Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 22-08-2014 r. – WPI/200000/43/994/2014

Podleganie ubezpieczeniom społecznym przez współmałzonka osoby prowadzącej działalność gospodarczą

UZASADNIENIE

W dniu 18 sierpnia 2014 r do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (…) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu -sklep monopolowy i chciałaby zatrudnić żonę na umowę o pracę w charakterze handlowca. Zakres jej czynności polegałby na ewidencji obrotów w kasie fiskalnej, zamawianiu i przyjmowaniu towarów, rozmowach z przedstawicielami handlowymi, przygotowaniu dokumentacji do rozliczeń podatkowych.

Wnioskodawca wskazuje, że zatrudnienie żony jest niezbędne z uwagi na jej kwalifikacje pedagogiczne pozwalające przygotować uczennice do pracy w zawodzie sprzedawcy, co jak podnosi Wnioskodaw ca jest jednym z obwarowań, aby taka osoba była na etacie

Wnioskodawca informuje, że na chwilę obecną nie ma uczniów, ale w najbliższym czasie chce zatrudnić uczennice do przyuczenia zawodu.

Zdaniem Wnioskodawcy żona, z uwagi na posiadane kwalifikacje pedagogiczne niezbędne przy zatrudnianiu uczniów, powinna być zatrudniona jako pracownik a tym samym, składki na jej ubezpieczenie społeczne powinny być opłacane jak za pracownika.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do wydawania decyzji w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r . o systemie ubezpieczeń społecznych – cytowanej powyżej. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy – obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polski są pracownikami; za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Potwierdzeniem powyższego jest zapis zawarty w art. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tj. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.), który stanowi, iż pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Jednocześnie stosownie do ustępu 11 powyższego artykułu – za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność uważa się: małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Przepis ten nie ma zastosowania w stosunku do osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Osoba współpracująca podlega ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia współpracy do dnia jej zakończenia (art. 13 ust.5 ustawy).

W związku z tym, aby osoba ta podlegała ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracującą powinny być spełnione równocześnie trzy warunki: stopień pokrewieństwa lub powinowactwa czy związku małżeńskiego z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, pozostawanie z nią we wspólnym gospodarstwie domowym i wykonywanie współpracy przy prowadzeniu tej działalności. Należy podkreślić, że przy ustalaniu czy członek rodziny podlega ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracującą nie ma znaczenia zarówno okres, przez który współdziała on przy wykonywaniu działalności, jak również wymiaru czasu pracy czy też jego wiek.

Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie zawierają definicji pojęcia „współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej”. W tej kwestii wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 6 stycznia 2009 r .(sygn. akt II UK 134/08). Zdaniem sądu cechami konstytutywnymi pojęcia „współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej” w rozumieniu art.8 ust.11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są występujące łącznie:

• istotny dla działalności gospodarczej ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego, muszą pozostawać w bezpośrednim związku z przedmiotem działalności oraz muszą charakteryzować się pewną systematycznością, stabilnością i zorganizowaniem,
• znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót”.

Natomiast odnosząc się do kwestii prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego brany jest pod uwagę nie tylko adres zameldowania ( zamieszkania), lecz także takie okoliczności jak m.in. prowadzenie wspólnego budżetu domowego oraz współpraca w załatwianiu codziennych spraw życiowych. Decyduje przede wszystkim więź społeczno-gospodarcza między określonymi osobami bliskimi. Tak więc osoby współpracujące to członkowie najbliższej rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym z osoba prowadzącą działalność gospodarczą, przyczyniający się do prowadzenia działalności, działający na rzecz i w imieniu Osoby prowadzącej działalność. To osoby zaangażowane w prowadzenie działalności, korzystające zarówno z zysków, które przynosi ta działalność, jak i ponoszące skutki ewentualnych błędów w jej prowadzeniu. W szczególności dotyczy to małżonków współpracujących ze sobą przy prowadzeniu działalności.

Z treści art. 27 ustawy z dnia 25.02.1964r. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 788 z późn. zm.) wynika, że oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swoich sił oraz swoich możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Obowiązek ten, jako wynikający z przepisu bezwzględnie obowiązującego, powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa i gaśnie z chwilą jego ustania, orzeczenia separacji lub unieważnienia. Zatem istota związku małżeńskiego opiera się na prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że jeżeli pracownik, którym w opisanym zdarzeniu przyszłym będzie żona Wnioskodawcy – spełnia kryteria określone dla osoby współpracującej ustalone na podstawie: stopnia pokrewieństwa, pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym oraz współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności , to dla celów ubezpieczeń społecznych będzie on traktowany jako osoba współpracująca.

Uwzględniając powyżej przedstawione zdarzenie przyszłe i obowiązujący stan prawny Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko przedstawione we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji złożonym dnia 18 sierpnia 2014r. za nieprawidłowe.

Ponadto Zakład wskazuje, że w myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne w formie decyzji, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Powyższe oznacza, iż wiążące interpretacje w formie decyzji mogą zostać wydane tylko w odniesieniu do wskazanych w cytowanym przepisie spraw. W przypadku, gdy wątpliwość przedsiębiorcy dotyczy sprawy nie odnoszącej się do powyżej wskazanego zakresu, Zakład obowiązany jest odmówić wydania takiej interpretacji.

Biorąc powyższe pod uwagę Oddział odmówił wydania pisemnej interpretacji w części dotyczącej możliwości zawarcia z żona umowy o pracę w świetle przepisów Kodeksu pracy, z uwagi na fakt, że nie jest to zagadnienie z zakresu zastosowania przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i Zakład nie jest uprawniony do wypowiadania się w tej kwestii w drodze pisemnej interpretacji przepisów.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego

źródło: https://bip.zus.pl