Interpretacja ZUS Oddział w Gdańsku z 22-10-2015 r. – DI/100000/451/1056/2013

Prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 3% minimalnego wynagrodzenia z tytułu rozpoczętej działalności gospodarczej

UZASADNIENIE

Dnia 26 lipca 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wpłynął wniosek (…) prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 12 sierpnia 2013 r. doręczonym dnia 19 sierpnia 2013 r.

Wnioskodawca wskazał, iż w dniu 1 stycznia 2009 r. rozpoczął aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w (…). W dniu 31 lipca 2009 r. wnioskodawca (…) zawarł z (…) – spółką (…) jawną w (…), umowę o pracę na czas nieoznaczony. Umowa ta poprzedzona była umową na okres próbny. Na podstawie umowy o pracę do obowiązków wnioskodawcy, jako aplikanta radcowskiego, należało przede wszystkim sporządzanie projektów opinii prawnych, uczestnictwo w rozmowach, negocjacjach i innych spotkaniach, sporządzanie projektów aktów prawnych, w szczególności umów, porozumień, uchwał, sprawowanie zastępstwa przed sądami lub urzędami i inne. Wskazane wyżej obowiązki wykonywane były jedynie na wyraźne polecenie pracodawcy i pod jego stałym nadzorem. U pracodawcy przyjęto model ścisłego nadzoru nad aplikantami oraz pracownikami przed aplikacją. Aplikanci wykonują swoje czynności każdorazowo po udzieleniu szczegółowych wytycznych od zlecającego sprawę, tj. konkretnego radcy prawnego. Wnioskodawca jako aplikant radcowski miał ograniczony kontakt z klientami kancelarii, jedynie w wyjątkowych sytuacjach samodzielnie spotykał się z nimi, tj. gdy radcowie prawni nie mogli się z nimi spotkać z uwagi na kolizję terminów. Kontakt z klientami sprowadzał się do czynności faktycznych, takich jak przyjęcie dokumentów, bądź wyjaśnień, ustalenie oczekiwań. Kontrakty merytoryczne odbywały się między klientem a radcą prawnym. Zdarzało się, że wnioskodawca brał udział w spotkaniu z klientem wraz z radcą prawnym, ale miało to charakter szkoleniowy – nauki rozmowy z klientem. Każdorazowo polecenie przygotowania konkretnego pisma poprzedzone było zapoznaniem się z całością dokumentacji, wysłuchaniem od radcy prawnego prowadzącego sprawę szczegółowych wytycznych co do jego oczekiwań. Regułą było, że początkowy projekt ulegał następnie wielu modyfikacjom na skutek poprawek zgłaszanych przez radcę prawnego. Wnioskodawca jako aplikant na rozprawach działał jako zastępca radcy prawnego z jego upoważnienia, nie zaś jako reprezentant klienta na podstawie pełnomocnictwa. Wnioskodawca każdorazowo przed rozprawą był pouczany przez radcę prawnego o czynnościach planowanych na danej rozprawie oraz wysłuchiwał wytycznych co do pożądanej postawy na rozprawie. W razie wątpliwości wnioskodawca był zobowiązany do złożenia wniosku o przerwę w rozprawie i kontaktu z radcą prawnym, którego zastępował. Wnioskodawca nie był upoważniony, by samodzielnie rozstrzygać dany problem, a jedynie by zgłaszać propozycję rozwiązań. Wnioskodawca nie decydował samodzielnie, o której przyjdzie do pracy i o której ją skończy, pracował w godzinach 08.30-16.30.

Uchwałą Okręgowej Izby Radców Prawnych w (…) z dnia 21 maja 2013 r. wnioskodawca został wpisany na listę radców prawnych OIRP w (…) i z dniem 8 lipca 2013 r. rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej pod nazwą (…).

Wnioskodawca, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zamierza zawrzeć ze spółką jawną (…) (byłym pracodawcą), umowę zlecenia, której przedmiotem będzie udzielanie porad i konsultacji prawnych klientom zleceniodawcy, uczestnictwo w spotkaniach z klientami zleceniodawcy, sporządzanie opinii prawnych dla zleceniodawcy lub wskazanych przez niego klientów, opiniowanie projektów aktów prawnych i pism zleceniodawcy lub jego klientów, zapewnianie zastępstwa przed sądami i urzędami zleceniodawcy lub jego klientów na podstawie pełnomocnictwa (pełnomocnictwa substytucyjnego), samodzielne prowadzenie spraw sądowych i pozasądowych klientów spółki, sporządzanie i podpisywanie pism procesowych. Na podstawie umowy wnioskodawca będzie samodzielnie decydować o sposobie i organizacji wykonywania usług objętych umową, zobowiązany będzie jednak do dotrzymywania terminów określonych w umowie z klientem oraz terminów ustawowych i sądowych.

