Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 21-11-2014 r. – WPI/200000/43/1336/2014

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

UZASADNIENIE

W dniu 12 listopada 2014 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca we wniosku z dnia 06 listopada 2014r. przedstawił stan faktyczny.

Wnioskodawca wskazał, że w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zamierza zawierać z podmiotami trzecimi (Zleceniobiorcami) umowy o świadczenie usług, w ramach których wymienione podmioty będą świadczyć na rzecz klientów Wnioskodawcy usługi – prowadzenie zajęć z języków obcych.

Świadczenie wymienionych usług przez podmioty trzecie (Zleceniobiorców) odbywać się będzie poza siedzibą Wnioskodawcy, w miejscach wskazanych przez klientów (np. w miejscu wykonywania przez nich pracy, ale głównie w mieszkaniach), co wiąże się z koniecznością przemieszczania w obrębie jednej gminy albo miast prywatnym samochodem Zleceniobiorców.

W ramach zawartych umów o świadczenie usług, Zleceniobiorcy będą zobowiązani nakładem własnych sił i środków do przygotowywania materiałów związanych z wykonaniem przedmiotu zlecenia (np. sporządzenia kserokopii potrzebnych materiałów do lekcji, dostępu do zasobów online czy też korzystania z nośników elektronicznych do prezentowanych podczas zajęć materiałów multimedialnych).

Wnioskodawca rozważa wprowadzenie do umów zlecenia postanowień dotyczących zwrotu kosztów korzystania przez zleceniobiorcę z samochodu prywatnego na cele związane z wykonywaniem zlecenia oraz zapłaty ekwiwalentu za używane przez zleceniobiorców materiały i sprzęt.

[zwrot kosztów korzystania przez zleceniobiorcę z samochodu prywatnego na cele związane z wykonywaniem przedmiotu zlecenia]

1. Wnioskodawca z uwagi na konieczność dojazdu przez Zleceniobiorców (prywatnym) samochodem do klientów zamierza zwracać Zleceniobiorcom poniesione koszty wyłącznie w wysokościach wskazanych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. nr 2013 poz. 167).
2. W rezultacie Wnioskodawca ustali z każdym ze Zleceniobiorców z osobna maksymalny limit kilometrów uzależniony od liczby mieszkańców w danej gminie lub mieście, zgodnie z którym limit ten nie może przekroczyć 300 km jeżeli gmina liczy do 100 000 mieszkańców, 500 km jeżeli gmina liczy ponad 100000 mieszańców, ale nie więcej niż 500 000 mieszkańców oraz 700 km jeżeli gmina liczy ponad 500 000 mieszkańców.
3. Stawka za 1 kilometr przebiegu pojazdu nie będzie wyższa dla samochodu osobowego o pojemności skokowej silnika do 900 cm ³ – 0, 5214 zł, o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm ³ – 0, 8358 zł, w przypadku motocykla – 0,2302 zł, a w przypadku motoroweru 0, 1382 zł.
4. Każdy Zleceniobiorca będzie składał pisemne oświadczenie Wnioskodawcy, w którym będzie wskazywał dokładne dane samochodu stanowiącego jego własność prywatną (marka, pojemność skokowa silnika, nr rejestracyjny) oraz oświadczał, że będzie używał samochodu prywatnego do celów związanych z wykonywaniem zlecenia wyłącznie w jazdach lokalnych.
5. Zwrot kosztów użytkowania przez Zleceniobiorców samochodu prywatnego do realizacji przedmiotu zlecenia w jazdach lokalnych wypłacany będzie w formie ryczałtu miesięcznego, w wysokości wynikającej z przemnożenia wykorzystanego limitu określonego w pkt. 2 przez stawkę w wysokości określonej w ust. 3.
6. Wysokość należnego ryczałtu ustalonego między Wnioskodawcą, a każdym Zleceniobiorcą będzie obliczana w każdym miesiącu za miesiąc poprzedni, po uprzednim złożeniu przez Zleceniobiorcę oświadczenia o używaniu samochodu prywatnego i zaakceptowaniu go przez Wnioskodawcę. Zapłata kwoty ryczałtu nastąpi w najbliższym terminie wypłaty wynagrodzenia z tytułu umowy o świadczenie usług.
7. Oświadczenie o używaniu samochodu, o którym mowa w ust. 9 zawierać będzie zestawienie wszystkich tras pokonanych w danym miesiącu z datą pokonania trasy oraz dokładnym wskazaniem miejsca rozpoczęcia jazdy (miast, ulica, nr budynku) do miejsca zakończenia jazdy (miasto, ulica, nr budynku) z oznaczeniem na rzecz jakiego klienta została pokonana trasa.

