Interpretacja ZUS Oddział w Gdańsku z 13-08-2014 r. – DI/100000/43/961/2014

Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne – działalność gospodarcza członka zarządu spółki a kontrakt menedżerski

UZASADNIENIE

Dnia 6 sierpnia 2014 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż zawarł z członkiem zarządu umowę kontraktu menedżerskiego. Członek zarządu wykonuje swoje usługi jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, a więc jako podmiot posiadający status przedsiębiorcy. Usługi zarządcze i menedżerskie objęte zostały wpisem do ewidencji działalności gospodarczej. Członek zarządu z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej nie uzyskuje innych dochodów z tej działalności oprócz dochodów z tytułu zawartych kontraktów menedżerskich. Wynagrodzenie członka zarządu z tytułu zawartej umowy kontraktu menedżerskiego jest wyższe od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność.

Wnioskodawca kieruje pytanie czy w opisanym stanie faktycznym jest on podmiotem obowiązanym do obliczania i przekazywania składek na ubezpieczenia społeczne do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz zgłaszania do ubezpieczenia społecznego z tytułu zawarcia umowy kontraktu menedżerskiego z członkiem zarządu wykonującym go w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej.

W ocenie wnioskodawcy członek zarządu podlega ubezpieczeniom społecznym w oparciu o art.6 ust.1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a więc jako osoba prowadząca działalność gospodarczą; w konsekwencji, na wnioskodawcy nie ciąży obowiązek obliczania i przekazywania składek na ubezpieczenia społeczne do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz zgłaszania do ubezpieczenia społecznego.

Wnioskodawca wskazuje, iż zgodnie z art.6 ust.1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art.8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Z kolei w myśl art.8 ust.6 pkt 1 tej ustawy za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. W opisanym w stanie faktycznym, właśnie na podstawie przepisów z zakresu działalności gospodarczej członek zarządu prowadzi swoją pozarolniczą działalność gospodarczą.

Biorąc pod uwagę literalne brzmienie wyżej powołanych przepisów nie ulega wątpliwości, że członek zarządu, który wykonuje na podstawie kontraktu menedżerskiego usługi, które zawierają się w zakresie prowadzonej przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej, wykonywanej na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, podlega ubezpieczeniu emerytalnemu oraz rentowym na podstawie art.6 ust.1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Na zasadzie art.12 ust.1 ustawy podlega on również obowiązkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu.

Zdaniem wnioskodawcy wyżej wyrażonego poglądu nie mogą zmienić regulacje z zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z art.13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art.10 ust.1 pkt 2, uważa się m.in., przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Z powyższego przepisu wynika, że nawet w przypadku, gdy kontrakt menedżerski jest wykonywany przez podmioty posiadające status przedsiębiorcy, a więc wykonywane w ramach działalności gospodarczej, to dla celów rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych przychody z tego tytułu będą traktowane nie jako pochodzące ze źródła przychodów jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, ale ze źródła przychodów jakim jest działalność wykonywana osobiście.

Wnioskodawca podkreśla, iż przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz przepisy podatkowe regulują różne sfery obciążeń publicznoprawnych podmiotów i są w stosunku do siebie autonomiczne. Tym samym okoliczność, że dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychody z tytułu umów o zarządzanie przedsiębiorstwem lub kontraktów menedżerskich wykonywanych w ramach działalności gospodarczej są traktowane jako działalność wykonywana osobiście nie wpływa na kwalifikację dla celów podlegania ubezpieczeniom społecznym. Uszczegóławiając, kwalifikacja podatkowa umów o zarządzanie przedsiębiorstwem lub kontraktów menedżerskich wykonywanych w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej nie powoduje, że z punktu widzenia ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych członek zarządu podlega ubezpieczeniom na podstawie art.6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy, a więc jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się dotyczące zlecenia.

Dalej wnioskodawca wskazuje, iż pogląd wyrażany w zaprezentowanej sprawie przez wnioskodawcę jest w pełni zgodny z zapatrywaniami prawnymi wyrażonymi w wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i spraw Publicznych z dnia 9 grudnia 2008 r. W jego uzasadnieniu stwierdzono m.in., że : „ustawy o działalności gospodarczej i kolejna z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej nie wskazują, izby umowy menedżerskie były wyłączone z działalności gospodarczej. Przeciwnie działalność gospodarcza dozwolona jest każdemu i na równych prawach. Nie jest więc już oparta na reglamentacji, lecz tylko na jej ewidencji (art.7 i art.14 wskazanych ustaw o działalności gospodarczej). W szczególności więc przy braku definicji na czym ma polegać usługowa działalność gospodarcza nie można wprowadzać ograniczenia, które nie wynika z ustawy. Gospodarcza działalność usługowa nie pozwala też przyjąć, że stałe wykonywanie rodzajowo jednej umowy (usługi) i dla jednego podmiotu nie może być działalnością gospodarczą. Brak jest też podstaw do ingerowania w sposób prowadzenia i wykonywania tej działalności, w szczególności do stwierdzenia, że umowy menedżerskie mają być wykonywane tylko osobiście i wówczas nie stanowią już prowadzenia działalności gospodarczej.

W zaskarżonym wyroku (a wcześniej w decyzji) z -przepisu art.13 pkt 9 ustawy podatkowej wyprowadzono zatem nieuprawnione wnioski i skarżący zasadnie to kwestionuje, gdyż chodzi w nim jedynie o kwalifikację przychodu z tej działalności, jako przychodu z działalności wykonywanej osobiście dla celów podatkowych.