We własnym stanowisku w sprawie wnioskodawca wskazuje, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe radcy prawnego wykonującego działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy o radcach prawnych w okresie pierwszych 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności może stanowić zadeklarowana kwota, nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (art.18a ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), także wówczas gdy działalność tę wykonuje na rzecz byłego pracodawcy, u którego był zatrudniony jako aplikant radcowski (art.18a ust.2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Stanowisko to uzasadnione jest tym, że zakres czynności wykonywanych przez aplikanta radcowskiego w żadnym wypadku nie jest (i nie może być) tożsamy z zakresem czynności wykonywanych przez radcę prawnego. Zadania aplikanta zasadniczo sprowadzają się do czynności pomocniczych względem czynności wykonywanych przez profesjonalnych pełnomocników. W odróżnieniu od aplikanta radcowskiego, radca prawny może samodzielnie świadczyć pomoc prawną, w tym samodzielnie występować jako pełnomocnik procesowy, podlegając przy tym obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu tych czynności. Czynności wnioskodawcy, które wykonywał on w ramach stosunku pracy na rzecz pracodawcy, miały charakter pomocniczy i wykonywane były bezpośrednio na rzecz radcy prawnego, któremu podlegał, pod jego ścisłym nadzorem i według jego wytycznych a ich istotą nie była pomoc prawna. Wnioskodawca, jako aplikant radcowski, w przeciwieństwie do swojej obecnej sytuacji związanej ze statusem radcy prawnego – nie posiadał prawa do świadczenia pomocy prawnej, sporządzania opinii prawnych i pism, samodzielności w wykonywaniu obowiązków a te czynności, które wykonywał, czynił z wyraźnego upoważnienia zastępowanego radcy prawnego według jego wyraźnych wskazówek i poleceń.

Wnioskodawca argumentuje dalej, iż jak wynika z uzasadnienia projektu o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw z dnia 1 lipca 2005 r. (Dz.U. z 2005 r., Nr 150, poz.1248), którymi dodano art.18a ust.1, jego wprowadzenie powinno zachęcić do rozpoczęcia działalności i do przeznaczania zaoszczędzonych w ten sposób kwot na zakup maszyn bądź surowców do produkcji. Wskazana funkcja powyższego uregulowania przesądza o tej okoliczności, że powinien on znaleźć zastosowanie do niniejszej sprawy (vide-wyrok z dnia 23 sierpnia 2012 r. Sądu Apelacyjnego w Katowicach, sygn.akt III AUa 2719/11).

Za uznaniem za prawidłowe stanowiska wnioskodawcy, w jego opinii, przemawia również utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego, w którym wyrażono pogląd, w myśl którego wykonywanie przez radcę prawnego prowadzącego samodzielną kancelarię radcowską w ramach nowo otwartej działalności gospodarczej obsługi prawnej byłego pracodawcy, u którego poprzednio pracował on jako aplikant bez wpisu na listę radców prawnych, nie jest wykonywaniem czynności wchodzących w zakres działalności gospodarczej w rozumieniu art.18a ust.2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art.8 ust.6 pkt 1 tej ustawy, co uprawnia takiego radcę prawnego do skorzystania z preferencyjnej stawki podstawy składek na ubezpieczenia społeczne (vide – wyrok z dnia 12 lutego 2013 r.,II UK 184/12). W innym zaś orzeczeniu wskazano, że biorąc pod uwagę cel aplikacji adwokackiej (szeroko rozważony przez Sąd Apelacyjny, który wyraźnie, bazując na przepisach ustawy Prawo o adwokaturze, wskazuje na różnice w statusie zawodowym aplikanta adwokackiego i adwokata), można ogólnie wskazać, że aplikacja adwokacka (również radcowska) służy przygotowaniu zawodowemu osoby posiadającej wyższe wykształcenie prawnicze do wykonywania samodzielnie zawodu adwokata (radcy prawnego). W odniesieniu do adwokatów (podobnie radców prawnych) podejmujących działalność gospodarczą w formie prowadzenia kancelarii we współpracy z dotychczasowym pracodawcą, nie zachodzi przesłanka wyłączająca prawo do zastosowania obniżonej składki. Gdy się weźmie pod uwagę cel aplikacji adwokackiej (również radcowskiej), obowiązki i uprawnienia (także procesowe) aplikanta adwokackiego (aplikanta radcowskiego), można skonstatować, w opinii wnioskodawcy, zasadniczą różnicę między czynnościami wykonywanymi przez adwokata (radcę prawnego) w ramach świadczenia przez niego pomocy prawnej, a czynnościami wykonywanymi przez aplikanta adwokackiego (aplikanta radcowskiego) w trakcie odbywania przez niego aplikacji. Przede wszystkim aplikacja adwokacka (tak jak i aplikacja radcowska) jest jedynie etapem w karierze zawodowej prawnika, formą swego rodzaju stażu zawodowego mającego na celu de facto naukę zawodu i przygotowanie zawodowe do pełnienia samodzielnej funkcji adwokata (czy radcy prawnego) (vide – uchwała Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 10 kwietnia 2013 r., sygn.akt II UZP 2/13).

