Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 08-12-2017 r. – 0111-KDIB2-3.4011.180.2017.2.AB

Dotyczy: obowiązków płatnika z tytułu wypłaconych pracownikom odszkodowań

UZASADNIENIE

W dniu 22 września 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika z tytułu wypłaconych pracownikom odszkodowań na podstawie ugód sądowych, nieprawomocnego wyroku sądowego, odsetek wypłaconych na podstawie nieprawomocnego wyroku oraz kosztów procesu. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 31 października 2017 r. Znak: 0111-KDIB2-3.4010.78.2017.1.AB, 0111-KDIB2-3.4011.180.2017.1.AB, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano pismem z 13 listopada 2017 r. (data wpływu 20 listopada 2017 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Powiatowy Zakład Opieki Zdrowotnej (dalej: „Szpital” lub „PZOZ”) jest podmiotem leczniczym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej

(t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1638 ze zm.), posiada osobowość prawną mającą statut samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą zatrudnia pracowników, a tym samym jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych. W listopadzie 2016 r. w związku ze zdarzeniem, które miało miejsce na Oddziale Położniczo-Ginekologicznym z Salą Porodową, dyrekcja Powiatowego Zakładu Opieki Zdrowotnej złożyła pracownikom, którzy mieli związek z zaistniałym zdarzeniem, oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, w trybie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, z winy pracownika z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, starannego i rzetelnego wykonywania obowiązków. Na skutek powyższego oświadczenia z pracownikami została rozwiązana umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony. Zwolnieni pracownicy wnieśli przeciwko Szpitalowi pozew do sądu o przywrócenie do pracy, odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.

W kwietniu 2017 r. PZOZ zawarł z pracownikami ugodę sądową na mocy której:

• oświadczył, że cofa oświadczenie z listopada 2016 r. o rozwiązaniu bez wypowiedzenia umowy o pracę,
• wypłaci na rzecz pracowników odszkodowanie w wysokości określonej w ugodzie za czas pozostawania bez pracy wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie,
• zobowiązał się do przestrzegania wobec pracowników wszelkich zasad wynikających z Kodeksu pracy i obowiązujących wewnętrznych aktów prawnych, w tym równego traktowania z innymi pracownikami.

W maju 2017 r. PZOZ z kolejną pracownicą zawarł ugodę sądową na mocy której:

• zobowiązał się przywrócić pracownicę do pracy na stanowisku położna na dotychczasowych warunkach pracy i płacy na okres uprawniający do uzyskania nagrody jubileuszowej oraz uprawnień emerytalnych,
• wypłaci jednorazowo świadczenie stanowiące kwotę 3 miesięcznego wynagrodzenia w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności.

Szpital w terminie wywiązał się z podpisanych ugód i w terminach w nich wskazanych wypłacił pracownikom należne świadczenie.

W czerwcu 2017 r. Sąd Rejonowy – IV Wydział Pracy, wydał wyrok w sprawie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę z kolejnym pracownikiem. Na mocy wyroku Powiatowy Zakład Opieki Zdrowotnej został zobowiązany do wypłaty na rzecz byłego pracownika odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w kwotach wskazanych w wyroku. Wyrok był nieprawomocny lecz zawierał klauzulę natychmiastowej wykonalności dlatego Szpital w lipcu 2017 r. wypłacił zasądzone świadczenie wraz z ustawowymi odsetkami.

W sierpniu 2017 r. Sąd Rejonowy – IV Wydział Pracy, wydał wyrok w kolejnej sprawie na mocy którego:

• przywrócił kolejną pracownicę do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy,
• zasądził od Wnioskodawcy na rzecz powódki określoną kwotę tytułem wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy,
• nakazał zapłacić Szpitalowi na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe,
• zasądził na rzecz powódki kwotę tytułem zwrotu kosztów procesu.

