Interpretacja ZUS Oddział w Gdańsku z 17-10-2016 r. – DI/100000/43/1052/2016

Decyzja nr 411 – stanowisko nieprawidłowe – brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia, w sytuacji gdy zleceniobiorca wykonuje także zlecenia na rzecz innego podmiotu

UZASADNIENIE

Dnia 28 września 2016 r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wniosek przedsiębiorcy (…) z siedzibą w (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji wskazał, że osoba fizyczna, która nie jest i nie będzie uczniem gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej, szkoły ponadpodstawowej lub studentem oraz nie prowadzi i nie będzie prowadzić działalności gospodarczej zawarła z wnioskodawcą umowę zlecenie na czas nieoznaczony, na podstawie której będzie świadczyć na rzecz wnioskodawcy usługi począwszy od dnia 1 listopada 2016 r., przy czym umowa ta przewiduje, że:

• za usługi wykonane w okresie od dnia 1 listopada 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. Zleceniobiorca w styczniu 2017 r. otrzyma łączne wynagrodzenie w wysokości 1000.00 zł brutto (wynagrodzenie za dwa miesiące świadczenia usług),
• za usługi wykonane w okresie 1-31 stycznia 2017 r. Zleceniobiorca w lutym 2017 r. otrzyma wynagrodzenie w wysokości 1000,00 zł brutto.

Przedsiębiorca podkreśla, że jednocześnie zleceniobiorca zawarł z innym przedsiębiorcą umowę zlecenie na czas nieoznaczony, na podstawie której będzie świadczyć na rzecz tego przedsiębiorcy usługi począwszy od dnia 1 listopada 2016 r., przy czym umowa ta przewiduje, że:

• za usługi wykonane w okresie od dnia 1 listopada 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. Zleceniobiorca w styczniu 2017 r. otrzyma łączne wynagrodzenie w wysokości 1850.00 zł brutto (wynagrodzenie za dwa miesiące świadczenia usług),
• za usługi wykonane w okresie 1-31 stycznia 2017 r. Zleceniobiorca w lutym 2017 r. otrzyma wynagrodzenie w wysokości 2000,00 zł brutto.

Przedsiębiorca dodaje, że zleceniobiorca jednocześnie w momencie tzw. zbiegu tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych złoży wnioskodawcy pisemne oświadczenie, że z tytułu umowy zlecenia zawartej z wnioskodawcą nie chce podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz nie chce podlegać dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym.

Wnioskodawca wskazuje, że od dnia 1 stycznia 2017 r. minimalne wynagrodzenie za pracę będzie wynosiło 2000,00 zł brutto. Wobec powyższego przedsiębiorca wnosi o rozstrzygnięcie czy należne zleceniobiorcy od wnioskodawcy wynagrodzenie za usługi wykonane w okresie od dnia 1 listopada 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. w kwocie 1000,00 zł brutto i wypłacone w styczniu 2017 r. będzie podlegało obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w sytuacji, gdy zleceniobiorca jednocześnie za usługi wykonywane przez niego na rzecz innego przedsiębiorcy w okresie od dnia 1 listopada 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. otrzyma w styczniu 2017 r. wynagrodzenie w wysokości 1850,00 zł brutto (tzw. zbieg tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w trakcie ich trwania).

W ocenie wnioskodawcy wynagrodzenie, które wypłaci zleceniobiorcy w styczniu 2017 r. nie będzie podlegało obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: „u.s.u.s.”) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 3 u.s.u.s. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Zatem zgodnie z art. 18 ust. 1 u.s.u.s. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt-, 9 i 10 u.s.u.s., z zastrzeżeniem art. 18 ust. la i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12 u.s.u.s.

Z kolei w myśl art. 9 ust. 2 u.s.u.s. osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10 u.s.u.s., jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 2c i 7.

Przedsiębiorca dodaje, że art. 9 ust. 2c u.s.u.s. stanowi, iż osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 u.s.u.s., której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a u.s.u.s., spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 u.s.u.s. lub z innych tytułów osiąga kwotę określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a u.s.u.s.

Zgodnie z art. 18 ust. 4 pkt 5a u.s.u.s. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe duchownych stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów.

Wnioskodawca zaznacza, że z treści art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. «o minimalnym wynagrodzeniu za pracę wynika, że (dalej: „ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę”) jeżeli Rada Dialogu Społecznego nie uzgodni w terminie, o którym mowa w ust. 3, wysokości minimalnego wynagrodzenia w roku następnym, Rada Ministrów ustala wysokość minimalnego wynagrodzenia w roku następnym wraz z terminem zmiany tej wysokości, w drodze rozporządzenia, w terminie do dnia 15 września każdego roku.

