Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31-05-2017 r. – 0115-KDIT2-2.4011.29.2017.1.RS

Czy odszkodowanie wypłacone na podstawie ugody sądowej jest zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

UZASADNIENIE

W dniu 6 marca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Od dnia 27 stycznia 1997 r. łączy Wnioskodawczynię z Urzędem Miejskim stosunek pracy na czas nieoznaczony w pełnym wymiarze czasu pracy. Od kilku lat Wnioskodawczyni zajmowała stanowisko Sekretarza Gminy. W dniu 30 stycznia 2015 r. pracodawca wypowiedział Jej dotychczasowe warunki pracy i płacy za 3 miesięcznym okresem wypowiedzenia. Na mocy ww. wypowiedzenia z dniem 1 kwietnia 2015 r. przestała pełnić funkcję Sekretarza Gminy i objęła stanowisko inspektora w Urzędzie Miejskim co wiązało się również z obniżeniem wynagrodzenia.

Nie zgadzając się ze stanowiskiem pracodawcy Wnioskodawczyni złożyła pozew o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenie warunków pracy i płacy przez pozwanego pracodawcę, tj. Urząd Miejski dokonanego w dniu 30 stycznia 2015 r. i przywrócenie Jej do pracy na dotychczasowych warunkach. Wartość przedmiotu sporu ustalono na 90.588,00 zł.

W dniu 14 stycznia 2016 r. przed Sądem Pracy została zawarta ugoda sądowa, na mocy której strony zgodnie postanowiły, że pracodawca wypłaci tytułem odszkodowania kwotę brutto 32.000 zł płatną w trzech ratach.

Odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Artykuł 45 § 1 ustawy Kodeks pracy stanowi, że w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Zgodnie z art. 471 ww. ustawy odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Powyższe przepisy stosuje się również do wypowiedzenia zmieniającego. Okres wypowiedzenia w przypadku Wnioskodawczyni wynosił 3 miesiące – kwota wynagrodzenia za 3 miesięczny okres wypowiedzenia wynosiła 23.403,00 zł. Ugoda zawarta przed Sądem Pracy stanowiła, że pracodawca wypłaci tytułem odszkodowania kwotę brutto 32.000 zł płatną w trzech ratach. Kwota z ugody sądowej jest wyższa niż wartość maksymalnego odszkodowania wynikającego z art. 471 Kodeksu pracy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy odszkodowanie, o którym mowa powyżej jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych do wysokości 23.403,00 zł?

Zdaniem Wnioskodawczyni, powyższe odszkodowanie jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych do wysokości 23.403,00 zł tj. do wynagrodzenia za okres wypowiedzenia jaki Jej przysługiwał, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z powyższym artykułem wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Zgodnie z art. 471 ww. ustawy odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Powyższe przepisy stosuje się także do wypowiedzenia zmieniającego. Ponieważ przysługiwał 3 miesięczny okres wypowiedzenia, odszkodowanie do wysokości 3 miesięcznego wynagrodzenia jest wolne od podatku jako odszkodowanie, którego wysokość wynika wprost z Kodeksu pracy.

W pozostałym zakresie ponad kwotę 23.403,00 zł przedmiotowe odszkodowanie podlega opodatkowaniu.

Według Wnioskodawczyni, powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowym:

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 marca 2016 r. II FSK 3966/13;

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 lutego 2016 r. II FSK 3448/13;

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 lipca 2013 r. III SA/Wa 567/13.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Z literalnego brzmienia powołanego wyżej przepisu wynika, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane na podstawie ugody sądowej odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, tj. np. z przepisów Kodeksu pracy.

W przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawczyni złożyła pozew o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia przez pozwanego pracodawcę, tj. Urząd Miejski warunków pracy i płacy dokonanego w dniu 30 stycznia 2015 r. i przywrócenie Jej do pracy na dotychczasowych warunkach. Przepisy art. 45 i art. 471 Kodeksu pracy stosuje się również do wypowiedzenia zmieniającego. Wartość przedmiotu sporu ustalono na 90.588 zł.

W dniu 14 stycznia 2016 r. przed Sądem Pracy została zawarta ugoda sądowa, na mocy której strony zgodnie postanowiły, że pracodawca wypłaci tytułem odszkodowania kwotę brutto 32.000 zł płatną w trzech ratach. Okres wypowiedzenia w przypadku Wnioskodawczyni wynosił 3 miesiące – kwota wynagrodzenia za 3 miesięczny okres wypowiedzenia wynosiła 23.403 zł. Ugoda zawarta przed Sądem Pracy stanowiła, że pracodawca wypłaci tytułem odszkodowania kwotę brutto 32.000 zł płatną w trzech ratach. Kwota z ugody sądowej jest wyższa niż wartość maksymalnego odszkodowania wynikającego z art. 471 Kodeksu pracy.

W myśl art. 471 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r., poz. 1666 ze zm.) odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Stosownie do art. 45 § 1 ww. ustawy w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Na podstawie art. 45 § 2 ww. ustawy sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

Przepisu § 2 nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 41& 737;; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 3 ww. ustawy).

Ponadto zgodnie z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.) przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Jednocześnie, w przedmiotowej sprawie zgodnie z warunkami zawartej ugody kwota odszkodowania została określona na kwotę wyższą niż trzymiesięczne wynagrodzenie za pracę, a więc ponad kwotę, która potencjalnie mogła zostać zasądzona przez sąd pracy w oparciu o art. 471 Kodeksu pracy. Ustalenie wysokości przedmiotowego odszkodowania we wskazany wyżej sposób nie pozwala zatem przyjąć, że podstawę określenia jego wysokości stanowił art. 471 Kodeksu pracy.

Innymi słowy, Wnioskodawczyni stosownie do zawartej ugody sądowej otrzymała odszkodowanie, którego wysokość lub zasady ustalania nie wynikały wprost z przepisu Kodeksu pracy. Nieuprawnione jest zatem twierdzenie, że omawiane zwolnienie przedmiotowe obejmuje odszkodowanie do wysokości kwoty stanowiącej trzykrotność wynagrodzenia, bowiem ww. przepis takiego rozwiązania nie przewiduje.

Podkreślić przy tym należy, że zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zatem wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Tym samym tylko określone zdarzenia prawne bądź spełnienie określonych przesłanek, od których ustawodawca uzależnia prawo do zwolnienia skutkuje zwolnieniem z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że w prawie podatkowym w stosunku do wszelkich ulg i zwolnień zabronione jest stosowanie zarówno wykładni rozszerzającej, jak i zawężającej.

Mając na uwadze powyższe, ww. odszkodowanie nie podlega zwolnieniu z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych.

Odnosząc się natomiast do wskazanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej orzeczeń sądów administracyjnych należy stwierdzić, iż jakkolwiek wyroki sądów kształtują pewną linię wykładni obowiązującego prawa, jednak dotyczą wyłącznie konkretnych spraw, w danym stanie prawnym. Należy stwierdzić, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i w świetle art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

źródło: https://sip.mf.gov.pl/