Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11-01-2018 r. – 0115-KDIT2-2.4011.410.2017.1.HD

Czy odszkodowanie z tytułu niepodejmowania działań konkurencyjnych po ustaniu stosunku pracy, przyznane orzeczeniem sądu, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

UZASADNIENIE

W dniu 5 grudnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania z tytułu niepodejmowania działań konkurencyjnych po ustaniu stosunku pracy wraz z należnymi odsetkami.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W okresie od 31 stycznia 2001 r. do 10 maja 2011 r. łączył Wnioskodawcę stosunek pracy ze Spółką.

Umową z dnia 9 listopada 2000 r. strony uzgodniły, iż przez okres jednego roku od dnia ustania stosunku pracy łączącego strony Wnioskodawca powstrzyma się od działań konkurencyjnych opisanych w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

Wobec braku zapłaty odszkodowania Wnioskodawca wystąpił przeciwko byłemu pracodawcy na drogę sądową.

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2016 r. Sąd Rejonowy zasądził od pracodawcy na rzecz Wnioskodawcy kwotę 20.474,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniósł pracodawca.

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2017 r. Sąd Okręgowy oddalił apelację pracodawcy.

Pracodawca wypłacił Wnioskodawcy zasądzoną kwotę powiększoną o ustawowe odsetki z tytułu opóźnienia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy odszkodowanie z tytułu niepodejmowania działań konkurencyjnych po ustaniu stosunku pracy, przyznane orzeczeniem sądu, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
2. Jeżeli tak, to czy opodatkowaniu podlegają również odsetki należne z tytułu opóźnienia w zapłacie odszkodowania?

Zdaniem Wnioskodawcy – w zakresie pytania nr 1 – stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest m.in. stosunek pracy. Natomiast art. 12 ust. 1 powołanej ustawy wylicza katalog przychodów ze stosunku pracy. Odszkodowanie z tytułu niepodejmowania przez pracownika działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy nie mieści się w ww. katalogu, zatem nie kwalifikuje się do przychodów ze stosunku pracy.

Nadto, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Źródłem uregulowania instytucji zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy jest art. 1012 § 1 w związku z art. 1011 § 1 Kodeksu pracy. Zasady ustalania odszkodowania należnego pracownikowi określa z kolei § 3 art. 1012 Kodeksu pracy stanowiąc, iż wynagrodzenie to nie może być niższe niż 25% wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie w tak ustalonej wysokości przewidywała umowa łącząca strony.

W ocenie Wnioskodawcy, należne mu odszkodowanie od byłego pracodawcy z tytułu dochowania zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wskazano wprost odszkodowania należnego na podstawie umowy o zakazie konkurencji jako źródła przychodu ze stosunku pracy. Natomiast nawet jeżeli uznać, iż odszkodowanie to mieści się w ww. katalogu, to na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego.

Wskazać należy, iż wysokość oraz zasady ustalania odszkodowania wynikają z przepisów odrębnej ustawy, tj. w tym przypadku z Kodeksu pracy, a w szczególności z przywołanych wyżej przepisów tego aktu. Umowa stron w tym zakresie jedynie służy doprecyzowaniu poszczególnych postanowień dotyczących zakazu konkurencji, jednakże nie może modyfikować minimalnego progu ochrony przyznanego pracownikowi przepisami Kodeksu. Stąd też należy przyjąć, że zasady oraz wysokość ustalania odszkodowania określone są przepisami odrębnej ustawy w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które w jasny sposób wyznaczają minimalną wysokość oraz podstawy obliczenia odszkodowania.

Zdaniem Wnioskodawcy – w zakresie pytania nr 2 – biorąc pod uwagę twierdzenia wyrażone w odpowiedzi na pytanie nr 1, konsekwencją prezentowanego stanowiska jest niepodleganie odsetek za opóźnienie w zapłacie odszkodowania opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jest to o tyle bardziej uzasadnione, iż powstanie opóźnienia w zapłacie, a w konsekwencji odsetek, nie jest zależne od czynności podejmowanych przez Wnioskodawcę. Wnioskodawca zmuszony był wystąpić na drogę sądową, ponieważ były pracodawca nie poczuwał się do obowiązku wypłacenia należnego odszkodowania w terminie, co w konsekwencji prowadziło do powstania roszczenia o zapłatę odsetek z tytułu opóźnienia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 tej ustawy źródło przychodów stanowi stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

W myśl art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy – o czym stanowi art. 12 ust. 4 ww. ustawy.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidują szereg zwolnień, którymi objęte zostały niektóre przychody.

I tak – zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe;

Z kolei na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1.

Stosownie do treści art. 1011 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r., poz. 1666, z późn. zm.) w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).

W myśl art. 1012 § 1 tej ustawy przepis art. 1011 § 1 stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy, z zastrzeżeniem przepisów § 2 i 3.

Zgodnie z art. 1012 § 3 Kodeksu pracy odszkodowanie, o którym mowa w § 1, nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Z wniosku wynika, iż w okresie od 31 stycznia 2001 r. do 10 maja 2011 r. łączył Wnioskodawcę stosunek pracy ze Spółką. Na podstawie zawartej umowy strony uzgodniły, iż przez okres jednego roku od dnia ustania stosunku pracy łączącego strony Wnioskodawca powstrzyma się od działań konkurencyjnych opisanych w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Wobec braku zapłaty odszkodowania Wnioskodawca wystąpił przeciwko byłemu pracodawcy na drogę sądową. Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2016 r. Sąd Rejonowy zasądził od pracodawcy na rzecz Wnioskodawcy kwotę 20.474,80 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniósł pracodawca. Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2017 r. Sąd Okręgowy oddalił apelację pracodawcy. Pracodawca wypłacił Wnioskodawcy zasądzoną kwotę powiększoną o ustawowe odsetki z tytułu opóźnienia.

Przystępując do oceny skutków podatkowych otrzymania przez Wnioskodawcę odszkodowania z tytułu niepodejmowania działań konkurencyjnych po ustaniu stosunku pracy wraz z należnymi odsetkami w pierwszej kolejności dokonać należy analizy powołanego art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zauważyć należy, że użyty w treści tego artykułu zwrot „w szczególności” oznacza, iż kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo (stanowią katalog otwarty). Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Z przychodem ze stosunku pracy mamy do czynienia również w sytuacji, gdy były pracodawca wypłaca pracownikowi po ustaniu zatrudnienia świadczenia związane z uprzednio wykonywaną pracą. O tym, czy świadczenie jest przychodem ze stosunku pracy decyduje bowiem okoliczność czy może je otrzymać wyłącznie pracownik – w rozumieniu powołanego ust. 4 tego artykułu, czy też inna osoba – niezwiązana aktualnie lub w przeszłości z pracodawcą. Zatem uznać należy, iż przepisy art. 12 ww. ustawy mają zastosowanie również do wypłat po ustaniu zatrudnienia. Natomiast o zakwalifikowaniu świadczenia do przychodów z pracy nie przesądza fakt pozostawania danej osoby w stosunku zatrudnienia w momencie otrzymania przychodu. Dodatkowym argumentem przemawiającym za opodatkowaniem tego typu świadczeń jako przychodów ze stosunku pracy jest fakt, iż w treści tego artykułu ustawodawca nie wiąże momentu wymagalności świadczenia z faktem uznania tego świadczenia za przychód z pracy.

Mając na uwadze powyższe ustalenia oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie z tytułu niepodejmowania działań konkurencyjnych po ustaniu stosunku pracy zakwalifikować należy do przychodów ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wypłata tego świadczenia jest bowiem uwarunkowana łączącym wcześniej strony stosunkiem pracy. Ponadto, otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie to podlega bowiem wyłączeniu spod zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na mocy lit. d tego artykułu, ponieważ jest to odszkodowanie przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji. Innymi słowy, umowa zawarta pomiędzy pracownikiem a pracodawcą jest sformułowana w oparciu o przepisy Kodeksu pracy.

Natomiast wypłacone Wnioskodawcy odsetki, które naliczone zostały z tytułu nieterminowej wypłaty odszkodowania, mają swe źródło w stosunku pracy. Oznacza to, że odsetki te podlegają zwolnieniu od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd Administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

źródło: https://sip.mf.gov.pl/