Interpretacja ZUS Oddział w Gdańsku z 1-06-2016 r. – DI/100000/43/546/2016

Dotyczy braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe z tytułu przychodu osiąganego przez pracownika w związku z pracą wykonywaną poza granicami kraju

UZASADNIENIE

Dnia 18 maja 2016 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek z dnia 11 maja 2016 r. złożony przez przedsiębiorcę (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, iż jest spółką z siedzibą w (…), prowadzącą działalność gospodarczą w Polsce. Spółka jest światowym liderem wśród dostawców usług (…) Wnioskodawca zatrudnia w Polsce pracowników między innymi na podstawie umów o pracę.

Część pracowników Wnioskodawcy przebywających na oddelegowaniu, wykonuje swoją pracę w krajach, które nie należą do Unii Europejskiej ani do Europejskiego Obszaru Gospodarczego z którymi Polska nie podpisała dwustronnych umów o zabezpieczaniu społecznym, przykładowo (…).

Pracownicy wykonują swoją pracę w ramach oddelegowania na podstawie trójstronnego porozumienia, które zawierane jest pomiędzy Wnioskodawcą, pracownikiem i spółką w kraju goszczącym. Pracownik nie zawiera dodatkowej umowy o pracę z podmiotem z kraju goszczącego. Okres oddelegowania wynosi od kilku, do kilkudziesięciu miesięcy, w zależności od ustaleń zawartych w danym porozumieniu.

Podczas wykonywalna obowiązków w ramach oddelegowania, pracownicy formalnie w dalszym ciągu związani są umową o pracę zawartą z Wnioskodawcą. Spółka nie pełni jednak wobec pracowników żadnych funkcji kontrolnych i nadzorczych, podczas wykonywania przez nich pracy na rzecz podmiotu z kraju goszczącego.

Podczas oddelegowania, pracownicy wykonują pracę poza granicami Polski, a ich wynagrodzenie należne z tytułu pełnionych obowiązków, wypłacane jest w całości przez podmiot z kraju do którego pracownik został oddelegowany. W okresie oddelegowania Wnioskodawca nie ponosi żadnych kosztów związanych z delegowanymi pracownikami oraz nie wypłaca im żadnego wynagrodzenia ani nie zapewnia innych dodatkowych świadczeń.

W trakcie oddelegowania pracownik jest uprawniony do kierowania roszczenia o wypłatę wynagrodzenia do spółki w kraju goszczącym.

Podczas oddelegowania pracownicy wykonują swoją pracę jedynie na rzecz podmiotu w kraju goszczącym. Spółka z kraju goszczącego jest jedynym podmiotem, który sprawuje rzeczywisty nadzór nad pracownikami oraz powierza i deleguje im wykonywanie poszczególnych obowiązków. Pracownicy raportują wyniki swojej pracy jednie do zagranicznego podmiotu, na rzecz którego wykonują pracę podczas oddelegowania.

Wnioskodawca nie udziela pracownikom formalnego urlopu bezpłatnego, na czas wykonywania przez nich pracy za granicą.

Wnioskodawca powziął wątpliwości czy w świetle powyżej przedstawionego stanu faktycznego, podczas okresu oddelegowania, Wnioskodawca będzie zobowiązany do odprowadzania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe, składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z tytułu przychodu osiąganego przez pracownika w związku z pracą wykonywaną poza terytorium Polski.

W ocenie Wnioskodawcy nie będzie on zobowiązany do potrącania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne (tj. ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe) oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne, jak również składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, od przychodu pracownika uzyskanego za pracę wykonywaną w ramach oddelegowania poza terytorium Polski.

Wnioskodawca w uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, iż katalog podmiotów objętych obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi reguluje art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wnioskodawca podkreśla, iż zgodnie z art. 6 ust. 1 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wszystkie osoby, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in.: pracownikami, zleceniobiorcami podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Zgodnie z powyższym przepisem obowiązkowymi warunkami decydującymi o objęciu obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowego są:

• zawarcie z polskim podmiotem stosunku pracy lub innej umowy rodzącej zgodnie z obowiązującymi przepisami obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz
• wykonywanie pracy w ramach tych umów na terytorium Polski.

W związku z powyższym, zdaniem wnioskodawcy elementem zasadniczym, który decyduje o objęciu polskimi ubezpieczeniami społecznymi jest nie tylko formalne istnienie stosunku pracy, ale również wykonywanie pracy przez pracownika na terenie Polski, nawet w przypadku, gdy do zawarcia umowy doszło w siedzibie pracodawcy na terenie Polski.

W stanie faktycznym będącym przedmiotem niniejszego wniosku, wnioskodawca wskazał, iż pracownicy Wnioskodawcy, w określonym czasie oddelegowania wykonują swoją pracę jedynie poza granicami Polski. Dodatkowo, Wnioskodawca, pomimo aktywnej umowy o pracę, nie sprawuje nad pracownikami standardowych dla stosunku pracy funkcji pracodawcy. Pracownicy pozostają jednocześnie pod nadzorem i kontrolą podmiotu z kraju goszczącego, którego (w zależności od powierzonych zadań) reprezentują podczas wykonywania swoich obowiązków i przed którym bezpośrednio odpowiadają.

W ocenie Wnioskodawcy w związku z faktem, że pracownicy przebywający na oddelegowaniu nie wykonują swojej pracy na terytorium Polski, należy uznać, że zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie są oni objęci obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, a co za tym idzie nic podlegają również ubezpieczeniu chorobowemu oraz wypadkowemu, jak również Funduszowi Pracy oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu (zgodnie z art. 20 ust. 1 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 104 Ustawy o promocji zatrudnienia, art. 81 ust. 3 i ust. 6 Ustawy o finansowaniu opieki zdrowotnej).

Dodatkowo, Wnioskodawca podkreśla, że pomimo iż formalnie oddelegowanym pracownikom Wnioskodawca nie udziela urlopu bezpłatnego, to jednak faktycznie wszelkie powiązania pomiędzy pracownikiem i Spółką w trakcie trwania oddelegowania ulegają zawieszeniu.

Zgodnie ze stanem faktycznym będącym przedmiotem niniejszego wniosku, Wnioskodawca nie sprawuje kontroli nad delegowanymi pracownikami. Nic posiada on z nimi charakterystycznych powiązań, które łączą pracodawcę i pracownika – pracownik nie wykonuje pracy w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy, Spółka nie wypłaca na rzecz pracownika żadnego wynagrodzenia ani innych świadczeń, oraz w żaden sposób nie czerpie korzyści z pracy, która wykony wana jest przez pracownika podczas jego oddelegowania.

Jedynym podmiotem sprawującym rzeczywistą władzę nad delegowanymi pracownikami oraz czeipiącym korzyści z tytułu wykonywanych przez nich obowiązków w ramach stosunku pracy, jest podmiot z kraju goszczącego.

Zdaniem wnioskodawcy nie ma przesłanek, które potwierdzałyby, że pomiędzy pracownikami a Wnioskodawcą istnieje jakikolwiek związek czy zależność powstała w wyniku wykonywania obowiązków służbowych przez pracownika. Z uwagi na brak powiązań finansowych, brak nadzoru oraz kontroli należy uznać należy w ocenie wnioskodawcy, że pomimo faktu, iż formalnie urlop bezpłatny nie jest udzielany w przypadku przedstawionych oddelegowań, umowa o pracę ulega zawieszeniu w sposób analogiczny do zawieszenia występującego w przypadku udzielenia pracownikowi urlopu bezpłatnego.

W konkluzji wnioskodawca stoi na stanowisku, iż na czas oddelegowania stosunek pracy pomiędzy Spółką a pracownikiem ulega zawieszeniu w sposób analogiczny do zawieszenia spowodowanego udzieleniem pracownikowi urlopu bezpłatnego. Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy podobnie jak w przypadku udzielenia urlopu bezpłatnego dochodzi do zawieszenia stosunku pracy. W konsekwencji, pracownicy w tym okresie nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu w związku z uzyskiwaniem dochodu za pracę w trakcie oddelegowania.

Zdaniem Wnioskodawcy nie będzie on zobowiązany do potrącania składek na ubezpieczenia społeczne (tj. ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe), składki na ubezpieczenie zdrowotne, jak również składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w czasie obowiązywania porozumienia, na podstawie którego pracownik wykonuje swoją pracę w ramach oddelegowania poza terytorium Polski na rzecz podmiotu zagranicznego.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, uznać należy za nieprawidłowe w części dotyczącej braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytałne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe z tytułu przychodu osiąganego przez pracownika w związku z pracą wykonywaną poza granicami kraju.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż w świetle przywołanego wyżej przepisu, Zakład w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie dokonuje ustalenia właściwego ustawodawstwa, któremu podlegać będą pracownicy wnioskodawcy, a jedynie wypowiada się w kwestii obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne do polskiego systemu ubezpieczeń społecznych w sytuacji opisanej we wniosku.

Biorąc pod uwagę przedstawione przez wnioskodawcę okoliczności i odnosząc je do zaprezentowanej argumentacji wskazać należy, iż przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przewidują obowiązek ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 wyżej cytowanej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom, emerytalnemu i rentowym podlegają pracownicy. W myśl przepisów art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 tej ustawy także ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe dla tych osób jest obowiązkowe.

