Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 17-07-2014 r. – WPI/200000/451/837/2014

UZASADNIENIE

W dniu 07 lipca 2014r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął kompletny wniosek płatnika (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż planuje wprowadzenie systemu motywacyjnego, polegającego na dofinansowaniu swoim pracownikom posiłków poprzez przekazanie im Karty Lunch Pass (dalej „Lunch Pass”), zgodnie z poniższymi założeniami: Lunch Pass może zostać wykorzystany wyłącznie w celu nabycia produktów spożywczych oferowanych w sklepach spożywczych oraz w celu nabycia posiłków oferowanych w sieci punktów gastronomicznych. Pracownik, który otrzymuje Lunch Pass, jest obowiązany do przestrzegania Regulaminu dla pracowników dotyczącego korzystania z Lunch Pass (dalej „Regulamin”).

Wnioskodawca informuje, że zgodnie z postanowieniami Regulaminu, Lunch Pass uprawnia do nabycia tylko i wyłącznie posiłków w formie produktów spożywczych oraz usług gastronomicznych. W skład sieci punktów akceptujących Lunch Pass wchodzą sklepy spożywcze, bary, restauracje oraz inne punkty, które prowadzą usługowa działalność w zakresie gastronomii. Pracownik nie może nabywać usług innych niż usługi gastronomiczne oraz produktów niebędących posiłkami (w szczególności artykułów chemicznych, artykułów odzieżowych, alkoholi, wyrobów tytoniowych, paliw). Ponadto, na rewersie Lunch Pass widnieje informacja, że uprawnia ona wyłącznie do otrzymania posiłku.

Wnioskodawca podnosi, że zgodnie z Regulaminem, pracownik korzystający z Lunch Pass nie może wypłacić za jej pośrednictwem środków pieniężnych ani w bankomacie ani w banku. Celem Lunch Pass jest zatem wyłącznie zapewnienie pracownikom posiłków spożywanych w przerwach pomiędzy wykonywaniem pracy na koszt pracodawcy.

Wnioskodawca powziął wątpliwość: czy wartość Lunch Pass podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek, jako wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu – do wysokości nieprzekracząjącej miesięcznie kwoty 190,-zł, stosownie do § 2 ust.1 pkt.11 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r . w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 1998 r ., Nr 161,poz. 1106 ze zm., dalej „Rozporządzenie”)?

W ocenie Wnioskodawcy, Lunch Pass spełnia warunki przewidziane w § 2 ust. 1 pkt. 11 Rozporządzenia, a w konsekwencji jej wartość powinna być wyłączona z podstawy wymiaru składek.

Wnioskodawca wskazuje, że zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe zawarte są m.in. w ustawie z 13 października 1998 r . o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r ., Nr 205, poz. 1585 ze zm., dalej „USUS”) oraz w Rozporządzeniu. Stosownie do przepisów USUS podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednak zgodnie z § 2 ust.1 pkt.11 Rozporządzenia podstawy wymiaru składek nie stanowi wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu – do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 190,- zł. Skorzystanie z powołanego wyżej zwolnienia wymaga zatem spełnienia łącznie trzech warunków:

(i) dofinansowanie przez pracodawcę posiłków dla pracowników, (ii) brak możliwości otrzymania ekwiwalentu z tego tytułu oraz (iii) zachowania limitu 190 zł miesięcznie.

Zdaniem Wnioskodawcy w przypadku opisanym w zapytaniu powyższe warunki skorzystania ze zwolnienia zostały spełnione.

Odnosząc się do warunku 1: dofinansowania przez pracodawcę posiłków dla pracowników, Wnioskodawca uważa, że omawiany przepis obejmuje każdą sytuację, w której pracodawca na własny koszt przekazuje pracownikom żywność. Udostępnienie pracownikowi posiłku może przybrać różne formy, a regulacja ustawowa nie zawiera definicji pojęcia „posiłek”. Pracodawca może zatem prowadzić stołówkę pracowniczą, w której będzie przygotowywał posiłki dla pracowników. Możliwe jest również wydanie przez pracodawcę bonów lub kart za pośrednictwem systemu motywacyjnego. W obu przypadkach, pracodawca ponosi ekonomiczny ciężar dofinansowania do wyżywienia pracowników.