Uzupełniając wniosek pismem z dnia 12 sierpnia 2013 r. doręczonym dnia 19 sierpnia 2013 r. wnioskodawca wskazał, iż jego intencją jest uzyskanie potwierdzenia prawidłowości przyjętego przez niego rozumowania i tym samym przesądzenie, że w okolicznościach opisanych we wniosku, będzie on uprawniony do skorzystania z możliwości przewidzianej w art.18a ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i opłacania składek od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia z tytułu rozpoczętej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art.18a ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art.8 ust.6 pkt 1, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie zaś do ust.2 tego artykułu, przepisy ust.1 nie mają zastosowania do osób, które:

1. prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcznych kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;
2. wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Artykuł 10 ust.1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przewiduje instytucję „wniosku o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów”, w istocie dotyczy przede wszystkim jego wykładni, czyli rozumienia tego zwrotu przez organy publiczne.

Intencją wnioskodawcy jest potwierdzenie, że ustalony w drodze wykładni zakres zastosowania normy art.18a ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie obejmuje sytuacji, w której dana osoba wykonuje na rzecz byłego pracodawcy działalność gospodarczą jako radca prawny, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym osoba ta wykonywała w ramach stosunku pracy czynności jako aplikant radcowski, bowiem czynności radcy prawnego zasadniczo różnią się od czynności wykonywanych jako aplikanta radcowskiego.

W świetle powyższego wniosek o wydanie interpretacji zmierza również do potwierdzenia, że opisany we wniosku o wydanie interpretacji zakres czynności wnioskodawcy, wykonywanych jako aplikanta radcowskiego, nie może być uznany za wchodzący w zakres wykonywanej przez niego działalności jako radcy prawnego, w rozumieniu art. 18a ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a zatem wnioskodawca po zawarciu z byłym pracodawcą umowy zlecenia, będzie uprawniony do skorzystania z możliwości przewidzianej w art.18a ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i opłacania składek od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia z tytułu rozpoczętej działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazuje również, iż w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadził działalności pozarolniczej w rozumieniu art.8 ust.6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W dniu 12 września 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał decyzję nr 355, w której odmówił wydania pisemnej interpretacji w sprawie wskazując m.in., iż wydanie pisemnej interpretacji dotyczy wyłącznie tych przepisów, z których bezpośrednio wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę składek na ubezpieczenia społeczne. Natomiast brak jest podstaw prawnych, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych mógł w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jednoznacznie przesądzić, iż czynności wchodzące w zakres wykonywanej przez dany podmiot działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy nie są tożsame z czynnościami, jakie wykonywał na rzecz byłego pracodawcy w ramach stosunku pracy. Jest poza kompetencjami organu wydawanie opinii prawnej co do różnic pomiędzy świadczeniem pracy jako aplikant radcowski a prowadzeniem działalności gospodarczej jako radca prawny. Organ nie może rozstrzygać w przedmiocie charakteru i zakresu czynności i oceniać prawidłowości zaprezentowanego stanowiska w tym zakresie, a obszerny wywód wnioskodawcy i dokonane uzupełnienie wskazują, iż to głównie jest jego intencją – ocenie podlega bowiem całe stanowisko. Należy wskazać, iż obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne ma pochodny (następczy) charakter wobec kwestii obszernie poruszonej przez wnioskodawcę (bez jednoznacznego wskazania przez wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego czy czynności, o których mowa we wniosku były tożsame czy też nie, organ nie może rozstrzygnąć czy spełnione zostały przesłanki wskazane w art.18a ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Zagadnienie dotyczące zakresu i charakteru czynności wnioskodawcy, o którego rozstrzygnięcie wnosi Pan (…) nie może być, w świetle aktualnych okoliczności faktycznych i prawnych, przedmiotem pisemnej interpretacji w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a jednocześnie bez rozstrzygnięcia tej kwestii nie jest możliwe wypowiedzenie się, co do prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia z tytułu rozpoczętej działalności gospodarczej, w konsekwencji stwierdzić należy, iż w sprawie brak jest podstaw do wydania interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Pismem z dnia 20 października 2013 r. Pan (…) odwołał się od przedmiotowej decyzji. Sąd Okręgowy w (…) Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 22 września 2014 r. w sprawie o sygn.akt VII U 2072/13. zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych do wydania pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dotyczącej stosowania przepisu art.18a ust.2 pkt 2 w związku z art.18a ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w sprawie obowiązku opłacania przez ubezpieczonego (…) w okresie pierwszych 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia wykonywania przez niego działalności gospodarczej składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia z tytułu rozpoczętej działalności gospodarczej, także wówczas, gdy działalność tę wykonuje na rzecz byłego pracodawcy, u którego był zatrudniony jako aplikant radcowski. W następstwie apelacji wniesionej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Sąd Apelacyjny w (…) Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wydał w dniu 17 września 2015 r. wyrok w sprawie o sygn.akt III AUa 935/14, którym oddalił apelację. W przedmiotowym wyroku sąd wskazał, iż w rozstrzyganej sprawie dotyczącej wydania decyzji w przedmiocie interpretacji, wnioskodawca wcale nie żądał, rozstrzygnięcia o charakterze czynności radcy prawnego i aplikanta radcowskiego. Zadaniem organu rentowego było rozstrzygnięcie, czy przy przyjęciu wskazanych przez przedsiębiorcę różnic w zakresach czynności, musi on opłacać składki w określonej wysokości. Pytanie bowiem nie dotyczyło charakteru czynności, jakie wykonywał i obecnie wykonuje wnioskodawca, a jedynie obowiązku opłacania i wysokości należnych składek w opisanym stanie faktycznym.

Mając na uwadze powyższe oraz treść wniosku i obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji uznać należy za nieprawidłowe.

Stosownie do treści art. 18a ust 1 powyżej cytowanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30 % minimalnego wynagrodzenia przysługuje osobom, o których mowa w art. 8 ust.6 pkt 1 ustawy, tj. osobom prowadzącym działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Z kolei dyspozycja treści art. 18a ust.2 przywołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, iż powyższy przepis nie ma zastosowania do osób, które:

• prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;
• wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Należy zaznaczyć, że wystarczy, aby zakres wykonywanej przez daną osobę działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy tylko w części pokrywał się z czynnościami wykonywanymi w ramach łączącego ją uprzednio z tym pracodawcą stosunku pracy, żeby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej nie miała prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30 % minimalnego wynagrodzenia. Dopiero, gdy wykonywana praca w ramach prowadzonej działalności ma zupełnie inny charakter, niż zakres czynności wykonywanych w okresie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę – osoba prowadząca działalność może skorzystać z preferencyjnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2010 r., sygn. akt I UK 323/09, w którym sąd stwierdził, że dla spełnienia warunku wykonywania czynności wchodzących w zakres prowadzonej działalności wystarczającym jest realizowanie jakichkolwiek czynności, które były uprzednio wykonywane podczas świadczenia pracy na podstawie umowy o pracę. Wyrok ten, mimo iż wydany w sprawie dotyczącej lekarza prowadzącego indywidualną praktykę lekarską świadczącego swą pracę na rzecz zakładu opieki zdrowotnej, w którym odbywał staż winien znaleźć odniesienie także do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku. W orzeczeniu tym wskazano bowiem, iż art. 18a kładzie nacisk na charakter czynności świadczonych w czasie zatrudnienia oraz w okresie prowadzenia swej działalności gospodarczej także na rzecz byłego pracodawcy.

Zgodnie z powyżej cytowanym wyrokiem Sądu Najwyższego, dopiero w sytuacji ustalenia, iż świadczone usługi na rzecz byłego pracodawcy, nie odpowiadają czynnościom wykonywanym w ramach stosunku pracy, umożliwia skorzystanie z preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne. Podobnie wypowiedział się chociażby Sąd Okręgowy w Suwałkach w wyroku z dnia 8 listopada 2013 r. w sprawie o sygn.akt III U 556/13.

Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decydujące znaczenie przy dokonywaniu oceny dopuszczalności skorzystania przez przedsiębiorcę z preferencji w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne określonych w art. 18a ustawodawca przypisuje charakterowi czynności wykonywanych w ramach umowy o pracę, a następnie w ramach działalności gospodarczej. Jak wynika ze wskazań judykatury bez znaczenia pozostaje tu okoliczność wykonywania pracy pod nadzorem, brak samodzielności i inne ograniczenia, a istotnym jest, iż charakter wykonywanych w ramach stosunku pracy czynności aplikanta był tożsamy z czynnościami wchodzącymi w zakres działalności gospodarczej wykonywanej na rzecz byłego pracodawcy (vide przywołany wyrok SN z dnia 23 marca 2010 r. w sprawie o sygn.akt I UK 323/09). Nie sposób uznać przy tym za przekonywający argument wnioskodawcy, co do rozbieżności zakresu czynności radcy prawnego i aplikanta radcowskiego/prawnika. Gdyby tak bowiem było, pod znakiem zapytania pozostawałaby celowość szkolenia aplikantów w ramach aplikacji radcowskiej do wykonywania zawodu radcy prawnego. W sytuacji bowiem, gdyby aplikant w ramach aplikacji nie mógł podejmować żadnych czynności, które z istoty przynależą do zadań prawników (w tym adwokatów) wówczas niemożliwym, a co najmniej iluzorycznym byłoby osiągnięcie celu jakim ma być przygotowanie aplikanta radcowskiego do wykonywania zawodu radcy prawnego (art. 32 ust.1 ustawy o radcach prawnych). Oczywistym jest przecież, iż w ramach umowy o pracę świadczonej na stanowisku prawnika/aplikanta radcowskiego w kancelarii radcowskiej nie są dokonywane jedynie czynności pomocnicze o charakterze usługowym, technicznym, lecz również takie, które przygotują aplikanta do samodzielnego wykonywania zawodu radcy prawnego. Zgodnie z art. 35¹ ustawy o radcach prawnych po sześciu miesiącach aplikacji radcowskiej aplikant radcowski może zastępować radcę prawnego przed sądami, organami ścigania, organami państwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami, z wyjątkiem Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu. Uprawnienia, o których mowa, dotyczą również spraw objętych świadczeniem pomocy prawnej z urzędu. Aplikant radcowski może sporządzać i podpisywać pisma procesowe związane z występowaniem radcy prawnego przed sądami, organami ścigania i organami państwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami – z wyraźnego upoważnienia radcy prawnego, z wyłączeniem apelacji, skargi kasacyjnej i skargi konstytucyjnej.

Fakt, iż aplikant radcowski chcący skorzystać z uprawnień przewidzianych przywołanym przepisem musi legitymować się wyraźnym upoważnieniem radcy prawnego do dokonania czynności przed tymi sądami pozostaje bez znaczenia prawnego w kontekście ewentualnych uprawnień do skorzystania z prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia z tytułu rozpoczętej działalności gospodarczej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego nie wynika jednoznacznie, aby czynności wykonywane aktualnie przez wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej były całkowicie odmienne od zakresu czynności wykonywanych w ramach umowy o pracę.

Część czynności wykonywanych przez wnioskodawcę jako radcę prawnego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, niewątpliwie pokrywa się z czynnościami wykonywanymi na rzecz byłego pracodawcy, u którego był zatrudniony na podstawie stosunku pracy jako aplikant. W szczególności dotyczy to sporządzania projektów pism procesowych i dokumentów, które były wykorzystywane przy świadczeniu pomocy prawnej przez kancelarię czy uczestnictwa w sprawach sądowych -występowania przed sądami i organami z upoważnienia radcy prawnego. Fakt, iż większość tego typu pism weryfikowanych jest zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym przez przełożonego, którym jest patron aplikanta lub inny wspólnik kancelarii nie czyni sytuacji aplikanta radcowskiego wyjątkową. Pozostawanie w stosunku pracy ze swej istoty zakłada bowiem stosunek podporządkowania pracownika pracodawcy i pozostawanie pod jego nadzorem. Sytuacja aplikanta zatrudnionego na umowę o pracę nie różni się pod tym względem od sytuacji innych pracowników zatrudnionych w innych branżach. Bez znaczenia pozostaje więc fakt, iż realizując obowiązki pracownicze wnioskodawca wykonywał pracę pod nadzorem pracodawcy (patrona). Istotnym jest natomiast, iż charakterowi czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy nie można odmówić w rzeczonym przypadku tożsamości z charakterem czynności wchodzących w zakres działalności gospodarczej wykonywanej na rzecz byłego pracodawcy.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (…).

źródło: https://bip.zus.pl