Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 29-09-2016 r. – WPI/200000/43/1027/2016

Nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP, FGŚP wartość wypłaconego zleceniobiorcom przeniesionym do pracy w innym miejscu niż siedziba płatnika dodatku za rozłąkę

UZASADNIENIE

W dniu 22 września 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (…) Sp. z o.o. o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w opisie zdarzenia przyszłego poinformował, że jest firmą prowadzącą działalność polegającą na leasingu pracowników oraz zleceniobiorców dla użytkowników końcowych. Klientami firmy są firmy z całej Polski.

Zleceniobiorcy w umowach zawartych z Wnioskodawcą będą mieli wskazane miejsce wykonania zlecenia jako siedziba Zleceniodawcy. W miejscowości, w której znajduje się siedziba Zleceniodawcy będą oni wykonywali zlecenie do kilku dni, następnie Spółka zamierza na czas ściśle określony przenieść zleceniobiorcę poza stałe miejsce wykonywania przez niego pracy, które jest tożsame z miejscem siedziby Zleceniodawcy. Z racji czasowego wykonywania zlecenia poza siedzibą Zleceniodawcy na podstawie zapisów w umowie zlecenia lub Ogólnych Warunków Liniowy Wnioskodawca wypłacać im będzie dodatek za rozłąkę. Dodatek ten wypłacany jest tylko za dni faktycznego przebywania poza siedzibą Spółki (dni wykonywania zlecenia oraz dni wolne), natomiast za okres przebywania zleceniobiorcy na chorobowym, urlopie itp. Spółka nie wypłaca tego dodatku. Po tymczasowej zmianie miejsca wykonania zlecenia, zleceniobiorca wraca do wykonania czynności w miejscowości w której będzie się mieścić siedziba Zleceniodawcy. Dodatek za rozłąkę stanowi przychód osiągany przez zleceniobiorców w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Spółka wypłaca dodatek za rozłąkę w wysokości diet przysługujących pracownikom zatrudnionym w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na terenie kraju. Umowna zlecenia lub Ogólne Warunki Umowy nie przewidują możliwości wypłaty dodatku za rozłąkę powyżej kwoty diety.

Wnioskodawca zadaje pytanie:

Czy wartość wypłaconego dodatku za rozłąkę zleceniobiorcom, na warunkach przedstawionych w zdarzeniu przyszłym, powinna zostać uwzględniona w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Wnioskodawca przedstawił i uzasadnił własne stanowisko w sprawie.

W myśl art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych (dalej również: Rozporządzenie).

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 18 Rozporządzenia nie stanowi dodatek za rozłąkę wypłacony pracownikom czasowo przeniesionym oraz strawne – do wysokości diet z tytułu podróży służbowej na terenie kraju, określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.

Jednocześnie zgodnie z § 5 ust. 2 Rozporządzenia przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek:

1. członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kolek rolniczych;
2. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
3. członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tej funkcji.

Z powyższego przepisu zatem w ocenie Wnioskodawcy jednoznacznie wynika, iż regulacje zawarte w § 2 Rozporządzenia powinny być stosowane również przy umowach cywilnoprawnych do których stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Analogicznie w tej kwestii, jak dalej uzasadnia Wnioskodawca, wypowiedział się ZUS w wydanym przez siebie poradniku ZUS pt. „Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych” – str. 62. W którym stwierdził, iż wyłącznie z § 2 ust. 1 pkt 18 Rozporządzenia ma odpowiednie zastosowanie do zleceniobiorców, jeżeli stosowne postanowienia zawartych z nimi umów lub przepisy odrębne przewidują zwrot tych należności na zasadach przewidzianych przepisami dotyczącymi podróży służbowych pracowników sfery budżetowej. Tym samym ponieważ w analizowanej sprawie dodatek za rozłąkę będzie wynikał z umów zlecenia bądź Ogólnych Warunków Umowy stanowiących integralną część umowy zlecenia tym samym możliwość zastosowania § 2 ust. 1 pkt 18 Rozporządzenia.

Przy czym o możliwości zwolnienia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe będzie decydować wypełnienie dyspozycji określonej w tym powyższym przepisie.

Z powyższego przepisu wynika, iż aby skorzystać z wyłączenia przewidzianego wskazanym powyżej przepisem konieczne jest przeniesienie zleceniobiorcy poza miejsce wykonywania przez niego zlecenia, które oznaczone jest w zawartej z nim umowie zlecenia. Przeniesienie to, które zwyczajowo następuje w ramach porozumienia pracownika ze zleceniobiorcą, musi mieć charakter tymczasowy (czasowy). W sytuacji więc, gdy Zleceniodawca wskazuje w początkowej fazie zatrudnienia zleceniobiorcy, iż miejscem wykonywania zlecenia będzie siedziba Zleceniodawcy, następnie zaś tymczasowo zmienia miejsce wykonania zlecenia na inną miejscowość, a po zakończeniu tymczasowej zmiany miejsca wykonywania pracy wróci do wykonania zlecenia w siedzibie Zleceniodawcy, tym samym będziemy mieli do czynienia ze spełnieniem przesłanek wynikających z art. § 2 ust. 1 pkt 18 Rozporządzenia. Co oznacza iż świadczenie w postaci dodatku za rozłąkę będzie zwolnione z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Powyższe ma zastosowanie również w odniesieniu do składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Zgodnie bowiem z art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.) oraz art. 29 ustawy z dnia 13 sierpnia 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2013 r., poz. 272) analogicznie ustala się składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Powyższe wynika z faktu, iż składki na te Fundusze ustalane są od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, z tym zastrzeżeniem, że nie znajduje do nich zastosowania ograniczenie rocznej podstawy wymiaru składek, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie w odniesieniu do ubezpieczenia zdrowotnego wskazać należy, iż zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 164, poz. 1027 ze zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, a więc powyższe ma zastosowanie również do tychże składek.