Wnioskodawca zwraca uwagę, że zgodnie ze słownikową definicją pojęcia „posiłek” jest to pożywienie jedzone dla zaspokojenia głodu; jedzenie czegoś?. Posiłek oznacza w tym przypadku zarówno danie przygotowane w punktach gastronomicznych, jak i artykuły spożywcze nabywane w sklepach spożywczych. Tym samym posiłkiem będą zarówno dania gotowe z restauracji jak i te samodzielnie przygotowane z nabytych produktów spożywczych. Wnioskodawca podnosi, że stanowisko powyższe jest również prezentowane w orzecznictwie sądowym. Jako przykład wskazuje wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 lutego 2008 r Sygn. akt. III AUa 2028/06 w którym skład orzekający potwierdził: ” Przepis § 2 ust.1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r . w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161 poz. 1106 ze zm.) nie precyzuje formy udostępniania pracownikom posiłków, a tym samym nie ogranicza jej wyłącznie do posiłkowania się w placówkach gastronomicznych” [wyróżnienie własne]. Analogiczne stanowisko zostało wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 kwietnia 2010 r . sygn. Akt III AUa 3012/09 oraz w wyroku Sadu Okręgowego w Kielcach z dnia 22 marca 2012r. sygn. VU 1013/11.

W opinii Wnioskodawcy przekazanie pracownikowi Lunch Pass, której wykorzystanie może nastąpić jedynie w celu nabycia produktów spożywczych oraz usług gastronomicznych, wypełnia przesłankę finansowania przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom. Tym samym, korzystanie przez Wnioskodawcę z systemu Lunch Pass, spełnia pierwszy warunek, umożliwiający wyłączenie z podstawy wymiaru składki wartości sfinansowanych przez pracodawcę posiłków.

Odnosząc się do warunku 2: braku możliwości otrzymania przez pracownika ekwiwalentu w przypadku niewykorzystania dofinansowania na posiłek. Wnioskodawca wskazuje, że „ekwiwalent” rozumiany jest jako rzecz równa innej wartością. Ekwiwalent pieniężny zaś to równowartość danej rzeczy wyrażony w pieniądzu.

Zdaniem Wnioskodawcy oznacza to, ze pracownikowi – który nie skorzystał z Lunch Pass zgodnie z jej przeznaczeniem tj. nie otrzymał posiłku – nie zostaną wypłacone środki pieniężne ani nie uzyska on innego świadczenia w zamian. Jest to bardzo istotny element regulacji, która zakłada , że wyłącznie środki przeznaczone przez pracodawcę na nabycie przez pracowników posiłków (zaspokojenie potrzeb żywieniowych) i w taki właśnie sposób spożytkowane mogą korzystać z preferencyjnego potraktowania, tj. z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Wnioskodawca podnosi, ze w zaprezentowanym stanie faktycznym, zgodnie z Regulaminem oraz intencją Wnioskodawcy Lunch Pass nie może być używaną w inny sposób niż w celu nabycia posiłków. Pracownik, który zapozna się z treścią Regulaminu, zobowiązuje się do jego przestrzegania, a tym samym do wykorzystania Lunch Pass zgodnie z jej przeznaczeniem. Istotne znaczenie dla oceny sytuacji ma także okoliczność, iż na rewersie Lunch Pass widnieje informacja, zgodnie z która Lunch Pass może być użyta wyłącznie w celu nabycia posiłku. W ocenie Wnioskodawcy, dla skorzystania z omawianej preferencji, nie ma znaczenia forma dofinansowania przez pracodawcę do posiłków pracowników tj. bon, talon czy karta uprawniająca do otrzymania przez pracownika posiłku.

Wnioskodawca zwraca uwagę, iż przyjęcie stanowiska, zgodnie z którym przyznanie dofinansowania do posiłku jedynie w postaci bonu czy talonu daje prawo do skorzystania ze zwolnienia, stanowi wynik zawężającej, a zatem nieuprawnionej wykładni prawa, zmierzającej do pozbawienia pracownika przywileju w postaci skorzystania z wyłączenia składek na ZUS wartości dofinansowania do posiłku. W opinii Wnioskodawcy wynika to z faktu, że § 2 ust. 1 pkt 11 Rozporządzenia nie odnosi się do formy, jaką pracodawca wybierze w celu sfinansowania pracownikom posiłków o wartości nieprzekraczającej miesięcznie 190 zł. W ocenie wnioskodawcy, ustawodawca, którego zamierzeniem było wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ZUS dofinansowania do posiłków, wymaga jedynie aby -niezależnie od formy finansowania – pracodawca zagwarantował brak prawa do uzyskania przez pracownika ekwiwalentu. Zdaniem Wnioskodawcy, gdyby ustawodawca uznał za zasadne wskazanie na konkretne formy przyznania dofinansowania uczyniłby to, tak jak to zrobił w § 2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia, gdzie przykładowo wskazał bony, talony, kupony oraz inne dowody uprawniające do otrzymania określonych świadczeń.

