W odpowiedzi na interpelację nr 26197 Pana Posła Adama Andruszkiewicza w sprawie dolnej granicy wieku pracowników młodocianych uprzejmie wyjaśniam, co następuje:
Odnosząc się do pytania pierwszego uprzejmie wyjaśniam, że zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778, z późn. zm.). Artykuł 6 ustawy wymienia krąg osób objętych obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ww. ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.
Na zasadach ogólnych określonych dla pracowników ubezpieczeniom społecznym podlegają także pracownicy młodociani, tj. osoby, które ukończyły 15 lat, ale nie przekroczyły 18 lat, zatrudnione na podstawie umowy o pracę na zasadach określonych w Kodeksie pracy.
Odnosząc się do pytania drugiego uprzejmie wyjaśniam, że od dnia 1 września 2018 r. zgodnie z art. 190 § 1 Kodeksu pracy pracownikiem młodocianym (tj. osobą pozostającą w stosunku pracy) jest osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat. Obniżenie dolnej granicy wieku młodocianego z 16 do 15 lat zostało wprowadzone do porządku prawnego przepisem art. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 458), zmieniającym definicję młodocianego zawartą w art. 190 Kodeksu pracy. Skutkiem obniżenia w przepisach Kodeksu pracy wieku młodocianego jest możliwość zatrudniania na zasadach określonych w dziale dziewiątym Kodeksu pracy osób młodszych niż dotychczas i w konsekwencji umożliwienie im rozpoczęcia przygotowania zawodowego we wcześniejszym terminie.
W obecnym stanie prawnym, co do zasady, wolno zatrudniać tylko tych młodocianych, którzy ukończyli co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową i przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.
Młodociany nieposiadający kwalifikacji zawodowych może być zatrudniony w celu przygotowania zawodowego, które może odbywać się przez naukę zawodu albo przyuczenie do wykonywania określonej pracy. Zawody, w których odbywa się nauka zawodu, określają przepisy dotyczące klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego.
Młodocianemu w okresie nauki zawodu przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski.
Pragnę zauważyć, że Kodeks pracy gwarantuje młodocianym pracownikom szereg szczególnych ustawowych uprawnień, mających zwłaszcza na celu ochronę ich zdrowia.
I tak, młodociany pracownik podlega wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy oraz okresowym i kontrolnym w trakcie zatrudnienia natomiast czas pracy młodocianego do 16 lat zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego nie może przekroczyć 6 godzin na dobę, a pracownika młodocianego powyżej 16 roku życia – 8 godzin (do czasu pracy wlicza się cały czas nauki). Przerwa w pracy młodocianego pracownika obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie co najmniej 14 godzin, a w każdym tygodniu przysługuje mu prawo do okresu nieprzerwanego odpoczynku obejmującego co najmniej 48 godzin. Młodocianego pracownika nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej oraz przy pracach wzbronionych określonych w rozporządzeniu Rada Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 1509)
Ponadto, pracownik młodociany z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych przy czym, w przypadku gdy taki pracownik uczęszcza do szkoły należy mu udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych (na wniosek pracownika młodocianego urlop może być udzielony zaliczkowo).
Pracownicy młodociani mogą być także zatrudniani w innym celu niż przygotowanie zawodowe, tj. na podstawie umowy o pracę, ale wyłącznie przy wykonywaniu prac lekkich. Praca ta nie może stwarzać zagrożenia dla życia i zdrowia młodocianego, a także utrudniać mu wypełniania obowiązku szkolnego. Wykaz takich prac określa pracodawca (w regulaminie lub osobnym akcie) po uzyskaniu zgody lekarza medycyny pracy i zatwierdzeniu go przez właściwego inspektora pracy. Zasady wykonywania przez młodocianych prac lekkich określają przepisy Kodeksu pracy.
Zatem niektóre z uprawnień przysługujących młodocianym pracownikom są uregulowane w inny, korzystniejszy sposób niż dla pozostałych pracowników będących osobami pełnoletnimi; obowiązywanie takich norm ochronnych jest uzasadnione ze względu na wiek młodocianego oraz jego warunki psychofizyczne.
Uprzejmie wyjaśniam, że zgodnie z art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu, narusza przepisy o zatrudnianiu młodocianych podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.
Mam nadzieję, że przedstawione powyżej informacje i wyjaśnienia uzna Pan za satysfakcjonujące i wyczerpujące.
źródło: http://www.sejm.gov.pl/