W sprawie należało więc oddzielić opodatkowanie od podstawy ubezpieczeń społecznych. Kwalifikacja ustawodawcy, że przychód z umów menedżerskich stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście nie znosiła podstawy ubezpieczeń społecznych, którym była działalność gospodarcza zainteresowanego, w ramach której zawarł i realizował umowy menedżerskie. Ubezpieczenia społeczne są pochodne od działalności (zatrudnienia) wybranej przez ubezpieczonego. Zainteresowany wybrał działalność gospodarczą i podstawy tej w istocie nie podważa się, jedynie wydziela się z niej umowy menedżerskie, co w oparciu o przepis art.13 pkt 9 ustawy podatkowej nie było zasadne (…).

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie wymienia kontraktu menedżerskiego (umowy o zarządzanie) jako odrębnej (samodzielnej) podstawy ubezpieczenia. Rozstrzygnięcie sprawy sprowadza się zatem do stwierdzenia, że umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem (spółką) lub kontrakt menedżerski ujęte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jako źródła przychodu z działalności wykonywanej osobiście nie stanowią samodzielnej podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym z art.6 ust.1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jeżeli są realizowane w ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę (podatnika) pozarolniczej działalności gospodarczej.

Z tych motywów Sąd Najwyższy przyjął, że zainteresowany miał podstawę do ubezpieczenia społecznego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, którą obejmował również umowy menedżerskie, czyli z art.6 ust.1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych”.

Biorąc powyższe pod uwagę, zdaniem wnioskodawcy, członek zarządu który wykonuje usługi w oparciu o kontrakt menedżerski, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, dla celów ubezpieczenia społecznego powinien być traktowany jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

Wnioskodawca uważa, iż nie jest podmiotem obowiązanym do obliczania i przekazywania składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS ani zgłaszania do ubezpieczenia społecznego z tytułu zawarcia umowy kontraktu menedżerskiego z członkiem zarządu wykonującym go w ramach prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej. Do obliczenia i przekazania składek oraz zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych obowiązana jest bowiem osoba prowadząca pozarolniczą działalność (art. 17 i 36 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji należy uznńć za nieprawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym uregulowane zostały w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U. 2013, poz. 1442 z późn. zm.).

W art. 6 ust.1 tej ustawy ustawodawca wskazał katalog podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Wyliczenie zawarte we wskazanym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty.

Zgodnie z art.6 ust.1 pkt 4 i 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby prowadzące pozarolniczą działalność, natomiast zgodnie z art. 8 ust.6 pkt 1 ustawy za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Należy również wyjaśnić, iż co do zasady umowa o zarządzanie spółką – kontrakt menedżerski jest w istocie umową nienazwaną o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia.

W sytuacji gdy osoba świadcząca usługi na podstawie kontraktu menedżerskiego w ramach działalności gospodarczej uzyskuje przychody z działalności wykonywanej osobiście to umowa kontraktu menedżerskiego jest tytułem do ubezpieczeń społecznych, a nie jest umową wykonywaną w ramach działalności gospodarczej. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku, gdy jedynym przedmiotem działalności jest świadczenie usług tego typu na rzecz innego podmiotu, przy czym prowadzący działalność nie uzyskuje jakichkolwiek innych przychodów poza tymi wynikającymi z kontraktów menedżerskich. Z tego powodu nieadekwatne jest powołanie się przez wnioskodawcę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2008 r. (I UK 138/2008), bowiem został wydany w innej sprawie, w oparciu o inny stan faktyczny, w którym prowadzący działalność oprócz umowy o zarządzanie spółką świadczył w ramach swej działalności inne usługi także niezwiązane z doradztwem gospodarczym (obejmujące wynajmowanie pomieszczeń) uzyskując z tego tytułu przychód. Zakład stoi na stanowisku, iż przywołane orzeczenia wiążą jedynie strony i inne organy w tej konkretnej sprawie, w której zostały, wydane i nie znajdują przełożenia do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji.

Osoba zarządzająca z tytułu wykonywania kontraktu menedżerskiego stosownie do art 6 ust 1 pkt 4 oraz art. 12 ust.3 w związku z art. 13 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – w okresie od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia wykonywania zarządu do dnia jej rozwiązania lub wygaśnięcia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dla tej osoby dobrowolne o czym stanowi art. 11 ust. 2 wskazanej ustawy.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy składki na ubezpieczenia emerytalne zleceniobiorców finansują z własnych środków w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek.

Z kolei dyspozycja art. 17 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1-3,5 6 i 9-12 więc m.im. za zleceniobiorców obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek. W przypadku umowy zlecenia są to zleceniodawcy.

Zgodnie z ust. 2 cytowanego wyżej przepisu płatnicy składek, o których mowa w ust. 1, obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują do Zakładu

W świetle powyższych stanowisko wnioskodawcy uznać należało za nieprawidłowe.

Na marginesie należy podkreślić, iż Zakład w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie dokonuje interpretacji przepisów prawa podatkowego Jednoznacznie ujęty zakres przedmiotowy wniosków o wydanie pisemnych interpretacji uniemożliwia Zakładowi rozstrzyganie kwestii podatkowych. Przedmiotem interpretacji mogą byc bowiem jedynie te przepisy, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Natomiast zgodnie z art. 10a ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.)

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

źródło: https://bip.zus.pl