Mając zatem na względzie powyższe, w ocenie Wnioskodawcy próba ograniczenia możliwości skorzystania z przywileju jakim niewątpliwie jest wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ZUS wartości dofinansowania do posiłków jedynie do przypadków, gdy pracownik dysponuje bonem czy talonem, podczas gdy przepis nie zawiera normy odnoszącej się do formy przekazania przedmiotowego dofinansowania, stanowi o błędnej (zawężającej) wykładni § 2 ust.1 pkt 11 Rozporządzenia. Nie bez znaczenia dla oceny prawidłowej wykładni analizowanego przepisu jest także okoliczność, iż został on wprowadzony Rozporządzeniem wydanym w 1998 r ., tj. w okresie kiedy formy motywacji pracowników, w tym dofinansowania do posiłków, przybierały postać (jedynie) dostępnych wówczas na rynku bonów, talonów oraz innych znaków uprawniających do wymiany ich na towary i usługi. Obecnie jednak sposoby motywacji pracowników są szersze; zmienia się także forma przekazania świadczenia na rzecz pracownika. Jednak charakter świadczenia – tyle że przekazanego pracownikowi w zmienionej formie – nie ulega zmianie. Dofinansowanie obiadu dla pracownika będzie miało dla niego tę samą wartość, niezależnie od tego, czy pracownik otrzyma bon, talon czy Lunch Pass. Efekt ekonomiczny dla pracownika będzie taki sam – pracownik „zaoszczędzi” kwotę, na którą opiewa wartość przyznanego finansowania. Jednocześnie , jak podnosi Wnioskodawca, zmianie nie uległa zasada zgodnie z która , pracownik, który nie wykorzysta przyznanego dofinansowania na posiłek traci możliwość wykorzystania go w jakikolwiek inny sposób, w szczególności na nabycie innych – niż posiłek – usług czy towarów. Zapewnienie zaś mechanizmu braku ekwiwalentności jest możliwe nie tylko w przypadku dofinansowania posiłków w postaci bonu czy talonu ale także przy pomocy Lunch Pass, której dotyczy niniejszy wniosek. Również dofinansowanie posiłku za pomocą Lunch Pass gwarantuje pracodawcy, iż pracownik będzie uprawniony do zakupu jedynie posiłku w sklepach spożywczych oraz w wyznaczonych punktach gastronomicznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie bez znaczenia dla oceny powyższej sytuacji pozostaje fakt, że Lunch Pass nie umożliwia wypłaty gotówki w bankomacie ani w banku, co niewątpliwie stanowi samoistną przesłankę braku ekwiwalentności. Nie ulega zatem wątpliwości, ze pracownik nie ma możliwości wypłacenia gotówki i nabycia innych – niż posiłki – towarów czy usług. Skorzystanie z takiej możliwości stanowiłoby naruszenie omawianych przepisów i przeczyłoby celowości wprowadzenia przedmiotowego wyłączenia zmierzającego do ulgowego potraktowania dofinansowania przez pracodawcę posiłków dla swoich pracowników.

Odnosząc się do warunku 2: przestrzegania limitu zwolnienia do 190 zł miesięcznie, Wnioskodawca podnosi, że kwota wyłączona z podstawy wymiaru składek nie może przekraczać 190 zł miesięcznie. Zdaniem Wnioskodawcy oznacza to, że jeżeli pracownik otrzyma w danym miesiącu posiłki na kwotę przekraczającą miesięcznie 190 zł, to wówczas tylko kwota do tej wysokości będzie korzystała z wyłączenia z podstawy składek, a nadwyżka podlegać będzie składkom na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Na Wnioskodawcy ciąży wówczas obowiązek ustalenia, czy ustawowy limit jest przestrzegany. W przypadku Wnioskodawcy, zwolnieniem objęta jest jedynie ustawowa kwota do 190 zł miesięcznie, co znajduje odzwierciedlenie w Regulaminie, a zatem w opinii Wnioskodawcy również trzeci warunek skorzystania ze zwolnienia jest spełniony.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy wszystkie warunki zwolnienia dofinansowania posiłków zostały spełnione, zatem wartość Lunch Pass do limitu 190 zł miesięcznie winna być wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, stosownie do § 2 ust.1 pkt 11 Rozporządzenia.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – w brzmieniu obowiązującym od 01.01.2013r. – Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Natomiast Zakład nie wydaje decyzji w zakresie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r . o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r . (t.j. Dz. U. z 1998 r . Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( Dz. U. z 2012r., poz. 361 j.t. ze zm.) osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Katalog przychodów nie stanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty w cytowanym powyżej Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r . W myśl § 2 ust. 1 pkt 11 w/w rozporządzenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączona jest wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu – do wysokości nie przekraczającej kwoty 190,00 zł.

