Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 31-8-2016 r. – WPI/200000/43/933/2016

Czy podlega oskładkowaniu świadczenie, które pracownik uzyskuje w związku z udostępnieniem mu przez zakład pracy samochodu służbowego do celów prywatnych nieodpłatnie?

UZASADNIENIE

W dniu 29 sierpnia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w przedmiocie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne.

Wnioskodawca przedstawił stan faktyczny:

Wnioskodawca wskazał, że udostępnia niektórym pracownikom samochody służbowe będące przedmiotem leasingu operacyjnego, także do celów prywatnych, nieodpłatnie – w zależności od zajmowanego stanowiska, charakteru wykonywanych zadań oraz rodzaju pojazdu. Powierzenie samochodu służbowego następuje na podstawie zawartej z pracownikiem umowy w sprawie używania samochodu służbowego.

Wartość nieodpłatnego świadczenia z tytułu wykorzystania samochodu służbowego do celów prywatnych będzie stanowić dla pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 2a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej u.p.d.o.f.).

Świadczenia polegające na bezpłatnym korzystaniu z przejazdów samochodami służbowymi będzie mieć wyłącznie postać niepieniężną tzn. pracownik nie będzie miał możliwości uzyskania ekwiwalentu tego świadczenia.

Celem uporządkowania zasad korzystania z samochodów służbowych, w szczególności zasad wykorzystania samochodów służbowych do celów prywatnych, spółka zamierza zamieścić odpowiednie regulacje w tym zakresie w regulaminie wynagradzania.

W związku z tym konieczne jest dokonanie wykładni przepisu § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego – czy wartość nieodpłatnego świadczenia z tytułu korzystania z samochodu służbowego do celów prywatnych, na zasadach przewidzianych w regulaminie wynagradzania będzie wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne?

Własne stanowisko wnioskodawcy w sprawie:

Zdaniem wnioskodawcy w przypadku pracowników podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne stanowi przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Wynika to z art. 18 ust. 1 i art. 20 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy systemowej oraz art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) – zwanej dalej ustawą zdrowotną.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f. za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Stosownie do treści art. 12 ust. 2a u.p.d.o.f. wartość pieniężną nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystania samochodu służbowego do celów prywatnych ustala się w wysokości:

Z podstawy wymiaru składek zostały wyłączone niektóre rodzaje przychodów wymienione w rozporządzeniu MPiPS z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (zwanego dalej rozporządzeniem składkowym).

Na podstawie § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Z powyższego wynika, że wyłączenie z opłacania składek przewidziane w § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego ma zastosowanie wówczas, gdy zostaną spełnione następujące warunki:

– świadczenie ma charakter niepieniężny,

– prawo do tego świadczenia wynika z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu,

– świadczenia polega m.in. na korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Przepis § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego nie zawiera definicji środków lokomocji. Nie precyzuje również, czy zwrot „korzystanie z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji” dotyczy np. wyłączenie publicznych, czy także niepublicznych środków lokomocji oraz czy ma być to środek lokomocji zorganizowany przez pracodawcę. Brak jest zatem katalogu środków lokomocji, które byłby objęte regulacją § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego. Skoro brak jest legalnej definicji środka lokomocji należy odwołać się do wykładni językowej. Zgodnie z definicją słownika języka polskiego są to pojazdy lub zwierzęta służące przemieszczaniu się. Słownik synonimów wśród wyrazów bliskoznacznych środków lokomocji wymienia środki transportu, pojazdy, komunikacja. Tym samym brak jest podstaw do przyjęcia innej niż literalna wykładni pojęcia środków lokomocji, w ramach którego mieszczą się wszelkie pojazdy.

W związku z tym, zgodnie z wykładnią literalną, udostępnienie samochodu służbowego do celów prywatnych może być uznane za przejazd środkami lokomocji, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego, bowiem samochód służbowy służy przemieszczaniu się z miejsca na miejsce, a tym samym bez wątpienia jest środkiem lokomocji, o którym mowa w powołanym przepisie.

Wnioskodawca zwraca jednocześnie uwagę, że orzecznictwo sądów jest w tej kwestii jednolite. Należy w tym miejscu powołać wyrok SN z dnia 3 kwietnia 2008 r. (sygn. II UK 172/07), w którym wskazał że rozporządzenie z 18 grudnia 1998 r. nie określa bliżej środków lokomocji. Zatem jakakolwiek restrykcyjna wykładnia zwężająca jest nieuprawniona – nie uzasadnia jej wymowa normatywna § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia, prowadząca do wniosku, że wszelkie korzyści materialne uzyskiwane przez pracowników na zasadach wynikających z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu z tytułu korzystania z odpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji nie wchodzą do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Oznacza to, że każde przysporzenie majątkowe, w tym także ekwiwalenty pieniężne z tytułu ponoszonych kosztów przejazdów do pracy środkami lokomocji wypłacane pracownikom przez pracodawcę na podstawie aktów lub przepisów prawa pracy, podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek (§ 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r.).

Potwierdza to także stanowisko Sądu Okręgowego w Elblągu zaprezentowane w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 marca 2013 r. (sygn. IV U 2744/12/12). Zdaniem Sądu „każde przysporzenie majątkowe, w tym także przychód uzyskiwany z tytułu udostępniania samochodu służbowego do celów służbowych pracownikom przez pracodawcę na podstawie aktów lub przepisów prawa pracy, podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek (§ 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r.), jeśli wynikają z układów zbiorowych lub regulaminów wynagradzania”. Pogląd ten podziela również Sąd Okręgowy w Warszawie, który w wyroku z dnia 24 czerwca 2015 (sygn. IV U 933/15) wskazał, że „wartość świadczenia związanego z udostępnieniem pracownikowi samochodu służbowego, z przeznaczeniem do celów prywatnych, w części finansowanego przez pracodawcę, nie powinna być uwzględniana w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne. Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych”.