W konsekwencji, wartość wypłaconych zleceniobiorcom świadczeń nazwanych dodatkami za rozłąkę, w warunkach opisanych we wniosku, nie będzie podlegać uwzględnieniu także w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Analogicznie w tej kwestii wypowiedział się zakład Ubezpieczeń Społecznych w piśmie z dnia 4 listopada 2015 r. sygn. WPI/200000/43/l211/2015, w którym postawił tezę, iż: „Wartość dodatku za rozłąkę wypłacanego pracownikom oddelegowanym do wykonywania pracy w Niemczech nie podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Dodatek ten ma na celu zrekompensowanie faktu czasowego przebywania pracownika poza miejscowością zamieszkania z powodu świadczenia przez niego pracy poza siedzibą pracodawcy z zakładu głównego” oraz w piśmie z dnia 10 kwietnia 2015 r., sygn. WPI/200000/43/295/2015, w którym podkreślono, iż: „w sytuacji gdy pracodawca wypłaca swoim pracownikom oddelegowanym do wykonywania pracy poza granicami kraju dodatek za rozłąkę mający na celu zrekompensowanie faktu czasowego przebywania pracownika z dala od rodziny z powodu świadczenia przez niego pracy poza miejscowością siedziby pracodawcy i zakładu głównego, to wartość tego dodatku (w wysokości nie przekraczającej wysokości diety z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju) nie będzie podlegać uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Maksymalna wysokość dodatku za rozłąkę z wyłączenia przewidzianego tym przepisem limitowana jest wysokością diety należnej w przypadku odbywania przez pracownika krajowej podróży służbowej”.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Ponadto stosownie do art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Oddział zaznacza jednocześnie, że w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenie, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie zdarzenia przyszłego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 963) oraz rozporządzenie wykonawcze Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 2236 ze zm.).

Art. 6 ust.1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych powołanej powyżej stanowi – osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi przychód z tytułu wykonywania umowy zlecenia, jeżeli w umowie tej określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, albo w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej, albo prowizyjnie.

Z kolei w myśl § 1 ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu stosunku pracy.

Zgodnie z zapisem art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przychodami są: przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 2 powołanego powyżej rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2010 r., przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących prace na podstawie umowy agencyjnej, lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Nie każde jednak wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wymienione w § 2-4 tegoż rozporządzenia, przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o prace znajdzie zastosowanie do umów zlecenia. Zatem zastosowanie włączeń przewidzianych w tym rozporządzeniu w odniesieniu do umów zlecenia jest uzależnione od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach.

Zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 581 ze zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia lub osób z nimi współpracujących stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Katalog przychodów wyłączonych z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe określony we wskazanym rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zawiera w § 2 ust. 1 pkt 18 zapis mówiący, iż nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dodatek za rozłąkę wypłacany pracownikom czasowo przeniesionym oraz strawne – do wysokości diet z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.

Z powyższego przepisu wynika, że w sytuacji gdy pracodawca wypłaca pracownikom przenoszonym do innego miejsca pracy, dodatek za rozłąkę mający na celu zrekompensowanie faktu czasowego przebywania pracownika poza miejscowością zamieszkania z powodu świadczenia przez, niego pracy poza siedzibą pracodawcy i zakładu głównego, to wartość tego dodatku (w wysokości nie przekraczającej wysokości diety z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju) nie będzie podlegać uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji również na ubezpieczenie zdrowotne. Maksymalna wysokość dodatku za rozłąkę, korzystająca z wyłączenia przewidzianego tym przepisem jest limitowana wysokością diety należnej w przypadku odbywania przez pracowmika krajowej podróży służbowej. Wysokość diet określona została w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167).

Ponadto z treści obowiązujących przepisów wynika, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do rozstrzygnięcia w trybie interpretacji kwestii dotyczących istnienia lub braku obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wynikających z ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 149 zc zrn.) oraz ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 272 z późn. zm.).

Stosownie jednak do art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – cyt. powyżej – pracodawcy i inne jednostki organizacyjne opłacają za ubezpieczonych obowiązkowe składki na Fundusz Pracy ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.

Natomiast z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy – cyt. powyżej wynika, że pracodawcy opłacają składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ustalone od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Biorąc pod uwagę opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące przepisy prawa. Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku złożonym w dniu 22 września 2016 r. w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wartości wypłaconego zleceniobiorcom dodatku za rozłąkę.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (…).

źródło: https://bip.zus.pl