Zgodnie z art. 13 pkt. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby fizyczne będące pracownikami podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Przywołane przepisy stanowią o powszechnym charakterze podlegania ubezpieczeniom społecznym w odniesieniu do pracowników zatrudnionych przez polskie firmy a świadczących swą pracę na terenie Polski. Obowiązek ubezpieczeń społecznych z tytułu zawartej umowy o pracę powstanie w przypadku osób, które na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami (bez względu na obywatelstwo, którym legitymują się takie osoby, lub jego brakiem).

Oznacza to, że obowiązkiem ubezpieczeń społecznych w Polsce objęci są wszyscy obywatele polscy posiadający tytuł do ubezpieczenia na obszarze Polski, ale rówpież obywatele polscy zatrudnieni przez polskie podmioty za granicą. W tym drugim przypadku obowiązek ubezpieczeń może być wyłączony na mocy umowy międzynarodowej, której Polska jest stroną lub też na podstawie prawa wspólnotowego.

Z treści wniosku z dnia 11 maja 2016r. wynika, że pracownicy wnioskodawcy wykonują pracę poza terytorium Polski w ramach istniejącego stosunku pracy łączącego pracowników z wnioskodawcą. Co istotne wnioskodawca nie udzielił urlopu bezpłatnego pracownikom wykonującym pracę (przejściowo) poza terytorium Polski. Pracownicy wnioskodawcy nie mają podpisanej umowy o pracę z podmiotem zagranicznym.

Należy jednak podkreślić, iż w okresie korzystania z urlopu pracowniczego, takiego jak np. urlop bezpłatny, pracownik formalnie pozostaje w stosunku pracy, ale na gruncie przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie jest uważany za pracownika i w związku z tym nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym.

Wobec powyższych, stanowisko wnioskodawcy, iż nie ma on obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe z tytułu przychodu osiąganego przez pracowników w związku z pracą wykonywaną poza terytorium Polski należy uznać za nieprawidłowe.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje jednocześnie, iż wydając pisemną interpretację organ działa w oparciu o stan faktyczny zaprezentowany we wniosku, nie mogąc w żaden sposób ingerować w jego treść, dokonywać jego weryfikacji czy oceny pod względem zgodności z rzeczywistością. Należy zaznaczyć, iż okoliczność, iż w trybie wydawania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji organ nie może prowadzić postępowania wyjaśniającego czy dowodowego, powoduje, iż konsekwencją przedstawienia stanu faktycznego niezgodnego z rzeczywistością jest brak związania organu wydaną interpretacją.

Jednocześnie Zakład zobowiązany jest do odmowy wydania pisemnej interpretacji w przedmiocie rozstrzygnięcia, iż stosunek pracy pomiędzy wnioskodawcą jako polskim pracodawcą, a pracownikiem w stanie faktycznym opisanym we wniosku ulega zawieszeniu na czas wykonywania pracy poza granicami kraju analogicznie jak zawieszenie spowodowane udzieleniem urlopu bezpłatnego.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Jednoznaczny sposób ujęcia przez ustawodawcę zakresu przedmiotowego wniosków o wydanie pisemnej interpretacji przesądza, iż nie każda sprawa leżąca we właściwości organu lub państwowej jednostki organizacyjnej jest możliwa do rozstrzygnięcia poprzez wydanie interpretacji w tym trybie, a także nie każdy przepis może podlegać interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Przedmiotem interpretacji mogą być tylko te sprawy, które odnoszą sie bezpośrednio do zakresu i sposobu zastosowania wyłącznie tych przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne, nie zaś rozstrzygnięcie konkretnej sprawy administracyjnej.

Kwestia rozstrzygnięcia czy stosunek pracy pomiędzy wnioskodawcą, a pracownikiem ulega zawieszeniu na czas wykonywania pracy poza terytorium Polski analogicznie jak zawieszenie spowodowane udzieleniem urlopu bezpłatnego nie wymaga zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i nie mieści się w zakresie spraw podlegających interpretacji określonych w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ponadto, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zawiadamia zgodnie z art. 66 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, iż nie jest właściwy rzeczowo do ustalania obowiązku o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu (a w konsekwencji obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne) oraz o obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych co wynika z treści art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z dyspozycją treści art. 83d ustawy osystemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne w sprawach zasad obliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W zakresie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorca winien zwrócić się do właściwego miejscowo Dyrektora Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, co wynika z art. 109a ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t. j. Dz. U. z 2015, poz.581 z późn. zm.). Natomiast w zakresie ustalenia obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych właściwym jest Minister Pracy i Polityki Społecznej.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

źródło: https://bip.zus.pl