Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28-11-2018 r. – 0112-KDIL3-1.4011.421.2018.1.KF

Opodatkowanie odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę wypłaconego na podstawie ugody pozasądowej

UZASADNIENIE

W dniu 14 listopada 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę wypłaconego na podstawie ugody pozasądowej.

Ponadto w dniu 20 listopada 2018 r. wpłynęło pismo stanowiące uzupełnienie wniosku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca zwraca się z prośbą o wydanie opinii w kwestii potrąconego podatku od odszkodowania za błędne rozwiązanie umowy o pracę i koniecznością wystąpienia do Sądu Pracy z powodu nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę oraz o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych.

Z uwagi na pogarszającą się sytuację materialną Wnioskodawca został zmuszony do podpisania ugody pozasądowej. W wyniku ugody zostało Wnioskodawcy wypłacone odszkodowanie, od którego został potrącony podatek.

Ponieważ zasady ustalania wysokości odszkodowania są ustalone w k.p., to prowadzi organy podatkowe do wniosku, że odszkodowania te są zwolnione z podatku dochodowego. Tak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 5 lutego 2011 r. ITPB1/415-886/09/IB. Można się w związku z tym spotkać z poglądem, że odszkodowanie zaległe i przeterminowane jest wolne od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) (K. Jaśkowski, Komentarz aktualizowany do art. 47 Kodeksu pracy, Warszawa 2012, wersja elektroniczna: LEX).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku).

Czy otrzymane odszkodowanie wypłacone na podstawie ugody pozasądowej podlega opodatkowaniu lub jest zwolnione z podatku dochodowego?

Zdaniem Wnioskodawcy, w wyniku ugody zostało mu wypłacone odszkodowanie, od którego został potrącony podatek. Odszkodowanie jest zaległe i przeterminowane, a te są wolne od podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 tej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Na podstawie art. 12 ust. 1 cyt. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniona kategoria przychodów stanowi katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Tak szerokie zdefiniowanie pojęcia przychodu pracownika wskazuje zatem, że w każdym przypadku, w którym uzyska on realną korzyść, będzie to rodzić obowiązek zwiększenia jego przychodu, z wyjątkiem świadczeń określonych w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie natomiast do treści art. 31 ww. ustawy, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca wystąpił do Sądu Pracy z powodu nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę oraz o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Jednakże z uwagi na pogarszającą się sytuację materialną Wnioskodawca został zmuszony do podpisania ugody pozasądowej. W wyniku ugody zostało Wnioskodawcy wypłacone odszkodowanie, od którego został potrącony podatek.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Ponadto zaakcentować należy, że zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – zwolnienia podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r., poz. 917, 1000 i 1076), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Rozpatrując powyższe przepisy w kontekście ich zastosowania w sprawie będącej przedmiotem niniejszej interpretacji należy wskazać, że ustawodawca poprzez zawarcie w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych wyżej wskazanych norm pozwalających na zwolnienie wskazanych tam odszkodowań z opodatkowania tym podatkiem, skonkretyzował sytuacje oraz grupy podatników, mogących korzystać z tych zwolnień.

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednoznacznie wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymywane przez osoby fizyczne są wolne od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia wynikający z ww. art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy obejmuje tylko odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, za wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

Natomiast uregulowanie zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ww. ustawy wskazuje, że z przedmiotowego zwolnienia wyłączone zostały odszkodowania wynikające z zawartych umów i ugód innych niż ugody sądowe.

Aby zatem wypłacone odszkodowanie korzystało ze zwolnienia na podstawie wskazanego powyżej przepisu, muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki:

• wysokość odszkodowania lub zasady jego ustalania muszą wynikać z przepisów odrębnych ustaw,
• podstawą przyznania odszkodowania nie może być zawarta umowa lub ugoda pozasądowa.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że ugoda jest jednym z typów umów regulowanych przez ustawę z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, z późn. zm.). Zgodnie z art. 917 ww. ustawy, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego, w tym w celu aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by ustalić spór istniejący lub mogący powstać.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że wyróżnia się ugodę sądową i ugodę pozasądową. Ugoda pozasądowa może zostać zawarta zarówno przed wszczęciem postępowania, jak i w jego trakcie – wówczas powinna zobowiązywać powoda do cofnięcia pozwu. Sąd nie jest związany ugodą pozasądową, chociaż tworzy ona nowy stan faktyczny i prawny sprawy, więc musi wpłynąć na jego rozstrzygnięcie. Może ona zostać zawarta w dowolnym momencie, niezależnie od tego, czy między stronami toczyło się lub toczy jakieś postępowanie. Natomiast ugoda sądowa zawierana jest jak sama nazwa wskazuje przed sądem, w trakcie posiedzenia. Ma ona moc wyroku sądowego.

Wnioskodawca przedstawiając opis stanu faktycznego jednoznacznie wskazał, że otrzymał odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę na podstawie ugody pozasądowej zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a byłym pracodawcą.

Biorąc zatem powyższe pod uwagę, otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę, wypłacone na podstawie ugody pozasądowej, wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy, nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż odszkodowanie to zostało wyłączone ze zwolnienia na mocy uregulowań lit. g tego przepisu.

Podstawą nabycia prawa do odszkodowania wypłacanego przez byłego pracodawcę Wnioskodawcy był łączący ich stosunek pracy, a zatem odszkodowanie takie stanowi przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w ww. art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten powstał – zgodnie z art. 11 ust. 1 tej ustawy – w momencie wypłaty odszkodowania. Tym samym pracodawca dokonujący wypłaty ww. odszkodowania miał obowiązek jako płatnik podatku dochodowego – zgodnie z dyspozycją zawartą w przepisie art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – potrącić i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy.

Podsumowując stwierdzić należy, że odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę, wypłacone na podstawie ugody pozasądowej, stanowi przychód Wnioskodawcy podlegający opodatkowaniu, niekorzystający ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się do powołanego przez Wnioskodawcę pisma co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, tut. Organ informuje, że zostało ono wydane w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Ponadto podkreślić należy, że Organ wydając interpretacje indywidualne opiera swoje rozstrzygnięcie wyłącznie na przedstawionym we wniosku stanie faktycznym (zdarzeniu przyszłym), przyjmując argumenty podnoszone przez Wnioskodawcę bez ich weryfikowania. Dokument dołączony do wniosku nie podlegał zatem analizie ani weryfikacji w ramach przedmiotowego postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest uprawniony, a tym bardziej obowiązany, do oceny dołączonych dokumentów. Związany jest wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

źródło: https://sip.mf.gov.pl/