W związku z wystąpieniem Pana Marszałka z dnia 2 stycznia br., znak: K8INT18216, dotyczącym interpelacji Pani Poseł Anny Schmidt-Rodziewicz w sprawie zmian w sposobie naliczania dodatkowych składników wynagradzania dla pracowników służby zdrowia, uprzejmie przedstawiam poniższe informacje.
1. Problematykę dotyczącą minimalnego wynagrodzenia, w tym jego zakresu składnikowego, reguluje ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2017 r. poz. 847). Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy, przy porównywaniu wysokości wynagrodzenia pracownika z obowiązującą wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę brane są pod uwagę wszystkie przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych, z wyjątkiem składników wymienionych w ust. 5 tego artykułu, tj.: nagrody jubileuszowej, odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych oraz dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej. Odesłanie do kategorii wynagrodzeń osobowych oznacza, że przy porównaniu wynagrodzenia pracownika z wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę nie uwzględnia się także wypłat z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej oraz dodatkowego wynagrodzenia rocznego dla pracowników jednostek sfery budżetowej.
Podkreślić należy, że zgodnie z konstrukcją ustawową minimalne wynagrodzenie za pracę nie ma charakteru jedynie wynagrodzenia zasadniczego. Jest to łączne wynagrodzenie pracownika za nominalny czas pracy w danym miesiącu, a więc poza wynagrodzeniem zasadniczym obejmuje również inne składniki wynagrodzenia i świadczenia pracownicze zaliczone do wynagrodzeń osobowych, w tym premie, nagrody (wypłacane miesięcznie bądź za okresy dłuższe) i dodatki do wynagrodzenia m.in. dodatek za staż pracy.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dostrzega potrzebę modyfikacji obecnego zakresu minimalnego wynagrodzenia za pracę w celu zapewnienia bardziej sprawiedliwego i przejrzystego kształtu tego wynagrodzenia. Na skalę problemu wskazują liczne postulaty dokonania zmian kierowane przez obywateli i parlamentarzystów. Ministerstwo rozważa zmiany polegające na etapowym wyłączaniu poszczególnych składników wynagrodzenia z kategorii minimalnego wynagrodzenia za pracę. Analizując różne warianty takiego rozwiązania należy wziąć pod uwagę m.in. obligatoryjne dodatkowe skutki finansowe dla pracodawców, wpływ na finanse publiczne oraz na rynek pracy.
Ze względu na systemowy charakter oraz możliwe znaczące skutki finansowe, dokonanie zmian powinno odbywać się w sposób stopniowy i wyważony. Uwzględniając powyższe, ustawa z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265, z późn. zm.), od dnia 1 stycznia 2017 r. wyłączyła z zakresu składnikowego minimalnego wynagrodzenia za pracę dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej.
Jednocześnie pragnę poinformować, że stosownie do art. 12 ww. ustawy z dnia 22 lipca 2016 r., po upływie 24 miesięcy od dnia wejścia jej w życie Rada Ministrów przedstawi Sejmowi ocenę funkcjonowania wprowadzonych tą ustawą regulacji, w tym m.in. zmiany zakresu składnikowego minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zatem, w mojej opinii, podjęcie ewentualnych działań mających na celu dokonanie dalszych zmian w zakresie składnikowym minimalnego wynagrodzenia za pracę, powinno być rozważane łącznie z oceną przedmiotowej ustawy. Zasadnym jest, aby proponowane zmiany ustawy analizowane były w powiązaniu z innymi aspektami związanymi z funkcjonowaniem minimalnego wynagrodzenia, których konieczność wprowadzenia będzie wynikała z dokonanej oceny ww. ustawy.
Należy również podkreślić, że na tle obowiązującej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, nie ma przeszkód prawnych, aby stosownie do potrzeb i możliwości finansowych oraz zasad prowadzonej zakładowej polityki płac, pracodawca ustalił wynagrodzenia pracownikom na poziomie znacznie przekraczającym minimalne wynagrodzenie za pracę.
2. Odnosząc się do kwestii dodatku za pracę w święta regulowanego przepisami Kodeksu pracy należy wyjaśnić, że przepisy te nie przewidują takiego dodatku tylko z tego powodu, że pracownik wykonywał pracę w święta, tj. w dni określone przepisami ustawy z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. z 2015 r. poz. 90).
Przepisy Kodeksu pracy przewidują natomiast obowiązek udzielenia pracownikowi innego dnia wolnego od pracy, jeżeli wykonywał on pracę w święto. Gwarancja otrzymania zamiennego dnia wolnego od pracy w przypadku wykonywania pracy w święto wynika z art. 15111 § 1 i 2 Kodeksu pracy. Jeżeli pracownik nie wykorzystał w zamian za pracę w święto innego dnia wolnego od pracy w ciągu okresu rozliczeniowego przysługuje mu z tego tytułu prawo do dodatku do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w święto w wysokości 100% wynagrodzenia (art. 15111 § 3 Kodeksu pracy). Prawo do tego dodatku jest zatem uwarunkowane niewykorzystaniem zamiennego dnia wolnego od pracy przysługującego pracownikowi w przypadku wykonywania pracy w święto.
Ponadto przepisy Kodeksu pracy (art. 1511 § 1 Kodeksu pracy) przyznają pracownikowi prawo do dodatku (oprócz normalnego wynagrodzenia) za pracę nadliczbową wykonywaną w święto. I tak, dodatek za taką pracę wynosi:
– 100% wynagrodzenia, jeżeli święto nie jest dla pracownika dniem pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, albo
– 50% wynagrodzenia, jeżeli święto jest dla pracownika dniem pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Jednocześnie uprzejmie wyjaśniam, że aktualnie nie przewiduje się wprowadzenia zmian w przepisach Kodeksu pracy zmierzających do modyfikacji powyższych regulacji.
Mam nadzieję, że przedstawione powyżej informacje oraz wyjaśnienia zostaną uznane za wyczerpujące i satysfakcjonujące.