Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 25-09-2015 r. – WPI/200000/43/1009/2015

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu stosunku pracy

UZASADNIENIE

W dniu 1 września 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (…) o wydanie w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej pisemnej interpretacji przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie dotyczącym ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Powyższy wniosek został uzupełniony przez wnioskodawcę pismem z dnia 11 września 2015 r. (wpływ do Oddziału w dniu 17 września 2015 r.).

Wnioskodawca poinformował, iż prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki kapitałowej. Dotychczas współpracował z firmą trzecią na obsługę określonych zadań gospodarczych. Firma trzecia zatrudniała na umowę zlecenia pracowników wnioskodawcy i odprowadzała za nich składki na ubezpieczenie zdrowotne. Powodem opłacania tylko składek na ubezpieczenie zdrowotne był fakt, że osoby te z tytułu zatrudnienia u wnioskodawcy posiadały wynagrodzenie co najmniej minimalne, co pozwalało zastosować art. 9 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a więc podleganie ubezpieczeniu tylko ze stosunku pracy. Taki schemat działania był akceptowany.

W chwili obecnej wnioskodawca jest zobowiązany uznać pracowników firmy trzeciej jak własnych pracowników. Jest to wynikiem kontroli przeprowadzonej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, powołujący się na normę art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która to norma zawiera specyficzne pojęcie pracownika tylko na użytek ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Konsekwencją stanowiska Zakładu jest dokonanie korekt raportów imiennych w zakresie ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego, w ten sposób, że to na wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek zapłaty zaległych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Innymi słowy wnioskodawca jest zobowiązany dokonać opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od przychodu, którego nigdy nie wypłacał i nie będzie wypłacał.

Z uwagi na fakt, że obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne dotyczy okresów przeszłych, wnioskodawca sam zamierza dokonać zapłaty zaległych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Wnioskodawca w piśmie z dnia 11 września 2015 r. doprecyzował opis zdarzenia przyszłego przedstawiony we wniosku wskazując, że w jego ocenie zapłata przez niego zaległych składek za byłych i aktualnie zatrudnionych pracowników w części składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu wykonywanej umowy zlecenia z kontrahentem wnioskodawcy nie stanowi dla tychże pracowników przychodu ze stosunku pracy, określonego w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowisko takie prezentuje także Minister Finansów w interpretacji z dnia 7 sierpnia 2014 r. oraz Oddział ZUS w Lublinie w interpretacji z dnia 16 września 2014 r. znak: WPI/200000/43/1060/2014 (interpretacja Ministra Finansów dostępna w aktach sprawy). Wnioskodawca wskazuje dalej, że trzeba mieć na uwadze, że konstrukcja wynikająca z art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ma zastosowanie tylko na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych, a nie na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym zapłacenie składek w sposób wyżej wskazany zarówno za byłych jak i aktualnie zatrudnionych pracowników nie stanowi przychodu ze stosunku pracy, lecz stanowi przychód określony wart. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych czyli przychód z tzw. „innych źródeł”.

W związku z powyższym wnioskodawca powziął wątpliwość czy opłacenie przez niego składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za byłych i obecnych pracowników w części, która powinna być finansowana przez te osoby stanowi podstawę wymiaru składek.

Wnioskodawca wskazuje, że podstawę wymiaru składki zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi przychód zdefiniowany w art. 4 pkt 9 i 10 tejże ustawy. W rozumieniu tych przepisów za przychód uznaje się przychody w rozumieniu przepisów prawa podatkowego, a konkretnie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Kluczowe zagadnienie, sprowadza się w ocenie spółki do kwestii, czy przychodem pracownika jest część składki na rzecz ZUS, którą od powyższego przychodu zapłaci pracodawca z własnych środków także w tej części, którą z mocy art. 16 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych powinien uiszczać ubezpieczony. Innymi słowy, czy składka zapłacona w całości przez pracodawcę jest kolejnym przychodem pracownika podlegającym oskładkowaniu, a więc czy istnieje obowiązek zapłaty składki od składki. Wnioskodawca uznaje, że składka na rzecz ZUS naliczona i odprowadzona w prawidłowej wysokości, nie może po raz wtóry stanowić podstawy wymiaru składki i być ponownie wliczona do oskładkowania.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy (pracowników) stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 ustawy, a więc przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Definicję przychodu zawiera przepis art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stosownie art. 11 ust. 1 tej ustawy przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Natomiast w myśl art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze, bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. Z brzmienia obu tych przepisów wynika nadto, że aby pieniądze i wartości pieniężne mogły być traktowane jako przychód, muszą być postawione do dyspozycji podatnika, natomiast świadczenia w naturze i inne nieodpłatne świadczenia mogą być uznane jako przychód jedynie po faktycznym ich otrzymaniu przez podatnika (tak też Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 października 2013 r., sygn. II FSK 2844/11).