[zwrot kosztów związanych z przygotowaniem materiałów przez zleceniobiorcę związanych z wykonaniem przedmiotu zlecenia]

1. Wnioskodawca z uwagi na konieczność realizowania przedmiotu zlecenia (prowadzenia zajęć językowych) przez Zleceniobiorców w oparciu o samodzielne sporządzanie nakładem własnych sił i środków materiałów i narzędzi niezbędnych do realizowania przedmiotu zlecenia tj. w szczególności: kserokopii potrzebnych do przeprowadzenia zajęć lekcyjnych, korzystania z własnych nośników do prezentowania podczas zajęć materiałów, w szczególności zdjęć i materiałów multimedialnych, czy tez dodatkowych pomocy naukowych ułatwiających prowadzenie zajęć, planuje zapłatę na rzecz Zleceniobiorców tytułem ekwiwalentu za użyte materiały, z góry określonej kwoty która to będzie odpowiadać kosztom przygotowania materiałów do zajęć lekcyjnych za dany miesiąc. Kwota ekwiwalentu będzie płatna z dołu. w terminie wypłaty wynagrodzenia z. tytułu umowy o świadczenie usług.

2.Ekwiwalent dla jednej godziny lekcyjnej (60 minut) będzie wynosić (…) i będzie wyliczany w następujący sposób:

• 3 kserokopie kolorowe A4. Zużywalność podczas jednej lekcji 100% (klient wypełnia materiały długopisem) koszt 1 kserokopii (…) wartość rynkowa to w sumie
• 2 kserokopie kolorowe A3. cena (…) sztuka, zużycie podczas jednej lekcji to 20 %.

Wartość dla celu ekwiwalentu

• dostęp do zasobów online (ćwiczenia, materiały do słuchania) dostęp jednorazowy na 1 godzinę lekcyjną dla 1 (…) osoby Zleceniobiorca posiada wykupiony abonament.
• używanie własnego odtwarzacza kasetowego (…) (trwałość odtwarzacza przenośnego to około 300 godzin, średni koszt urządzenia to (…))
• taśma z nagranymi materiałami do lekcji – (…) (koszt taśmy około (…))
• podręcznik wraz z książką nauczyciela (…) koszt książki około (…)
• tablice na lekcje
• prenumerata wydawnictw obcojęzycznych
• materiały biurowe

3. Przedstawione przez Wnioskodawcę wyliczenie ma przy tym charakter przykładowy, opiera się na rzeczywistych cenach i przykładowych materiałach. Zleceniobiorca będzie dostosowywał narzędzia i materiały do potrzeb klientów. Ponadto Zleceniobiorca może wykorzystywać zamiast kserokopii wydruki kolorowe z drukarki atramentowej lub laserowej, a zamiast odtwarzacza kasetowego, odtwarzacz Cl) itp. Wnioskodawca wskazał, że w takich przypadkach wysokość ekwiwalentu będzie dostosowana do użytych materiałów-. Niezmienna pozostanie natomiast zasada – odniesienie do cen rynkowych i „przeciętnego” zużycia.

3. Zleceniobiorca utraci prawo do ekwiwalentu, w przypadku korzystania z materiałów i narzędzi (np. kserokopiarki) wnioskodawcy.

