Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 05-07-2017 r. – 0114-KDIP3-3.4011.131.2017.2.GF

Dotyczy: skutków podatkowych wypłaconego odszkodowania na podstawie ugody sądowej

UZASADNIENIE

W dniu 27 kwietnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaconego odszkodowania na podstawie ugody sądowej.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 2 czerwca 2017 r. Nr 0114-KDIP3-3.4011.131.2017.1.GF (data nadania 2 czerwca 2017 r., data doręczenia 8 czerwca 2017 r.) tutejszy Organ wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych wniosku.

Pismem z dnia 15 czerwca 2017 r. (data nadania 16 czerwca 2017 r., data wpływu 21 czerwca 2017 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W sierpniu 2015 r. ówczesny pracodawca Wnioskodawcy rozwiązał z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52 Kodeksu Pracy. Wnioskodawca decyzję pracodawcy we właściwym czasie zaskarżył do Sądu. Postępowanie sądowe w I instancji toczyło się do lutego 2017 r., kiedy doszło do zawarcia ugody sądowej.

W ramach ugody sądowej Wnioskodawca zrzekł się roszczeń w przedmiotowej sprawie, a uzyskał zmianę trybu rozwiązania umowy o pracę na tryb porozumienia stron i odszkodowanie. Ugoda nie zmieniła faktu, że stosunek pracy został rozwiązany w sierpniu 2015 r.

W uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał:

1. wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie nie jest świadczeniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikałyby wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie nie jest też świadczeniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikałyby wprost z postanowień układu zbiorowego pracy lub innego opartego na ustawie porozumienia zbiorowego, regulaminu lub statutu.
2. Otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie na podstawie ugody sądowej nastąpiło bez związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
3. Odszkodowanie zostało przyznane w ramach ugody sądowej jako ekwiwalent zrzeczenia się przez Wnioskodawcę roszczenia w sprawie naruszenia przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę. Roszczenie pozwu Wnioskodawcy obejmowało wyłącznie przywrócenie do pracy, nie obejmowało roszczenia o przyznanie wynagrodzenia za czas pozostawiania bez pracy.
4. Odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawcę w ramach ugody Wnioskodawca kwalifikuje jako pokrywające wyłącznie rzeczywiście poniesioną szkodę.
5. Odszkodowanie przyznano i wypłacono na podstawie ugody sądowej zawartej zgodnie z przepisami art. 10 i 223 par. I kodeksu postępowania cywilnego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy kwota odszkodowania określona ugodą będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia od podatku dochodowego odszkodowania otrzymane na podstawie ugody sądowej. Ten sam przepis przewiduje dwa wyjątki:

1. odszkodowania otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. odszkodowania dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Stan faktyczny sprawy wyklucza pierwszy wyjątek, ponieważ odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawcę nie jest związane w żaden sposób z prowadzeniem przez niego działalności gospodarczej.

Drugi wyjątek zdaniem Wnioskodawcy, też go nie dotyczy, ponieważ przedmiotem sprawy sądowej nie były świadczenia ze stosunku pracy, tylko spór o naruszenie prawa przy rozwiązaniu umowy o pracę przez pracodawcę.

Uzyskane przez Wnioskodawcę odszkodowanie nie dotyczy zatem korzyści (świadczeń) ze stosunku pracy, a stanowi w ramach ugody ustępstwo pracodawcy w zamian za ustępstwo Wnioskodawcy zakończenia sporu sadowego bez orzekania o naruszeniu prawa przy rozwiązaniu umowy o prace przez pracodawcę.

Stosunek pracy Wnioskodawcy ustał w sierpniu 2015 r., więc świadczenia uzyskanego w marcu 2017 r. według Wnioskodawcy nie sposób traktować jako przychód ze stosunku pracy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W treści art. 10 ust. 1 omawianej ustawy zostały określone źródła przychodów, gdzie w pkt 1 wymienia się: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracę nakładczą, emeryturę lub rentę.

Stosownie do art. 11 ust. 1 powołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r., poz. 1666, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie powołanego powyżej art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy korzystają jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Stosownie natomiast do treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Przywołany przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (zadośćuczynienie) przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, które jednocześnie nie zostały przyznane w okolicznościach wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, czyli których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów prawnych.

Punktem wyjścia wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy jest podział odszkodowania na odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens) i odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans). Za stratę uważa się każde pogorszenie się sytuacji majątkowej (zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów) poszkodowanego, w wyniku czego poszkodowany staje się uboższy, niż był przed doznaniem szkody. Chodzi w tym przypadku o rzeczywisty uszczerbek w majątku należącym do poszkodowanego spowodowany zniszczeniem, utratą lub uszkodzeniem określonych składników majątkowych albo obniżeniem ich wartości, a także powstanie nowych zobowiązań albo ich zwiększenie. Z kolei szkoda związana z utraconymi korzyściami (lucrum cessans) polega na tym, że majątek poszkodowanego nie wzrósł tak, jakby się stało, gdyby nie nastąpiło zdarzenie, z którym połączona jest czyjaś odpowiedzialność. Szkodą jest więc to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego szkodę.

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w sierpniu 2015 r. ówczesny pracodawca Wnioskodawcy rozwiązał z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52 Kodeksu Pracy. Wnioskodawca decyzję pracodawcy zaskarżył do Sądu, w lutym 2017 r. doszło do zawarcia ugody sądowej, w ramach której Wnioskodawca zrzekł się roszczeń w przedmiotowej sprawie, a uzyskał zmianę trybu rozwiązania umowy o pracę na tryb porozumienia stron i odszkodowanie. Ugoda nie zmieniła faktu, że stosunek pracy został rozwiązany w sierpniu 2015 r. Wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie nie jest świadczeniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikałyby wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie nie jest też świadczeniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikałyby wprost z postanowień układu zbiorowego pracy lub innego opartego na ustawie porozumienia zbiorowego, regulaminu lub statutu. Otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie na podstawie ugody sądowej nastąpiło bez związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Odszkodowanie zostało przyznane w ramach ugody sądowej jako ekwiwalent zrzeczenia się przez Wnioskodawcę roszczenia w sprawie naruszenia przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę. Roszczenie pozwu Wnioskodawcy obejmowało wyłącznie przywrócenie do pracy, nie obejmowało roszczenia o przyznanie wynagrodzenia za czas pozostawiania bez pracy. Odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawcę w ramach ugody Wnioskodawca kwalifikuje jako pokrywające wyłącznie rzeczywiście poniesioną szkodę. Odszkodowanie przyznano i wypłacono na podstawie ugody sądowej zawartej zgodnie z przepisami art. 10 i 223 par. I kodeksu postępowania cywilnego.

Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawcę świadczenie jest odszkodowaniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem zostało one otrzymane na podstawie ugody sądowej i nie znajdują do niego zastosowania wyjątki przewidziane w ww. przepisie. W związku z tym, świadczenie to korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

źródło: https://sip.mf.gov.pl/