W uzupełnieniu wniosku z 13 listopada 2017 r. (data wpływu 20 listopada 2017 r.) Wnioskodawca wyjaśnił, że:

1. Świadczenia wypłacone pracownikom na podstawie zawartych w kwietniu 2017 r. i maju 2017 r. ugód sądowych stanowią odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 i art. 471 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1666 ze zm., dalej: „kodeks pracy”).

Jeżeli chodzi o wyroki sądowe, to:

• odnośnie wyroku z czerwca 2017 r. – wypłacone świadczenie stanowi odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 i art. 471 Kodeksu pracy;
• odnośnie wyroku z sierpnia 2017 r. – wypłacone świadczenie stanowi wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, o którym mowa w art. 47 Kodeksu pracy.
2. Wysokość i zasady świadczeń wypłaconych odpowiednio na podstawie:
• ugody sądowej zawartej w kwietniu 2017 r. – odszkodowanie;
• ugody sądowej zawartej w maju 2017 r. – odszkodowanie;
• wyroku sądowego z czerwca 2017 r. – odszkodowanie;
• wyroku sądowego z sierpnia 2017 r. – wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy określone są przez przepisy ustawy Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.).
3. Świadczenia zostały wypłacone pracownikom z tytułu zawartych ugód sądowych (z kwietnia 2017 r. i maja 2017 r.) oraz z tytułu wydanych wyroków sądowych (z czerwca 2017 r. i sierpnia 2017 r.).
4. Wysokość wypłaconych świadczeń na podstawie zawartych ugód sądowych (z kwietnia 2017 r. i maja 2017 r.) została ustalona na podstawie negocjacji stron, co wynika wprost z treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.).
5. Co do wszystkich wypłaconych świadczeń, pracownicy mogliby je osiągnąć gdyby pracodawca nie rozwiązał z nimi umów o pracę.
6. Świadczenia przekazane wszystkim pracownikom w zakresie wskazanym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nie wiązały się z prowadzoną przez tych pracowników działalnością gospodarczą.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytania:

• Czy wypłacone przez Powiatowy Zakład Opieki Zdrowotnej odszkodowania których obowiązek wypłaty wynika z zawartej ugody sądowej, nieprawomocnego wyroku są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.)?
• Czy wypłacone przez Powiatowy Zakład Opieki Zdrowotnej na podstawie nieprawomocnego wyroku odsetki są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.)?
• Czy zasądzone na rzecz pracownika koszty procesu nie są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę ma swoje źródło w przepisach prawa pracy, a ponadto wypłacone zostało na podstawie ugody sądowej i wyroku sądowego co wskazuje, że świadczenie to jest wolne od podatku. Zdaniem Wnioskodawcy, od wypłaconego odszkodowania Wnioskodawca nie pobiera zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W myśl bowiem art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Wysokość odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę regulowane jest w art. 47 Kodeksu pracy. Wnioskodawca i pracownicy w zakresie jego wysokości i terminu wypłaty zawarli ugodę sądową bądź też sąd wydał wyrok. Zatem spełnione zostały warunki do objęcia wymienionego świadczenia zwolnieniem od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT.

Natomiast odsetki wypłacone od odszkodowania stanowić będą przychód dla byłego pracownika z innych źródeł o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Wnioskodawca wystawi byłemu pracownikowi PIT-8C.

Stanowisko takie zostało potwierdzone przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 31 grudnia 2015 r., nr IPPB4/4511-1178/15-4/MS2.

Zwrócone, zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, na rzecz pracownicy koszty procesu nie stanowią przysporzenia po jej stronie i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków, nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem kosztów procesu jest obojętna podatkowo. W konsekwencji, Wnioskodawca zwracając ten koszt nie ma obowiązku opodatkowania tego zwrotu i wykazywania go w informacji PIT-8C.

