Interpretacja ZUS Oddział w Gdańsku z 26-04-2016 r. – DI/100000/43/417/2016

Dotyczy uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji wypłacanego osobom, z którymi rozwiązano umowę o świadczenie usług na podstawie kontraktu menedżerskiego

UZASADNIENIE

Dnia 11 kwietnia 2016 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez firmę (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż Dyrektor ds. (…) spółki pełnił funkcję na podstawie umowy zlecenia usługi zarządzania, tzw. Kontraktu menedżerskiego. Przedmiotem umowy była min. Koordynacja pracy Biura (…) i podejmowanie decyzji organizacyjnych w nadzorowanym obszarze spółki. Z tytułu zawartej umowy zlecenia z osobą fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej i na podstawie złożonego oświadczenia, zleceniobiorca – menedżer został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, dobrowolnej chorobowej oraz obowiązkowo do ubezpieczenia zdrowotnego.

Kontrakt menedżerski został rozwiązany. Po zakończeniu umowy Menedżera obowiązuje sześciomiesięczny zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej. Tytułem odszkodowania za podporządkowanie się Menedżera zakazowi konkurencji, Spółka wypłaca menedżerowi – za każdy miesiąc obowiązywania tego zakazu – odszkodowanie w wysokości (…) podstawowego miesięcznego wynagrodzenia.

Ponieważ zakaz konkurencji po okresie zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej nie został wymieniony wśród wyłączeń spod podstawy wymiaru składek w art. 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – od wypłacanego świadczenia potrącane są składki na ubezpieczenia społeczne, dobrowolna chorobowa oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne. Menedżer otrzymujący świadczenie w dokumentach rozliczeniowych przekazywanych do ZUS wykazywany jest z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 00. Kwota świadczenia jest wyższa niż minimalne wynagrodzenie.

Wnioskodawca wskazał, iż przychód wypłacany w związku z zakazem konkurencji należy zaliczyć do źródeł z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca jest w posiadaniu decyzji NFZ nr 11/01/1/2016, z której wynika, że odszkodowanie z tytułu podporządkowania się zakazowi prowadzenia działalności konkurencyjnej nie stanowi obowiązkowego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego. Zaznaczono jednak, że czym innym niż ustalenie okresu objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym jest kwestia ustalenia obowiązku odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne od wypłaconego odszkodowania a organem zobowiązanym do prawidłowego ustalenia składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz ich pobierania jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Wnioskodawca powziął wątpliwości czy w przedstawionym stanie faktycznym osoby otrzymujące odszkodowanie za podporządkowanie się zakazowi konkurencji podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego.

Zdaniem wnioskodawcy odszkodowanie za podporządkowanie się zakazowi konkurencji stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Wypłacone odszkodowanie za podporządkowanie się zakazowi konkurencji wynika z wcześniej zawartego kontraktu menadżerskiego, zatem stanowi w ocenie wnioskodawcy przychód wg art. 4 ust 2 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Odszkodowanie to nie zostało wymienione wśród wyłączeń spod podstawy wymiaru składek w art.2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę, we wniosku o wydanie interpretacji uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad oblizania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne odszkodowania wypłaconego byłym menedżerom z tytułu zakazu konkurencji. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego.

Jednoznacznie ujęty zakres przedmiotowy wniosków o wydanie pisemnej interpretacji uniemożliwia Zakładowi dokonanie kwalifikacji prawnej przepisów podatkowych określonego świadczenia jako przychodu z działalności wykonywanej osobiście. Dlatego też, Zakład poprzestaje na oświadczeniu przedsiębiorcy odnośnie tego, iż świadczenia, o których stanowi wniosek stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście, traktując takie oświadczenie jako element stanu faktycznego.

Zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 581 ze zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Zatem w celu ustalenia, czy dane świadczenie, które stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście stanowi dla danej osoby podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, istotne jest ustalenie czy stanowi ono podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób wykonujących swą pracę w oparciu o umowę o świadczenie usług, do której zastosowanie znajdują przepisy kodeksu cywilnego odnośnie umowy zlecenia (w tym w oparciu o umowy o zarządzenie) stanowi przychód z tytułu tej umowy, jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

W myśl § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2005r., poz. 2236) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Przychodami na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są w myśl jej art. 4 pkt 9 przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania.

Z dniem 1 sierpnia 2010 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 12, poz, 860). Według nowego brzmienia § 5 ust. 2 pkt 2 cytowanego rozporządzenia przepisy paragrafów 2-4 tego rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług (umów o zarządzanie spółką/kontraktów menedżerskich), do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Powyższe oznacza, iż zastosowanie wyłączeń przewidzianych w tym rozporządzeniu w odniesieniu do umów zlecenia uzależnione jest od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach. Nie każde więc wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdzie zastosowanie do umów zlecenia.

Należy przy tym mieć na względzie, iż przepisy wyżej wskazanego rozporządzenia należy inteipretować ściśle z uwagi na fakt, iż regulacja ta ma charakter wyjątku od zasady ogólnej wyrażonej w art. 18 ust. 1 w zw. z ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 wyżej cytowanego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączone są odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy.

Z uwagi na fakt, iż zakaz konkurencji został uregulowany w Kodeksie pracy (art. 101¹ – 101²) to powołane przepisy nie znajdą zastosowania do umów cywilnoprawnych podlegających rządom Kodeksu cywilnego. Nie oznacza to jednak, iż w przypadku zawarcia o zarządzanie spółką brak jest podstaw do uregulowania problematyki zakazu konkurencji – zleceniobiorca może bowiem w takim przypadku zobowiązać się względem zleceniodawcy do niepodejmowania działań konkurencyjnych w czasie jej trwania, jak również po jej zakończeniu, niemniej jednak zauważyć należy iż podstawy prawnej zawarcia takiej umowy nie można doszukiwać się w treści art. 101² Kodeksu pracy, lecz jedynie w treści art. 353¹ Kodeksu cywilnego. Zawarcie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy oraz w § 2 ust. 1 pkt 4 wyżej cytowanego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej możliwe jest jedynie w odniesieniu do osób pozostających w stosunku pracy.

W związku z faktem, iż normodawca w § 2 ust. 1 pkt 4 przywołanego wyżej rozporządzenia wyłącza z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wartość jedynie tych odszkodowań wypłaconych po ustaniu stosunku pracy, które zawarte zostały na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy brak jest podstaw do zastosowania tego wyłączenia do umów o zarządzanie spółką.

W konsekwencji więc, od wypłaconego zleceniobiorcy (wykonującemu umowę o zarządzanie spółką) odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji ustanowionego w ramach zasady swobody umów odprowadzić należy składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

W sytuacji więc, gdy przedsiębiorca oświadcza, iż wypłacane byłemu zleceniobiorcom (dotychczas świadczącym usługi na podstawie kontraktu menadżerskiego) odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji stanowi przychód uzyskiwany przez te osoby z tytułu działalności wykonywanej osobiście, to przyjąć należy, iż kwota tego odszkodowania stanowić będzie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zatem biorąc pod uwagę przytoczony wyżej art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych należy wskazać, iż kwota odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji wypłacanego osobom, z którymi rozwiązano umowę o świadczenie usług na podstawie kontraktu menedżerskiego stanowi również podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (…) Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (…).

źródło: https://bip.zus.pl