Za posiłki, w rozumieniu powołanego wyżej przepisu, uważa się także przekazane pracownikom bony żywieniowe, o ile są one realizowane w placówkach gastronomiczno -restauracyjnych, barach, punktach gastronomicznych, stołówkach.

Z powyższego wywieść należy, iż przychody pracownika ze stosunku pracy stanowiące wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków są wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wówczas, gdy kumulatywnie zostaną spełnione wymienione poniżej przesłanki:

• następuje udostępnienie posiłków pracownikom przez pracodawcę, co oznacza że z wyłączenia, o którym mowa powyżej, nie będą korzystać pracownicy, którzy sami przygotowują sobie posiłki,
• udostępnienie posiłków nie może zostać zastąpione wypłatą ekwiwalentu za te świadczenia,
• wartość świadczeń polegających na udostępnieniu posiłków nie może w stosunku miesięcznym przekraczać kwoty 190,00 zł,
• udostępnienie przez pracodawcę posiłków odbywa się poprzez przekazanie bonów talonów lub kuponów żywieniowych – ważne, aby uprawniały do otrzymania jedynie posiłku w postaci gotowej, przetworzonej, nie zaś poszczególnych artykułów spożywczych służących do jego przygotowania,
• wymiana bonów żywieniowych następuje wyłącznie w placówkach gastonomiczno -restauracyjnych, barach, punktach gastronomicznych, stołówkach,
• udostępnione pracownikom bony, talony, kupony żywieniowe uprawniają do zakupu wyłącznie posiłków, co oznacza, że dowód uprawniający do zakupu posiłku uniemożliwia dokonanie zakupu także innych produktów (pojedynczych artykułów spożywczych).

W świetle powyższego, jedynie dowody o wartości nieprzekraczającej kwoty 190 złotych miesięcznie, uprawniające wyłącznie do wymiany w placówkach gastronomicznych – restauracyjnych, barach, punktach gastronomicznych czy w stołówkach na gotowe do spożycia dania, nie będą stanowiły podstawy wymiaru składek w rozumieniu powołanego § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia.

Z opisanego przez Wnioskodawcę zdarzenia przyszłego wynika, iż Karta Lunch Pass będzie uprawniać pracowników do zakupu posiłków w formie produktów spożywczych oferowanych w sklepach spożywczych oraz posiłków oferowanych w sieci punktów gastronomicznych. W skład sieci punktów akceptujących Kartę Lunch Pass jak wskazuje Wnioskodawca będą wchodziły: sklepy spożywcze, bary, restauracje oraz inne punkty, które prowadzą usługowa działalność w zakresie gastronomii. Należy zauważyć, że w sytuacji przedstawionej we wniosku istnieje możliwość dokonania zakupu także innych produktów m.in. pojedynczych artykułów spożywczych w sklepach, zatem tego typu działanie nie nosi znamion udostępniania pracownikom posiłków gotowych do spożycia. Zatem, brak jest możliwości skorzystania z wyłączenia, o którym mowa w § 2 ust.1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r . – cyt. powyżej.

W konsekwencji, uwzględniając przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące przepisy, które wyraźnie wskazują na obowiązek udostępnienia pracownikom posiłków do spożycia bez prawa do ekwiwalentu o wartości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 190,00 zł. Oddział uznał stanowisko przedsiębiorcy za nieprawidłowe – wartość przekazanej pracownikom Karty Lunch Pass uprawniająca do zakupu artykułów spożywczych będzie stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

Ponadto Oddział zaznacza, że wyroki Sadu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 lutego 2008 r (Sygn. Akt III AUa 2028/06) oraz z dnia 15 kwietnia 20l0 r (Sygn. Akt III AUa 3012/2009), jak również wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 22 marca 20l2r. (Sygn VU 1013/11) na które powołuje się Wnioskodawca, dotyczą indywidualnych spraw i nie mają mocy powszechnie obowiązującej.

Mając na uwadze powyższe stwierdzono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

źródło: https://bip.zus.pl