Takie stanowisko prezentuje Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 31 grudnia 2015 r., nr IPPB4/4511-1178/15-4/MS2.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się w części za prawidłowe a w części za nieprawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie objętym pytaniem Wnioskodawcy, tj. obowiązków płatnika z tytułu wypłaconych pracownikom odszkodowań, wypłaconych odsetek na podstawie nieprawomocnego wyroku oraz kosztów procesu. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2032, ze zm., dalej „updof”), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

W treści art. 10 ust. 1 updof, zostały określone źródła przychodów, gdzie m.in. wymienia się:

• stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta (pkt 1),
• inne źródła (pkt 9).

Stosownie do art. 11 ust. 1 updof, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 updof, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 updof, zgodnie z art. 20 ust. 1, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17.

Należy podkreślić, że użyte w konstrukcji art. 20 ust. 1 updof, sformułowanie „w szczególności” świadczy o przykładowym katalogu przychodów z innych źródeł. Oznacza to, że przychodami z innych źródeł są także inne przychody, niewymienione wprost w tym przepisie.

Tym samym uznaje się że katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

W myśl art. 31 updof, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Stosownie do art. 38 ust. 1 updof, płatnicy, o których mowa w art. 31 i art. 33-35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji, o której mowa w ust. 1a.

Z kolei, zgodnie z art. 42a updof, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 updof, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r., poz. 1666), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, objęte są tylko te odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g tego artykułu.

Należy mieć tu na uwadze, że użyty w powyższych przepisach termin odszkodowanie oznacza świadczenie, jakie należy się poszkodowanemu za wyrządzenie szkody od osoby, która tę szkodę wyrządziła lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowanie może pokrywać rzeczywiście wyrządzoną szkodę, czyli straty, które poniósł poszkodowany, bądź również utracone korzyści, które poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Odszkodowanie nie może być wyższe od wyrządzonej szkody, jego rolą jest tylko jej wyrównanie.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego uzupełnionego pismem z 13 listopada 2017 r. (data wpływu 20 listopada 2017 r.) wynika, że Wnioskodawca rozwiązał z pracownikami umowy o pracę zawarte na czas nieokreślony bez zachowania okresu wypowiedzenia, w trybie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu Pracy, z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Zwolnieni pracownicy wnieśli pozew do sądu o przywrócenie do pracy oraz odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.

W kwietniu 2017 r. Wnioskodawca zawarł ugodę sądową z pracownikami na mocy której oświadczył, że cofa oświadczenie o rozwiązaniu bez wypowiedzenia umowy o pracę oraz zobowiązał się że wypłaci na rzecz pracownika odszkodowanie w wysokości określonej w ugodzie za czas pozostawania bez pracy. Ponadto, Wnioskodawca wskazał, że w zawartej ugodzie sądowej zobowiązał się do przestrzegania wobec pracowników wszelkich zasad wynikających z Kodeksu pracy i obowiązujących wewnętrznych aktów prawnych, w tym równego traktowania z innymi pracownikami. Z uwagi na powyższe Organ przyjął, że Wnioskodawca w związku z zawartą w kwietniu 2017 r. ugodą przywrócił tych pracowników do pracy. W maju 2017 r. Wnioskodawca z kolejną pracownicą zawarł ugodę sądową na mocy której zobowiązał się przywrócić pracownicę do pracy oraz wypłacić jednorazowo świadczenie stanowiące kwotę 3 miesięcznego wynagrodzenia.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca m.in. wskazał, że:

• świadczenia wypłacone pracownikom na podstawie ugód sądowych zawartych w kwietniu i maju 2017 r. stanowią odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 i art. 471 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1666 ze zm).
• wysokość wypłaconych świadczeń na podstawie zawartych ugód sądowych została ustalona na podstawie negocjacji stron, co wynika wprost z treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. pozycja 459 ze zm.).
• co do wszystkich wypłaconych świadczeń, pracownicy mogliby je osiągnąć gdyby pracodawca nie rozwiązał z nimi umów o pracę.