II. Ocena prawna – stanowiska wnioskodawcy. W opinii Wnioskodawcy:

1. Zgodnie z art 21 ustawy – z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. nr 2013 poz. 1442 z późn. zm.) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określa w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady ustalania podstawy wymiaru składek , z uwzględnieniem ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 wymienionej ustawy oraz wyłączenia z podstawy wymiaru składek niektórych rodzajów przychodów.
2. Z § 2 ust. 1 pkt 9 i 13 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w – sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161 poz. 1106 z późn. zm. – dalej „rozporządzenie”) podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią ekwiwalenty pieniężne za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia materiały lub sprzęt będące własnością pracownika, jak również do podstawy wymiaru składek nie wlicza się zwrotu kosztów używania w jazdach lokalnych przez pracowników, dla potrzeb pracodawcy, pojazdów niebędących własnością pracodawcy – do wysokości nieprzekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za 1 km przebiegu pojazdu – określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra, jeżeli przebieg pojazdu, z wyłączeniem wypłat ryczałtu pieniężnego, jest udokumentowany przez pracownika w ewidencji przebiegu pojazdu, prowadzonej przez niego według zasad określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych.
3. Zgodnie natomiast z § 5 ust. 2 wymienionego rozporządzenia wskazane przepisy (§ 2 -4) stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek osób wykonujących prace na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
4. Przesłanką, dla której ustawodawca zadecydował o „odpowiednim” stosowaniu wskazanych wyłączeń do zleceniobiorców było podobieństwa sytuacji prawnej. Zarówno pracownik, jak i zleceniobiorca nie ponoszą bowiem kosztów związanych z wykonywaną pracą (usługami). Podobieństwo sytuacji tych podmiotów zostało przy tym podkreślone w orzecznictwie – Sąd Najwyższy przyjął, ze z uwagi na brak szczegółowych regulacji prawa pracy do zwrotu kosztów- pracownikom należy odpowiednio stosować art. 742 k.c. Zgodnie z tym przepisem dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi. Zdaniem SN wymienione unormowanie stanowi normatywne dopełnienie zasady prawa pracy nieponoszenia przez pracowników kosztów działalności gospodarczej zakładu pracy (zob. uzasadnienie wyroku SN z dnia 12 marca 2009 r. II PK 198/08).
5. Wnioskodawca stwierdza, że zleceniobiorcy i pracownicy znajdują się w porównywalnej sytuacji (w odniesieniu do braku obowiązku ponoszenia kosztów pracy/usługi) powinni być traktowani jednakowo (por. uzasadnienie wyroku TK z dnia 16 lutego 2010 r. P 16/09). Zdaniem Wnioskodawcy nie może zatem budzić wątpliwości, że do zleceniobiorców stosuje się wyłączenia dotyczące ryczałtu za korzystanie z samochodu prywatnego do celów służbowych (§ 2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia – zob. także pismo ZUS z dnia 3 marca 2011 r., DI/100000/451/62/2011) oraz ekwiwalentu pieniężnego za korzystanie ze sprzętu i materiałów (§2 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia).
6. Wnioskodawca stwierdza, ze dodatkowego wyjaśnienia wymaga natomiast zakres wyłączenia, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt. 9 rozporządzenia. Wnioskodawca wskazał, ze zgodnie z tym przepisem podstawy wymiaru składek nie stanowią ekwiwalenty pieniężne za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, będące własnością pracownika.
7. W ocenie wnioskodawcy sformułowanie wskazane w rozporządzeniu narzędzia, materiały i sprzęt) powinno być definiowane w odniesieniu do przedmiotu zlecenia. Konstatacja ta, jak wskazuje Wnioskodawca jawi się przy tym jako oczywista – inne „narzędzia” będą używane przez hydraulików, a inne przez wykładowców. Zdaniem Wnioskodawcy w przypadku nauczycieli języka angielskiego takimi materiałami i narzędziami niezbędnymi do wykonania zlecenia są kserokopie, nośniki do prezentowania podczas zajęć materiałów, w szczególności zdjęć i materiałów multimedialnych, czy też dodatkowe pomoce naukowe.
8. Wnioskodawca podkreśla, że w przeciwieństwie np. do ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej, żaden przepis nie wskazuje, w jaki sposób ma być obliczany ekwiwalent za użyte narzędzia, materiały i sprzęt. W ocenie Wnioskodawcy generalna cechą ekwiwalentu jest jego „uśredniona” wysokość. Wnioskodawca wskazał, że ekwiwalent powinien się odnosić do przeciętnej wysokości kosztów (zbliżony jest w tym zakresie do ryczałtu). Wnioskodawca stwierdził, że taki charakter ma np. „podstawowy” z punktu widzenia prawa pracy ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (przeciętna wysokość świadczeń). Zdaniem Wnioskodawcy ekwiwalent za narzędzia i materiały zbliżony jest do ekwiwalentu za używanie własnej odzieży roboczej, którego wysokość powinna uwzględniać aktualne ceny (a zatem „wartość rynkową”), a nie poniesione przez pracownika koszty (wnioskodawca wskazuje art. 237 ⁷ § 4 k.p.).
9. Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, zarówno ryczałt za korzystanie z samochodu prywatnego do celów związanych z wykonaniem zlecenia (do wysokości wskazanej w rozporządzeniu), jak i ekwiwalent za korzystanie z materiałów i sprzętu Zleceniobiorców stanowi przychód. Przychód ten nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wnioskodawca zaproponował równocześnie sposób obliczania wysokości ekwiwalentu. Sposób ten odnosi się do rzeczywistych cen rynkowych oraz przeciętnego zużycia materiałów podczas godziny lekcyjnej. Wnioskodawca wskazał, że ponieważ żaden przepis prawa nie wskazuje na sposób obliczenia takiego ekwiwalentu, zaproponowany przez Wnioskodawcę należy uznać za właściwy (dopowiadający istocie ekwiwalentu).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl art. 18 ust. 1 i 3 oraz art.20 ust.1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla zleceniobiorcy stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) uzyskiwany z tytułu wykonywanej umowy, jeżeli w^? umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Przychodami na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są w myśl jej art.4 pkt 9 przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umów.

