w odpowiedzi na interpelację Pana Posła Roberta Mordaka w sprawie zmiany sankcji za naruszanie prawa pracy, przekazaną przy piśmie z dnia 27 października 2017 r., znak: K8INT16469, uprzejmie informuję, że ocena wpływu naruszeń przepisów prawa pracy przez pracodawców będących przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej na ewentualne zwiększenie ich konkurencyjności względem pracodawców (przedsiębiorców) przestrzegających prawa pracy, w kontekście skuteczności sankcji za wykroczenia przeciwko prawom pracownika, powinna być dokonywana z uwzględnieniem całokształtu przewidzianych prawem mechanizmów umożliwiających pracownikom dochodzenie należnych im praw ze stosunku pracy (również majątkowych) oraz uprawnień instytucji wyposażonych w instrumenty prawne mające na celu zapewnienie przestrzegania obowiązującego prawa, w tym w uprawnienia do nakładania na pracodawców kar pieniężnych.
I tak, np. w przypadku dokonania przez pracodawcę wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów prawa pracy (w tym także z naruszeniem tych przepisów w sposób rażący – co stanowi, zgodnie z art. 281 § 3 Kodeksu pracy, wykroczenie przeciwko prawom pracownika zagrożone karą grzywny w wysokości od 1.000 do 30.000 złotych) pracownikowi przysługuje odpowiednio – prawo wniesienia odwołania od wypowiedzenia/żądania przywrócenia do pracy lub odszkodowania. Odwołanie od wypowiedzenia wnosi się do sądu pracy w terminie 21 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę (art. 264 § 1 k.p.). W razie ustalenia, że wypowiedzenie jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu (art. 45 § 1 k.p.). Natomiast żądanie przywrócenia do pracy lub odszkodowania – w przypadku rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie – wnosi się do sądu pracy w terminie 21 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę w tym trybie (art. 264 § 2 k.p.).
Pracownicy mogą dochodzić przed sądami pracy także innych, zagwarantowanych przepisami prawa pracy, należnych im świadczeń/uprawnień ze stosunku pracy, (np. wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, udzielenia należnego urlopu wypoczynkowego, itd.), a wszelkie naruszenia przepisów prawa pracy przez pracodawców mogą podlegać nie tylko ocenie sądów pracy, ale również stojącej na straży przestrzegania prawa pracy, podległej Sejmowi RP, Państwowej Inspekcji Pracy. Należy podkreślić, że Inspekcja ta została wyposażona w odpowiednie uprawnienia i środki działania, takie jak między innymi: prawo wstępu na teren oraz do obiektów i pomieszczeń podmiotów kontrolowanych, żądania informacji w sprawach objętych kontrolą, przedłożenia dokumentów związanych z zatrudnianiem pracowników lub innych osób wykonujących pracę na rzecz podmiotu kontrolowanego na innej podstawie niż stosunek pracy, wydawania nakazów usunięcia stwierdzonych naruszeń prawa w określonym terminie a także ścigania wykroczeń przeciwko prawom pracownika, określonych w Kodeksie pracy i innych wykroczeń związanych z wykonywaniem pracy zarobkowej oraz prawo udziału w postępowaniu w tych sprawach w charakterze oskarżyciela publicznego.
Ponadto jeżeli określone naruszenie prawa ma charakter ciągły i powtarzający się, to może być poddane ocenie, czy nie spełnia znamion przestępstwa przeciwko prawom pracownika, określonych w art. 218 § 1 Kodeksu karnego. Z przepisu tego wynika, że kto wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Prowadzenie postępowania w takiej sprawie należy do organów prokuratury.
Przedstawiając powyższe uprzejmie informuję, że w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie są prowadzone prace legislacyjne oraz analityczne, które miałyby na celu rozszerzenie katalogu kar dla pracodawców będących przedsiębiorcami za wykroczenia przeciwko prawom pracownika w kierunku postulowanym w interpelacji.
Natomiast organem właściwym do zajmowania stanowiska w kwestii ochrony konkurencji (zwalczania nieuczciwej konkurencji) jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Zatem Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie jest w tym zakresie właściwy.
Mam nadzieję, że przedstawione wyżej informacje i wyjaśnienia uzna Pan Marszałek za satysfakcjonujące i wyczerpujące.