42 Karty Nauczyciela czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. W ramach czasu pracy oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz oraz inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, a także zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.
W związku z powyższym nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy przysługuje zwolnienie od pracy w celu opieki nad dzieckiem w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym. Natomiast nauczycielowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy przysługuje zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni albo w przypadku korzystania z tego zwolnienia w wymiarze godzinowym w wymiarze proporcjonalnym do wymiaru czasu pracy tego nauczyciela; niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.
Biorąc pod uwagę stanowisko Ministerstwa Edukacji Narodowej uprzejmie wyjaśniam że w przypadku korzystania przez nauczyciela ze zwolnienia w celu opieki nad dzieckiem w wymiarze godzinowym, każda godzina wykorzystanego zwolnienia jest odliczana z jego wymiaru czasu pracy (maksymalnie 40 godzinnego) w danym tygodniu. Natomiast nauczyciel samodzielnie decyduje w jakim terminie będzie korzystał ze zwolnienia, czy np. w godzinach jego pracy przypadających na prowadzenie zajęć „przy tablicy”, czy też w godzinach pracy wykonywanej, np. w domu polegającej na podejmowaniu czynności związanych z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.
Przedstawiając powyższe informuję, że Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie posiada odpowiednich kompetencji ani nie dysponuje instrumentami prawnymi umożliwiającymi bezpośrednio interwencje i oddziaływanie na stosowanie prawa pracy przez pracodawców, w tym związanych z udzielaniem nauczycielowi wychowującemu dziecko w wieku do 14 lat zwolnienia od pracy w wymiarze godzinowym.
Mam nadzieję, że przedstawione powyżej informacje i wyjaśnienia uzna Pan Marszałek za satysfakcjonujące i wyczerpujące.