W świetle przytoczonych przepisów, przychodami stanowiącymi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia zleceniobiorcy – są przychody w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskiwane z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia. Zatem, w przypadku uzyskiwania przez zleceniobiorcę przychodu z tytułu wykonywania umowy zlecenia, przychód ten stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, nie ma przy tym znaczenia jego wysokość.

Jednoczenie Zakład wskazuje, iż z brzmienia art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika ograniczenie w tematyce, w której jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, uniemożliwiające potwierdzenie w tym trybie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonanej kwalifikacji przychodu w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uwzględniając powyższe, Zakład dokonał interpretacji przepisów ubezpieczeniowych opierając się na zawartym we wniosku oświadczeniu Wnioskodawcy, zgodnie z którym zarówno ryczałt za korzystanie z samochodu prywatnego do celów związanych z wykonywaniem zlecenia (do wysokości wskazanej w rozporządzeniu), jak i ekwiwalent za korzystanie z materiałów i sprzętu Zleceniobiorców stanowi przychód. Przychód ten nie stanowi natomiast podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne”.

Ponadto Zakład podkreśla, że wydając pisemną interpretację w trybie powołanego powyżej art. 10 ustawy, dokonuje wyłącznie oceny przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w zakresie zastosowania przepisów ubezpieczeniowych dotyczących obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, natomiast nie odnosi się do treści zawartych przez Wnioskodawcę umów zlecenia w świetle przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. 2014 poz. 121 ze zm.).

Katalog przychodów wyłączonych z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawce szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn. Dz. U. nr 161 poz. 1106 ze zm.).

Zgodnie z § 5 ust. 2 tegoż rozporządzenia, w treści obowiązującej od 1 sierpnia 2010 r., przepisy § 2-4 rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

W związku z powyższym w świetle obowiązujących przepisów prawnych odnosząc się do zdarzenia przyszłego w przedmiocie zwrotu kosztów związanych z przygotowaniem materiałów przez zleceniobiorcę związanych z wykonaniem przedmiotu zlecenia, Oddział w Lublinie wyjaśnia co następuje:

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 9 powyższego rozporządzenia z podstawy wymiaru składek wyłączone są ekwiwalenty pieniężne za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, będące własnością pracownika. Powołany przepis, dotyczy zatem kwot wypłaconych pracownikowi/zleceniobiorcy, a określonych przez pracodawcę/zleceniodawcę jako ekwiwalent pieniężny.

Pojęcie ekwiwalentu nie zostało zdefiniowane w obowiązujących przepisach, jednakże uznać należy, że ekwiwalentem jest świadczenie stanowiące odpowiednik świadczenia drugiej stronie. Ekwiwalent oznacza rzecz zastępującą inną rzecz o równej wartości, odpowiednik, równoważnik, natomiast ryczałt to kwota pieniężna w ustalonej z góry wysokości.