Przedsiębiorca wskazuje, że zgodnie z § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r. od dnia 1 stycznia 2016 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1850,00 zł.

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 września 2016 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2017 r. od dnia 1 stycznia 2017 r. ustala się minimalne wynagrodzenie za pracę w wysokości 2000,00 zł, rozporządzenie to wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2017 r.

Wnioskodawca dalej dodaje, że za usługi wykonane na rzecz innego przedsiębiorcy w okresie od dnia 1 listopada 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. Zleceniobiorca otrzyma w styczniu 2017 r. wynagrodzenie w wysokości 1850,00 zł brutto.

Jednocześnie za usługi wykonane na rzecz Wnioskodawcy w okresie od dnia 1 listopada 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. Zleceniobiorca otrzyma w styczniu 2017 r. wynagrodzenie w wysokości 1000,00 zł brutto.

W ocenie Wnioskodawcy rozważając obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne należy wziąć pod uwagę minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w okresie kiedy usługi były faktycznie wykonywane. Taki sens ma instytucja minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalana zawsze na okres styczeń — grudzień danego roku.

Tym samym skoro usługi będą wykonywane przez Zleceniodawcę na rzecz innego przedsiębiorcy w listopadzie i w grudniu 2016 r. (kiedy minimalne wynagrodzenie za pracę będzie wynosić 1850,00 zł brutto), to w momencie wypłaty wynagrodzenia w styczniu 2017 r. (kiedy minimalne wynagrodzenie za pracę będzie wynosić 2000,00 zł brutto), a więc w momencie tzw. zbiegu (trwających nadal) tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, należy wziąć pod uwagę minimalne wynagrodzenie z okresu kiedy usługi były faktycznie wykonywane – czyli kwotę 1850,00 zł brutto.

Skoro Zleceniodawca w styczniu 2017 r. otrzyma kwotę 1850,00 zł brutto od innego przedsiębiorcy tytułem przychodu z umowy zlecenia to Zleceniobiorca w styczniu 2017 r. na podstawie swojego wyboru dokonanego na podstawie art. 9 ust. 2 u.s.u.s. nie będzie podlegał u Wnioskodawcy (jako płatnika) obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu przychodu z umowy zlecenia zawartej z Wnioskodawcą. Zleceniobiorca zatem w styczniu 2017 r. będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym wyłącznie z tytułu umowy zlecenia zawartej z innym przedsiębiorcą.

Wnioskodawca wskazuje, że przewidziana w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. ó swobodzie działalności gospodarczej (dalej: u.s.d.g.) instytucja interpretacji dotyczy wszystkich przepisów kształtujących obowiązki płatników w zakresie świadczenia przez przedsiębiorcę składek na ubezpieczenia społeczne, a wiec zarówno przepisów, które zostały uchylone i weszły w życie przed złożeniem wniosku o wydanie interpretacji, jak również przepisów już uchwalonych, ale które nie weszły jeszcze w życie (wyrok Sądu Okręgowego Warszawa — Praga w Warszawie z dnia 18 maja 2016 r., sygn. VII U 1773/15).

Przedsiębiorca zaznacza, że jak wskazał Sąd Najwyższy, przewidziana w art. 10 ust. 1 u.s.d.g. instytucja interpretacji dotyczy wszystkich przepisów kształtujących obowiązki płatników w zakresie świadczenia przez nich danin publicznych i składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne, a zatem przepisów dotyczących ich ustalania, obliczania i uiszczania (opłacania). Także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 czerwca 2014 r. (sygn. I SA/Bk 157/14) wyjaśnił, że generalną zasadą jest stosowanie przepisów obowiązujących w chwili zaistnienia stanu faktycznego kształtującego stosunek prawny i z tego należy wyprowadzić wniosek, że przez przepisy prawa mogące podlegać interpretacji indywidualnej należy rozumieć nie tylko przepisy obowiązujące w chwili złożenia wniosku, ale również przepisy, które zostały już uchwalone, ale które nie weszły jeszcze w życie.

Wskazane powyżej orzecznictwo podkreśla, że „przepis prawa” (o którym mówi art. 10 ust. 1 u.s.d.g.) jest to jednostka redakcyjna tekstu prawnego w postaci zdań w sensie gramatycznym wyróżniona w tekście w postaci artykułu, paragrafu, ustępu, punktu, litery czy też zdania niemającego odrębnego określenia numerycznego. Tekst prawny to inaczej opublikowany akt normatywny. Istotny w tym zakresie jest cel instytucji vacatio legis — czyli okresu między publikacją aktu prawnego, a jego wejściem w życie. Zasadniczym celem tej instytucji jest umożliwienie wszystkim zainteresowanym zapoznania się z nowymi przepisami i przygotowanie do ewentualnych zmian, jakie mogą wynikać z ich obowiązywania. Jeżeli złożenie wniosku o wydanie wiążącej interpretacji możliwe byłoby dopiero po wejściu w życie danego przepisu, przedsiębiorca w żaden sposób nie mógłby się przygotować na jego prawidłowe stosowanie (przygotowanie pod względem finansowym, prawnym czy też czysto organizacyjnym), co zasadniczo nie realizowałoby przesłanki tej instytucji.

Zatem wskazane w treści niniejszego wniosku przepisy prawa podlegają interpretacji na podstawie art. 10 ust. 1 i 2 u.s.d.g. w zw. z art. 83d u.s.u.s., który stanowi, że Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne.

Mając na uwadze treść wniosku, jak również obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje.

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej inteipretacji w dotyczącym braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne £ tytułu umowy zlecenia, w sytuacji gdy zleceniobiorca wykonuje także zlecenia rzecz innego podmiotu uznać należy za nieprawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Zakład nie kształtuje prawa, nie ustanawia żadnej nonny indywidualnej, lecz przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i jest związany okolicznościami przedstawionymi przez wnioskodawcę we wniosku.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej zleceniobiorcami, oraz osobami z nimi współpracującymi (o ile nie są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych oraz studentami do ukończenia 26 roku życia).

W myśl art. 12 ust. 1 osoby te podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu, natomiast ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie na swój wniosek (art. 11 ust. 2 ustawy).

Jak wynika z art. 9 ust. 2 cytowanej ustawy, osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku umów zlecenia, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 2c i 7..

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 2c ww. ustawy, osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 (czyli zleceniobiorca), której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, lub z innych tytułów osiąga kwotę określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a.

Treść art. 18 ust. 4 pkt 5a ustawy stanowi, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe duchownych stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, zwana dalej „kwestą minimalnego wynagrodzenia”, z zastrzeżeniem ust. 9 i 10.

W tym miejscu należy podkreślić, że ustalania łącznej podstawy wymiaru składek w celu rozstrzygnięcia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych należy dokonywać dla każdego miesiąca odrębnie.

Zgodnie z brzmieniem § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r. (Dz. U. z 2015 r., poz. 1385), minimalne wynagrodzenie za pracę w 2016 r. wynosi 1850 zł.

Z kolei zgodnie z § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 września 2016 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2017 r. (Dz. U. z 2016 r., poz. 1456), minimalne wynagrodzenie będzie wynosić 2000 zł.

Zatem w sytuacji gdy zleceniobiorca z tytułu pierwszej umowy zlecenia w danym miesiącu osiągnął przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w kwocie niższej niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę z tytułu kolejnej umowy zlecenia istnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Dla celów rozstrzygnięcia zbiegu tytułów, o którym mowa w art. 9 ust. 2c powołanej ustawy, konieczne jest bowiem posiadanie wiedzy o wysokości przychodu stanowiącego podstawę

wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, który ubezpieczony faktycznie uzyska za dany miesiąc z tytułu poszczególnych umów zlecenia.

Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu kolejnej umowy zlecenia można uznać za skuteczny jedynie w sytuacji gdy z tytułu pierwszej podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia osiągnie minimalne wynagrodzenie.

Ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek dla celu rozstrzygnięcia zbiegu tytułów dokonuje się według kolejności ich powstawania. Ubezpieczony może zmienić tytuł obowiązkowych ubezpieczeń, jednak wybór ten nie może naruszać zasady określonej w ust. 2c ustawy. Ubezpieczony może także dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi.

Wnioskodawca w przedmiotowym wniosku wskazał, że zleceniobiorca z tytułu umowy zlecenia zawartej z innym przedsiębiorcą, którą wybrał jako tytuł podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym za okres jej wykonywania od 1 listopada 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. uzyska wynagrodzenie w wysokości 1850 zł brutto i będzie to wynagrodzenie za 2 miesiące świadczenia usług, wypłacone w styczniu 2017 r.

Zatem podstawa wymiaru składek zleceniobiorcy w danym miesiącu z tytułu pierwszej umowy zlecenia zawartej z innym podmiotem nie będzie co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa powyżej, w konsekwencji więc stwierdzić należy iż od przychodu osiągniętego przez zleceniobiorcę z tytułu kolejnej umowy zlecenia istnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy w przedmiocie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia, w sytuacji gdy zleceniobiorca wykonuje także zlecenia rzecz innego podmiotu uznać należy za nieprawidłowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Wydziału Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w (…).

źródło: https://bip.zus.pl