Z kolei na mocy wyroku Sądu Rejonowego z czerwca 2017 r. Wnioskodawca został zobowiązany do wypłaty na rzecz byłego pracownika odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę wraz z ustawowymi odsetkami. Wypłacone świadczenie stanowi odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 i art. 471 kodeksu pracy. Natomiast wyrokiem Sądu Rejonowego z sierpnia 2017 r. Wnioskodawca został zobowiązany do przywrócenia kolejnej pracownicy do pracy oraz do wypłaty na rzecz pracownika określonej kwoty tytułem wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy, o którym mowa w art. 47 kodeksu pracy oraz do zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Kwestie nawiązania stosunku pracy oraz rozwiązania umowy o pracę, a także zasad i podstawy wypłaty odszkodowania z tytułu naruszenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę regulują przepisy Kodeksu pracy.

W myśl art. 32 § 1 Kodeksu pracy, każda ze stron może rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata (art. 36 § 1 pkt 3 Kodeksu pracy).

Zgodnie z art. 45 § 1 Kodeksu pracy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 2 Kodeksu pracy).

Stosownie do art. 471 Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Zgodnie z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459, ze zm.), przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Zauważyć należy, że zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane powyżej przepisy prawa, stwierdzić należy, że określone w ugodzie odszkodowanie przyznane pracownikom nie jest odszkodowaniem wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 updof. Jak wskazał Wnioskodawca, wysokość wypłaconych świadczeń na podstawie zawartych ugód sądowych została ustalona na podstawie negocjacji stron, co wynika wprost z treści art. 917 Kodeksu cywilnego.

Wobec powyższego, skoro wypłacone przez Wnioskodawcę odszkodowania na podstawie ugody sądowej nie są odszkodowaniami wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, a ich wysokość wynika z ustaleń zawartych pomiędzy stronami ugody, tj. mają charakter czysto umowny i uwzględniają interesy obu stron, to nie korzystają one ze zwolnienia na podstawie powołanego powyżej art. 21 ust. 1 pkt 3 updof.

Natomiast z art. 21 ust. 1 pkt 3b updof, wynika, że wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Wyżej wymieniony przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania, które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Na podstawie ww. art. 21 ust. 1 pkt 3b updof, opodatkowaniu podatkiem dochodowym – jako wyłączone ze zwolnienia – podlega odszkodowanie otrzymane (na podstawie wyroku lub ugody sądowej) z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody (ugody w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego), której wysokość uwzględnia interesy obu stron wynikające z łączącego strony stosunku pracy, ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

Zatem, wypłacone przez Wnioskodawcę pracownikom odszkodowania nie są rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, bowiem jak wskazuje sam Wnioskodawca stanowią świadczenia, które pracownicy mogliby osiągnąć gdyby pracodawca nie rozwiązał z nimi umowy o pracę. Odszkodowanie to ma więc tak naprawdę zrekompensować zarobek, jaki pracownicy mogliby otrzymać, gdyby do rozwiązania umowy nie doszło.

W związku z powyższym, wypłacona przez Wnioskodawcę kwota odszkodowań wynikająca z zawartych z pracownikami ugód sądowych nie będzie korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b updof.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że kwota odszkodowań wypłaconych przez Wnioskodawcę na rzecz pracowników, na mocy zawartych ugód stanowi dla tych pracowników przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 updof podlegający opodatkowaniu tym podatkiem, ponieważ wypłata tegoż świadczenia miała swe źródło w łączącym pracownika z Wnioskodawcą stosunku pracy. Zatem, Wnioskodawca jako płatnik, wypłacając pracownikom odszkodowanie na podstawie zawartej ugody sądowej zobowiązany jest do naliczenia, pobrania i odprowadzenia z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Odnosząc się do odszkodowania wypłaconego na podstawie nieprawomocnego wyroku sądowego, należy stwierdzić, że o ile w istocie odszkodowanie to wypłacone zostało z tytułu nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę, tj. wiązały się z naruszeniem przepisów prawa pracy traktujących o rozwiązaniu umowy o pracę – art. 45 § 1 i 2 i art. 471 Kodeksu pracy, stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 updof, są wolne od podatku dochodowego, gdyż jego wysokość oraz zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, tj. na gruncie badanej sprawy – z przepisów Kodeksu pracy.

W konsekwencji, od kwoty odszkodowania wypłaconego na podstawie wyroku sądowego Wnioskodawca nie ma obowiązku obliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek.

Z kolei instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.). Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Odsetki wypłacone w związku z opóźnieniem wypłaty danego świadczenia nie są wliczane do wartości tego świadczenia. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1822 ze zm.) – do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

Należy przy tym wskazać, że odsetki są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Dlatego też nie można utożsamiać odsetek z odszkodowaniem, zadośćuczynieniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej (odszkodowania) nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia – co do zasady – od podatku odsetek od ww. świadczeń – zwalnia od opodatkowania jedynie należność główną.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie (konkretnie odnosi się do odsetek) – wyraźne zwolnienie. Ustawodawca nie pomija bowiem odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w ocenie ustawodawcy zasługują na szczególną ochronę.

Na zasadzie wyjątku w art. 21 ust. 1 pkt 95 updof, zostały zwolnione z podatku jedynie odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, tj. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty.

W świetle powyższego nie można przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań. Odsetki przyznane za okres od dnia wniesienia pozwu do ich zapłaty zgodnie z wyrokiem, nie spełniają warunku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 95 updof. Przepis ten ma bowiem wyłącznie zastosowanie w sytuacji gdy – od momentu ogłoszenia wyroku sądu przyznającego odszkodowanie – zobowiązany spóźni się z wypłatą świadczenia na rzecz poszkodowanego. Nie ma natomiast zastosowania do odsetek naliczonych za okres poprzedzający datę uprawomocnienia się orzeczenia w tej sprawie. Zatem odsetki zasądzone przez Sąd za nieterminową wypłatę odszkodowania pomimo że są wynikiem wypłaty odszkodowania, nie mogą być uznane za przychód ze stosunku pracy.

Z uwagi więc na to, że w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest regulacji, które zwalniałyby od podatku odsetki ustawowe od odszkodowania, przyjąć należy, że stanowią one przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie ze wskazaną powyżej regułą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 updof.

Podsumowując, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego i stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 updof i podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 updof.

W związku z powyższym, na podmiocie dokonującym wypłaty odsetek byłemu pracownikowi nie ciąży obowiązek naliczenia i poboru zaliczki na podatek dochodowy, zgodnie z art. 42a updof. Jest on natomiast zobowiązany do sporządzenia informacji PIT-8C o wysokości przychodu z tego tytułu.

Wnioskodawca powziął również wątpliwość, czy zwrot pracownikowi kosztów procesu należy traktować jako przychód i czy kwota ta podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1822, ze zm.), – strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Należy wskazać, że zwrócone na rzecz pracownika koszty postępowania sądowego nie stanowią przysporzenia po jego stronie i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po stronie pracownika w związku z dokonanym zwrotem kosztów postępowania sądowego nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków – nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem kosztów postępowania sądowego jest obojętna podatkowo.

Zatem, Wnioskodawca jako płatnik, zwracając pracownikowi koszty procesu nie jest zobowiązany do naliczenia, pobrania i odprowadzenia z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy w zakresie obowiązków płatnika z tytułu wypłaconych pracownikom:

• odszkodowań na podstawie zawartych ugód sądowych jest nieprawidłowe,
• w pozostałej części jest prawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnosząc się natomiast do powołanych interpretacji indywidualnych należy wskazać, że interpretacje dotyczą konkretnej i indywidualnej sprawy podatnika w określonym stanie faktycznym i w tej danej sprawie rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce – w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

źródło: https://sip.mf.gov.pl/