Należy jednak mieć na uwadze, że zwolnienie wynikające z powołanego przepisu ma zastosowanie po spełnieniu następujących warunków:

• ekwiwalent musi być wypłacony zleceniobiorcy w formie pieniężnej (nie może być to zwrot kosztów w innej formie, np. w towarze),
• narzędzia, materiały lub sprzęt muszą być rzeczywiście wykorzystywane przy wykonywaniu pracy na rzecz zleceniodawcy,
• rzeczy te musza stanowić własność zleceniobiorcy,
• kwota wypłaconego ekwiwalentu odpowiada poniesionym przez zleceniobiorcę wydatkom (zachodzi racjonalny związek pomiędzy kwotą wypłaconą zleceniobiorcy a wartością umowy zlecenia. Zatem, w przypadku uzyskiwania przez zleceniobiorcę przychodu z tytułu wykonywania umowy zlecenia, przychód ten stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, nie ma przy tym znaczenia jego wysokość.

Jednocześnie Zakład wskazuje, iż z brzmienia art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika ograniczenie w tematyce, w której jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, uniemożliwiające potwierdzenie w tym trybie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonanej kwalifikacji przychodu w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uwzględniając powyższe, Zakład dokonał interpretacji przepisów ubezpieczeniowych opierając się na zawartym we wniosku oświadczeniu Wnioskodawcy, zgodnie z którym zarówno ryczałt za korzystanie z samochodu prywatnego do celów związanych z wykonywaniem zlecenia (do wysokości wskazanej w rozporządzeniu), jak i ekwiwalent za korzystanie z materiałów i sprzętu Zleceniobiorców stanowi przychód. Przychód ten nie stanowi natomiast podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne”.

Ponadto Zakład podkreśla, że wydając pisemną interpretację w trybie powołanego powyżej art. 10 ustawy, dokonuje wyłącznie oceny przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w zakresie zastosowania przepisów ubezpieczeniowych dotyczących obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, natomiast nie odnosi się do treści zawartych przez Wnioskodawcę umów zlecenia w świetle przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. 2014 poz. 121 ze zm.).

Katalog przychodów wyłączonych z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawce szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn. Dz. U. nr 161 poz. 1106 ze zm.).

Zgodnie z § 5 ust. 2 tegoż rozporządzenia, w treści obowiązującej od 1 sierpnia 2010 r., przepisy § 2-4 rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

W związku z powyższym w świetle obowiązujących przepisów prawnych odnosząc się do zdarzenia przyszłego w przedmiocie zwrotu kosztów związanych z przygotowaniem materiałów przez zleceniobiorcę związanych z wykonaniem przedmiotu zlecenia, Oddział w Lublinie wyjaśnia co następuje:

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 9 powyższego rozporządzenia z podstawy wymiaru składek wyłączone są ekwiwalenty pieniężne za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, będące własnością pracownika. Powołany przepis, dotyczy zatem kwot wypłaconych pracownikowi/zleceniobiorcy, a określonych przez pracodawcę/zleceniodawcę jako ekwiwalent pieniężny.

Pojęcie ekwiwalentu nie zostało zdefiniowane w obowiązujących przepisach, jednakże uznać należy, że ekwiwalentem jest świadczenie stanowiące odpowiednik świadczenia drugiej stronie. Ekwiwalent oznacza rzecz zastępującą inną rzecz o równej wartości, odpowiednik, równoważnik, natomiast ryczałt to kwota pieniężna w ustalonej z góry wysokości.

Należy jednak mieć na uwadze, że zwolnienie wynikające z powołanego przepisu ma zastosowanie po spełnieniu następujących warunków:

• ekwiwalent musi być wypłacony zleceniobiorcy w formie pieniężnej (nie może być to zwrot kosztów w innej formie, np. w towarze),
• narzędzia, materiały lub sprzęt muszą być rzeczywiście wykorzystywane przy wykonywaniu pracy na rzecz zleceniodawcy,
• rzeczy te musza stanowić własność zleceniobiorcy,
• kwota wypłaconego ekwiwalentu odpowiada poniesionym przez zleceniobiorcę wydatkom (zachodzi racjonalny związek pomiędzy kwotą wypłaconą zleceniobiorcy a wartością używanych dla celów zleceniodawcy rzeczy oraz stopniem ich zużycia dokonanego w trakcie tego użyczenia).