Tak więc przychodem, od którego wymierzana jest w myśl art. 18 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych składka, są wszystkie należności przysługujące pracownikowi, wymienione w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przede wszystkim środki pieniężne, wypłacone albo postawione do dyspozycji pracownika. Tak rozumiany jest, co do zasady, przychód w ustawie o podatku dochodowym, co jest zrozumiale, gdy weźmie się pod uwagę, że z definicji podatek dochodowy jest zależny od środków pieniężnych, którymi pracownik dysponuje albo może dysponować. Nie jest więc prawnie możliwe uwzględnienie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników jakichkolwiek należności pieniężnych, które nie stały się przychodem pracownika. Przychód powstaje dopiero w momencie rzeczywistego otrzymania lub postawienia do dyspozycji pracownika, stąd przy ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne istotne jest, czy przychód powstał z tytułu stosunku pracy, a więc czy nastąpiła wypłata należności lub jej postawienie do dyspozycji. Składka na ubezpieczenia społeczne stanowi wartość pieniężną, która po jej odprowadzeniu do ZUS nie jest przychodem pracownika ze stosunku pracy, nie jest postawiona do dyspozycji pracownika jako jego przychód i nie może ponownie być uwzględniana w podstawie wymiaru. Fundusze pochodzące ze składek są wprawdzie przeznaczane na wypłatę świadczeń dla pracowników, ale wypłata następuje już ze stosunku ubezpieczenia społecznego, a nie ze stosunku pracy.

Dlatego w ocenie wnioskodawcy, nie jest możliwe pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zapłaconych w całości przez wnioskodawcę. Ponadto wnioskodawca wskazał, że w analogicznej sprawie stanowisko zgodne z powyżej przedstawionym zajął ZUS w interpretacji z dnia 16 września 2014 r. (znak: WPI/200000/43/1060/2014).

Dodatkowo w piśmie z dnia 11 września 2015 r. wnioskodawca wskazał, że jego intencją jest uzyskanie rozstrzygnięcia, czy stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne opłacone przez przedsiębiorcę z własnych środków składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, które w świetle ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych powinny być sfinansowane przez osoby ubezpieczone (obciążają ubezpieczonego).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Ponadto w myśl art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, udzielenie interpretacji dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zagadnienia dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne są regulowane za pośrednictwem przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i stosownych aktów wykonawczych, w tym rozporządzenia rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r . w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).

W myśl art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych, a także przychodów niepodlegających uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na podstawie zapisów zawartych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w spranie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Ponadto zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 581 ze zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Z treści powyższego wynika, jak słusznie zauważył wnioskodawca, że przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ściśle uzależniają włączenie danego świadczenia do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników od zakwalifikowania go jako przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Obowiązek opłacania przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne ma pochodny (następczy) charakter wobec określenia czy dane świadczenie stanowi przychód ze stosunku pracy.

Zakład zaznacza jednocześnie, że w myśl powołanego powyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w ściśle zakreślonym katalogu spraw. Kwestia kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu, nie mieści się w ustawowo określonym zakresie, natomiast sprawy te należą do -wyłącznej kompetencji organów podatkowych, gdyż zgodnie z art. 10a ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613). Powyższe ograniczenie w tematyce, w której Zakład jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, uniemożliwia potwierdzenie w tym trybie przez organ dokonanej przez wnioskodawcę w przedstawionej sprawie interpretacji prawa podatkowego. W konsekwencji, Zakład dokonał interpretacji przepisów ubezpieczeniowych opierając się na zawartej we wniosku informacji, zgodnie z którą składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne w części obciążającej ubezpieczonego, zapłacone przez wnioskodawcę z własnych środków za byłych i obecnych pracowników, nie stanowią przychodu ze stosunku pracy ale przychód z tzw. „innych źródeł” w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego, uwzględniając zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku z dnia 24 sierpnia 2015 r. oraz piśmie z dnia 11 września 2015 r., Zakład stwierdza, iż wartość opłaconej przez pracodawcę za byłych i obecnych pracowników części składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia zdrowotne obciążających ubezpieczonych, nie będzie stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne dla tych pracowników, gdyż stosownie do powołanych powyżej przepisów podstawę wymiaru składek stanowi przychód osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedsiębiorcy przedstawione we wniosku z dnia 24 sierpnia 2015 r. w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu stosunku pracy wartości opłaconej przez wnioskodawcę z własnych środków za byłych i aktualnie zatrudnionych pracowników części składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne obciążających pracowników.

Jednocześnie Zakład zaznacza, iż w przywołanej przez przedsiębiorcę w treści wniosku decyzji interpretacyjnej z dnia 16 września 2014 r. nie rozstrzygał co do kwalifikacji przychodu uzyskanego przez byłych i obecnych pracowników w związku z zapłatą przez pracodawcę za nich zaległych składek, a wyłącznie wypowiedział się co do obowiązków pracodawcy w sferze ubezpieczeń wynikających z dokonania takiej kwalifikacji w trybie indywidualnej interpretacji przepisów prze właściwy organ podatkowy.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

źródło: https://bip.zus.pl