Wnioskodawca przyjmuje, że przepis § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego odnosi się do wszystkich środków lokomocji, w tym do samochodów służbowych. Zatem, w ocenie wnioskodawcy, jeżeli pracodawca udostępnia pracownikowi samochód służbowy do celów prywatnych na podstawie regulaminu wynagradzania, to osiągnięty z tego tytułu przychód podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na podstawie § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego.

W świetle powyższego oraz z uwagi na fakt, że przepisu § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego mógłby wynikać obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy, a tym samym ma to wpływ na jego sytuację prawną, dokonanie wykładni powołanego przepisu w niniejszej sprawie jest uzasadnione.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Oddział zaznacza jednocześnie, że w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska przedsiębiorcy dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisów prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, zakreślają jedynie ramy przedstawionego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę i skutkiem powyższego jest brak związania organu wydaną interpretacją.

Jednocześnie z brzmienia art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika ściśle określony zakres przedmiotowy spraw, w których Zakład jest zobowiązany wydać pisemną interpretację w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zakres przedmiotowy określony powyższym przepisem uniemożliwia potwierdzenie w tym trybie przez Zakład wskazanych przez wnioskodawcę informacji dotyczących kwalifikacji przychodu w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwestia właściwego określenia i sklasyfikowania przychodu jest zagadnieniem należącym do zakresu działania organów podatkowych. Biorąc powyższe pod uwagę Zakład dokonał interpretacji przepisów ubezpieczeniowych opierając się na przedstawionej przez wnioskodawcę w treści stanu faktycznego informacji, iż wartość nieodpłatnego świadczenia z tytułu wykorzystania samochodu służbowego do celów prywatnych będzie stanowić dla pracownika przychód ze stosunku pracy.

Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2236), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) w art. 81 ust. 1 ustawy statuuje zasadę, że do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, a więc powyższe ma zastosowanie również do tychże składek.

Należy podkreślić, że podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników nie stanowią enumeratywnie wymienione w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe kategorie przychodów. Wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne określonych kategorii przychodów zawartych w ww. rozporządzeniu Ministra Pracy i polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. stanowi wyjątek od reguły, iż podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód, dlatego też przepisy te muszą być interpretowane ściśle. Z § 2 ust. 1 pkt 26 powołanego rozporządzenia wynika, iż podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowa odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przychodu z tytułu używania samochodów służbowych do celów prywatnych przez pracowników nie znajduje umocowania w § 2 ust. 1 pkt 26) wyżej cytowanego rozporządzenia. Z powyższego przepisu wynika, że nie stanowią podstawy wymiaru składek jedynie te przychody, które wynikają z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, przybierają postać niepieniężną mają charakter materialny (a więc nie stanowią ekwiwalentu w formie pieniężnej), uprawniające do zakupu po cenach niższych, niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług. Zatem bezpłatne używanie samochodów służbowych w celach prywatnych przez pracowników nie stanowi przychodu, o którym mówi zacytowany § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia, ponieważ nie stanowi nabycia artykułu, przedmiotu lub usługi, a jedynie polega na bezpłatnym korzystaniu z rzeczy będącej własnością pracodawcy. Innymi słowy jest to użyczenie przez pracodawcę rzeczy do bezpłatnego używania pracownikowi. Należy zaznaczyć, że nie jest tożsame udostępnianie przez pracodawcę pracownikom po cenach niższych niż detaliczne określonych artykułów, przedmiotów, usług, które pracodawca nabywa z wyraźnym przeznaczeniem na ten cel, lub których jest wytwórcą i udostępnianie składników własnego majątku (czy też środków trwałych) służących do wykonywania działalności gospodarczej przez wnioskodawcę, czy też udostępnienie środków trwałych będących przedmiotem leasingu. Zakład wskazuje, że udostępnienie pracownikowi nieodpłatnie samochodu służbowego do celów prywatnych (użyczenie) nie może być uznane za korzyść w formie „bezpłatnych przejazdów środkami lokomocji” w rozumieniu § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia MPiPS z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Pod wskazanym pojęciem należy rozumieć zorganizowana i usystematyzowana formę przemieszczania się np. korzystanie z transportu publicznego na podstawie przekazanych przez pracodawcę biletów (PKP, miejski autobus) lub transportu zorganizowanego przez pracodawcę (np. autobus zakładowy), nie zaś udostępnienie pracownikowi środka lokomocji do swobodnego używania (np. samochodu służbowego).

Z powyższego wynika, iż wartość świadczenia związanego z nieodpłatnym udostępnieniem pracownikowi samochodu służbowego do korzystania w celach prywatnych, należy uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Tym samym w odniesieniu do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku złożonym w dniu 29 sierpnia 2016 r. przepis powołanego § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie znajduje zastosowania w całości. W świetle powyższego od przychodu pracownika w wysokości odpowiadającej wartości nieodpłatnego świadczenia związanego z udostępnianiem pracownikowi samochodu w celach prywatnych – płatnik składek jest zobowiązany naliczyć i odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

W związku z powyższym Zakład Ubezpieczeń Społecznych, biorąc pod uwagę opis stanu faktycznego przedstawionego we wniosku złożonym w dniu 29 sierpnia 2016 r. oraz wyrażone stanowisko jak i obowiązujące przepisy prawne uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe w przedmiocie możliwości wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości świadczenia, które pracownik uzyskuje w związku z udostępnieniem mu przez spółkę samochodu służbowego do celów prywatnych nieodpłatnie.

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję