Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 17-07-2017 r. – 0111-KDIB2-2.4011.58.2017.2.AR

Skutki podatkowe otrzymania odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę

UZASADNIENIE

W dniu 3 kwietnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 21 czerwca 2017 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4011.58.2017.1.AR wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 6 lipca 2017 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W lipcu 2010 r. Wnioskodawczyni otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, z powodu likwidacji stanowiska pracy – taki powód podał pracodawca (formalnie jednak przeniósł część zakładu pracy do innego pracodawcy). W dniu 30 lipca 2010 r. Wnioskodawczyni wniosła do Sądu Pracy pozew przeciwko pracodawcy (spółce), w związku z niezgodnym z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę, o zasądzenie z tego tytułu od pozwanej spółki na podstawie art. 45 i 47¹ Kodeksu pracy kwoty odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za trzy miesiące, tj. kwoty 17.121 zł brutto. W dniu 3 grudnia 2010 r. pozwana spółka ogłosiła upadłość. Postanowieniem z dnia 20 stycznia 2011 r. Sąd Rejonowy Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowił umorzyć postępowanie w związku z upadłością spółki oraz zaznaczył, że niewątpliwie roszczenie Wnioskodawczyni dotyczy masy upadłości. Wierzytelność została zgłoszona na listę do syndyka. W dniu 8 lutego 2017 r. w wyniku częściowego podziału masy upadłości syndyk dokonał wypłaty kwoty 17.187 zł. W dniu 6 marca 2017 r. Wnioskodawczyni otrzymała pismo od spółki w upadłości likwidacyjnej z prośbą o zwrot kwoty należnej z tytułu konieczności odprowadzenia podatku dochodowego.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że nie zawierała z syndykiem/byłym pracodawcą żadnej umowy ani ugody. Odszkodowanie zostało wypłacone na podstawie wpisu na listę wierzytelności.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy należna jest zapłata podatku oraz czy pracodawca zobowiązany jest do pobrania zaliczki na poczet podatku?

Co należy zrobić w przypadku jeśli płatnik zobowiązany był naliczyć i pobrać podatek a tego nie zrobił?

Zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymane odszkodowanie zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podlega opodatkowaniu ze względu na fakt, że „jego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw”.

Wypłacone odszkodowanie jest odszkodowaniem, którego wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z przepisów Kodeksu pracy i takie zostałoby zasądzone gdyby pracodawca nie ogłosił upadłości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) – opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52ai 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy – źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cyt. ustawy – przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 cyt. ustawy – za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Z powyższego przepisu wynika, że ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu.

Należy mieć tu na uwadze, że użyty w powyższych przepisach termin odszkodowanie oznacza świadczenie, jakie należy się poszkodowanemu za wyrządzenie szkody od osoby, która tę szkodę wyrządziła lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowanie może pokrywać rzeczywiście wyrządzoną szkodę, czyli straty, które poniósł poszkodowany, bądź również utracone korzyści, które poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Odszkodowanie nie może być wyższe od wyrządzonej szkody, jego rolą jest tylko jej wyrównanie. Należy przy tym wskazać, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Z wniosku wynika, że w lipcu 2010 r. Wnioskodawczyni otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony z powodu likwidacji stanowiska pracy. W dniu 30 lipca 2010 r. Wnioskodawczyni wniosła do sądu pracy pozew przeciwko pracodawcy (spółce) w związku z niezgodnym z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę, o zasądzenie na podstawie art. 45 i 47¹ Kodeksu pracy odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za 3 miesiące. Sąd postanowił umorzyć postępowanie w związku z upadłością spółki, zaznaczając, że roszczenie Wnioskodawczyni niewątpliwie dotyczy masy upadłości. Wierzytelność zgłoszona została na listę do syndyka. W dniu 8 lutego 2017 r., w wyniku częściowego podziału masy upadłości, syndyk wypłacił Wnioskodawczyni kwotę 17.187 zł.

Kwestie nawiązania stosunku pracy oraz rozwiązania umowy o pracę, a także zasad i podstawy wypłaty odszkodowania z tytułu naruszenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę regulują przepisy ustawy Kodeks pracy.

W myśl art. 32 § 1 Kodeksu pracy – każda ze stron może rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem.

Natomiast jak stanowi art. 36 § 1 pkt 3 Kodeksu pracy – okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Z kolei zgodnie z art. 45 § 1 Kodeksu pracy – w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Na podstawie art. 45 § 2 Kodeksu pracy – sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

Stosownie zaś do art. 47¹ Kodeksu pracy – odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

W omawianej sprawie Wnioskodawczyni w związku z upadłością pracodawcy swoje roszczenie dotyczące odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę zgłosiła na listę wierzytelności do syndyka.

Zgodnie z art. 156 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2171 ze zm.) – syndyk powoływany jest w przypadku ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego.

Zgodnie z art. 173 ww. ustawy – syndyk obejmuje niezwłocznie majątek upadłego, zarządza nim, zabezpiecza go przed zniszczeniem lub zabraniem przez osoby postronne oraz przystępuje do jego likwidacji.

Zgodnie z art. 189 ustawy Prawo upadłościowe – wierzycielem w rozumieniu ustawy jest każdy uprawniony do zaspokojenia z masy upadłości, choćby wierzytelność nie wymagała zgłoszenia. Art. 236 ust. 1 ww. ustawy mówi natomiast, że – wierzyciel osobisty upadłego, który chce uczestniczyć w postępowaniu upadłościowym, jeżeli niezbędne jest ustalenie jego wierzytelności, powinien w terminie oznaczonym w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości zgłosić sędziemu-komisarzowi swoją wierzytelność.

Zgodnie z art. 244 tej ustawy – po upływie terminu do zgłoszenia wierzytelności i sprawdzeniu zgłoszonych wierzytelności syndyk niezwłocznie sporządza listę wierzytelności, nie później niż w terminie dwóch miesięcy od upływu okresu przewidzianego do zgłaszania wierzytelności.

W myśl art. 347 ust. 1 ww. ustawy – syndyk sporządza i składa sędziemu-komisarzowi plan podziału funduszów masy upadłości a zgodnie z art. 351 ust. 1 tej ustawy – sędzia-komisarz zatwierdza plan podziału, jeżeli nie wniesiono zarzutów.

Art. 353 ust. 1 tej ustawy mówi natomiast, że – wykonując plan podziału, syndyk wydaje wierzycielowi należną mu kwotę lub przelewa ją na rachunek bankowy wierzyciela.

Z przywołanych wyżej przepisów oraz opisu stanu faktycznego wynika więc, że zaspokojenie roszczenia Wnioskodawczyni nastąpiło w wyniku częściowego podziału masy upadłości. Syndyk dokonał wypłaty odszkodowania w ramach zaspokojenia wierzyciela jakim była Wnioskodawczyni, gdy jej roszczenie wobec pracodawcy, który ogłosił upadłość, zostało uznane poprzez ujęcie na liście wierzytelności. Wcześniej sąd pracy prowadził postępowanie w tej sprawie, zostało ono jednak umorzone, właśnie z uwagi na upadłość strony pozwanej. Umarzając postępowanie sąd w postanowieniu zaznaczył jednak, że roszczenie Wnioskodawczyni niewątpliwie dotyczy masy upadłości, nie stwierdził więc, że nie jest zasadne.

Reasumując, wysokość oraz zasady ustalania wypłaconego Wnioskodawczyni przez syndyka odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę, wynikają wprost z odrębnych ustaw, tj. na gruncie badanej sprawy – z art. 45 w zw. z art. 47¹ Kodeksu pracy. Odszkodowanie to nie zostało wypłacone na podstawie zawartej umowy lub ugody z byłym pracodawcą/syndykiem.

W świetle powyższego, należy stwierdzić, że wypłacone Wnioskodawczyni przez syndyka odszkodowanie spełnia przesłanki do zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższymi wyjaśnieniami odpowiedź na pytanie Wnioskodawczyni dotyczące kwestii poboru zaliczki na podatek uznać należy za bezprzedmiotową.

Stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Do wniosku Wnioskodawczyni dołączyła dokumenty. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do oceny dokumentów; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i jej stanowiskiem. Zatem niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie w oparciu o stan faktyczny przestawiony przez Wnioskodawczynię we wniosku oraz uzupełnieniu wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

źródło: https://sip.mf.gov.pl/