Biorąc pod uwagę powyższe należy przyjąć, że w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie uwzględnia się, w każdym z jednostkowych przypadków, ekwiwalentów pieniężnych z tytułu używania w pracy narzędzi, materiałów lub sprzętu będących własnością zleceniobiorcy przy założeniu, że będą one wypłacony zgodnie z przepisami Kodeksu pracy tj. w wysokości odzwierciedlającej koszty faktycznie poniesione przez zleceniobiorcę. Wymóg ekwiwalentu pieniężnego nie będzie spełniony w sytuacji gdy zleceniodawca zapewnia każdemu ze zleceniobiorców tę samą stałą wartość pieniężną (ryczałt), będącą dodatkowym przychodem z tytułu używania w pracy własnych narzędzi, materiałów lub sprzętu.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę zdarzenia przyszłego w przedmiocie zwrotu kosztów związanych z przygotowaniem materiałów przez zleceniobiorcę związanych z wykonaniem przedmiotu zlecenia wynika, iż Wnioskodawca „..planuje zapłatę na rzecz Zleceniobiorców, tytułem ekwiwalentu za użyte materiały, z góry określonej kwoty (ryczałtu), która to kwota będzie odpowiadać kosztom przygotowania materiałów do zajęć lekcyjnych za dany miesiąc, ekwiwalent za narzędzia, materiały lub sprzęt wykorzystywane przy wykonaniu pracy na rzecz zleceniodawcy zostanie wyliczony dla jednej godziny lekcyjnej, a przy wyliczaniu tegoż ekwiwalentu „Niezmienna pozostanie natomiast zasada – odniesienia do cen rynkowych i „przeciętnego zużycia”. Bezpośrednim skutkiem wypłaty zleceniobiorcom ekwiwalentu pieniężnego w stałej (z góry określonej kwocie), zryczałtowanej wysokości wyliczonego w oparciu o przeciętne koszty zużycia narzędzi materiałów lub sprzętu podczas jednej godziny lekcyjnej będzie jego nieekwiwalentność w stosunku do faktycznych-rzeczywistych wydatków poniesionych przez różnych zleceniobiorców ( posługujących się przy prowadzeniu zajęć różnymi metodami i środkami dydaktycznymi, a co za tym idzie różnymi narzędziami, materiałami i sprzętem ) z tytułu użytych przy wykonywaniu pracy narzędzi, materiałów lub sprzętu będących ich własnością. W konsekwencji tak wyliczony i wypłacony ekwiwalent należy uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, gdyż nie spełnia on warunków ekwiwalentu o którym mówi powołany powyżej § 2 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Mając na uwadze powyższe Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko wyrażone przez Przedsiębiorcę we wniosku z dnia 06 listopada 2014r. o wydanie interpretacji w przedmiocie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne „ekwiwalentu” pieniężnego za użyte przy wykonywaniu zlecenia narzędzia, materiały lub sprzęt, będące własnością zleceniobiorcy uznał za nieprawidłowe ze względu na fakt, iż okoliczności faktyczne przedstawione we wniosku pozostają w sprzeczności z przedstawionym we wniosku stanowiskiem.

Jednocześnie Zakład odmawia wydania interpretacji w części dotyczącej potwierdzenia prawidłowości zaprezentowanego przez Wnioskodawcę sposobu obliczania ekwiwalentu pieniężnego za zużyte przy wykonaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, będące własnością zleceniobiorcy. Niemożność wypowiedzenia się w tym zakresie przez Zakład podyktowana jest prawnym charakterem pisemnej interpretacji. Należy bowiem zaznaczyć, iż w postępowaniu wszczętym wskutek wniesienia wniosku Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest, na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zobligowany jedynie do oceny przedstawionego przez przedsiębiorcę stanowiska – dokonanej przez przedsiębiorcę oceny przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne mających zastosowanie na tle zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego tak, by umożliwić przedsiębiorcy prawidłowe wypełnianie spoczywających na nim obowiązków nałożonych w tym zakresie przez prawo.

W trybie wydawania pisemnych interpretacji brak jest natomiast podstaw prawnych, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych mógł dokonywać oceny konkretnych działań przedsiębiorcy pod kątem prawidłowości lub nieprawidłowości danego postępowania, organ nie ma również obowiązku przedstawiania prawidłowego sposobu działania w danej sprawie. Dotyczy to przede wszystkim czynności o charakterze technicznym, do których zaliczyć należy przykładowo dokonanie matematycznego obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za zużyte przy wykonaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, będące własnością.

Odnosząc się do zdarzenia przyszłego w przedmiocie zwrotu kosztów korzystania przez zleceniobiorcę z samochodu prywatnego na cele związane z wykonywaniem przedmiotu zlecenia, Oddział w Lublinie wyjaśnia co następuje:

Na podstawie §2 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ( Dz. U. nr 161 poz.1106 ze zm.) podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowi zwrot kosztów używania wjazdach lokalnych przez pracowników, dla potrzeb pracodawcy, pojazdów niebędących własnością pracodawcy – do wysokości miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo do wysokości nieprzekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu – określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra, jeżeli przebieg pojazdu, z wyłączeniem wypłat ryczałtu pieniężnego, jest udokumentowany przez pracownika w ewidencji przebiegu pojazdu, prowadzonej przez niego według zasad określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie na mocy §5 ust.2 ww. rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2010 r. powyższe wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe ma odpowiednio zastosowanie w odniesieniu do osób wykonujących prace na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, jeżeli stosowne postanowienia zawartych z nimi umów lub przepisy odrębne przewidują zwrot tych należności na zasadach przewidzianych przepisami dotyczącymi podróży służbowych pracowników stery budżetowej.

Z powyższego wynika, iż zleceniobiorca wykorzystujący samochód osobowy do celów służbowych może otrzymać zwrot poniesionych z tego tytułu wydatków na mocy umowy cywilnoprawnej zawartej z pracodawcą/zleceniodawcą. Strony mogą w umowie ustalić, że zwrot kosztów używania do celów służbowych pojazdu będącego w posiadaniu danego zleceniobiorcy nastąpi w formie miesięcznego ryczałtu albo na podstawie liczby faktycznie przejechanych kilometrów (tzw. kilometrówka). Wypłacona natomiast zleceniobiorcy kwota nie może być wyższa niż wysokość miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za 1 km przebiegu pojazdu.

Podstawę prawną do zawierania umów cywilnoprawnych w przedmiocie używania do celów służbowych samochodów osobowych, a także motocykli i motorowerów, które nie stanowią własności pracodawcy jest regulacja zawarta w art.34a ust.1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym ( tekst jedn. Dz.U. z 2013r. poz. 1414 ze zm.). Natomiast przepisami regulującymi wysokość miesięcznego ryczałtu pieniężnego (także kilometrówki) z tytułu zwrotu kosztów używania pojazdów samochodowych przez pracowników/zleceniobiorców dla potrzeb pracodawcy w jazdach lokalnych jest – wydane na podstawie art. 34a ust.2 tejże ustawy, rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002r. w sprawie warunków ustalania i sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania dla celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy ( Dz.U. z 2002r. nr 27, poz.271 ze zm.) Zgodnie z przepisami tego rozporządzenia miesięczny ryczałt pieniężny oblicza się jako iloczyn stawki za 1 kilometr przebiegu i miesięcznego limitu przebiegu kilometrów na jazdy lokalne. Zleceniobiorca zobowiązany jest jednak do złożenia pisemnego oświadczenia o używaniu przez niego pojazdu do celów służbowych w danym miesiącu – §4 ust. 1 ww. rozporządzenia z dnia 25 marca 2002r. Miesięczny limit kilometrów najazdy lokalne ustala pracodawca. Limit ten (zgodnie z § 3 rozporządzenia), ustalony w zależności od liczby mieszkańców gminy lub miasta, w którym pracownik jest zatrudniony, nie może przekroczyć 300 km jeżeli gmina liczy do 100 000 mieszkańców. 500 km jeżeli gmina liczy ponad 100000 mieszańców, ale nie więcej niż 500 000 mieszkańców oraz 700 km jeżeli gmina liczy ponad 500 000 mieszkańców. Z kolei zgodnie z § 2 tego rozporządzenia stawki za 1 kilometr przebiegu samochodu osobowego nie mogą być wyższe dla samochodu osobowego o pojemności skokowej silnika do 900 cm ³0, 5214 zl, o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm³ 0. 8358 zł.

Z treści powyższych przepisów wynika, że zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne zwrotu kosztów używania w jazdach lokalnych przez pracowników/zleceniobiorców, dla potrzeb pracodawcy, pojazdów niebędących własnością pracodawcy — do wysokości miesięcznego ryczałtu albo do wysokości nieprzekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za 1 km przebiegu jest ograniczona limitami. W konsekwencji wypłata w kwocie niższej lub równej stawce określonej w przytoczonych wyżej przepisach jest wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Od nadwyżki naliczyć należy składki na ww. ubezpieczenia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia

źródło: https://bip.zus.pl