Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31-05-2017 r. – 0461-ITPB2.4511.136.2017.2.BK

Czy odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawczynię jest wolne od podatku dochodowego na podstawie zwolnienia przedmiotowego przewidzianego art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

UZASADNIENIE

W dniu 23 lutego 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony w dniu 19 maja 2017 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni była zatrudniona w Banku na podstawie umowy o pracę zawartej dnia 1 stycznia 2006 r. na stanowisku Doradcy Klienta Biznesowego, otrzymując w 2016 r. comiesięczne wynagrodzenie brutto w wysokości 4 950 zł.

Dnia 9 lutego 2016 r. pomiędzy Bankiem jako Pracodawcą a partnerem społecznym, tj. Organizacją …” z siedzibą w … jako Organizacją Związkową, zawarto Porozumienie w sprawie szczegółowych zasad rozwiązywania z Pracownikami Banku stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. (zwane dalej Porozumieniem). W preambule porozumienia zaznaczono: „przebudowa sieci dystrybucji Banku polega m.in. na ograniczeniu liczby oddziałów własnych Banku. Powyższe działania wiążą się z koniecznością redukcji zatrudnienia w przypadku pracowników zatrudnionych w likwidowanych oddziałach”. Z kolei w § 1 ust. 3 i ust. 4 Porozumienia podkreślono, że określa ono zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników Banku objętych zamiarem grupowego zwolnienia w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. Według § 4 ust. 4 Porozumienia: „Dokonując zwolnień pracowników Pracodawca w pierwszej kolejności zaproponuje zwalnianemu pracownikowi rozwiązanie umowy o pracę w drodze porozumienia stron. W razie odmowy pracownika zawarcia porozumienia w wyznaczonym terminie, Pracodawca dokona rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem za wypowiedzeniem z przyczyn niedotyczących pracownika.” Wreszcie w § 6 ust. 1 Porozumienia określono, że: „Pracownikom, z którymi stosunek pracy zostanie rozwiązany w drodze porozumienia stron z przyczyn niedotyczących pracownika na podstawie niniejszego Porozumienia, Pracodawca wypłaci dodatkowo, tj. poza odprawą, o której mowa w § 5 ust. 1 (tj. odprawą ustawową – dopisek Wnioskodawczyni), odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę. Odszkodowanie ma stanowić rekompensatę z tytułu rozwiązania umowy o pracę i zadośćuczynić utracie gwarancji stałych dochodów”. W myśl § 6 ust. 2 Porozumienia odszkodowanie to dla pracowników zatrudnionych od 9 do 12 lat stanowiło iloczyn cyfry 9 oraz mnożnika bazowego w wysokości 6.500 zł.

Dnia 23 maja 2016 r. pomiędzy Bankiem jako Pracodawcą a Wnioskodawczynią jako Pracownikiem zawarto porozumienie w sprawie rozwiązania z dniem 31 maja 2016 r. umowy o pracę zawartej dnia 1 stycznia 2006 r. W § 2 wskazanego w zdaniu poprzednim porozumienia zaznaczono: „Do rozwiązania umowy o pracę w trybie porozumienia stron będą miały zastosowanie postanowienia Porozumienia z dnia 9 lutego 2016 r. w sprawie szczegółowych zasad rozwiązywania z pracownikami Banku stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r.”.

Z tytułu rozwiązania stosunku pracy w powyższym trybie Wnioskodawczyni otrzymała od Pracodawcy odszkodowanie brutto w wysokości 58.500 zł (9 razy stawka bazowa 6.500 zł = 58.500 zł), od którego to odszkodowania Pracodawca jako płatnik, motywując to „najwyższą ostrożnością” potrącił zaliczkę na poczet podatku dochodowego. Z chwilą rozwiązania stosunku pracy z Wnioskodawczynią, jej stanowisko pracy uległo likwidacji.

Porozumienie zawarte pomiędzy Bankiem a organizacją związkową w sprawie szczegółowych zasad rozwiązywania z pracownikami Banku stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, na mocy którego przyznano Wnioskodawczyni odszkodowanie jest normatywnym źródłem prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

Wnioskodawczyni zamieszkuje na terenie miasta liczącego około 30 tysięcy mieszkańców. Z uwagi na niedużą wielkość miasta, oddalenie większych ośrodków biznesowych od miasta o co najmniej 75 km, Wnioskodawczyni ma małą szansę na znalezienie pracy w bankowości i praktycznie nie ma realnej szansy na znalezienie pracy o zarobkach porównywalnych do osiąganych w Banku Obecnie Wnioskodawczyni jest zarejestrowana w Urzędzie Pracy jako bezrobotna bez prawa do zasiłku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawczynię jest wolne od podatku dochodowego na podstawie zwolnienia przedmiotowego przewidzianego art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy – Kodeks pracy, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Według oceny prawnej Wnioskodawczyni odszkodowanie otrzymane na podstawie § 6 ust. 1 i ust. 2 Porozumienia, korzysta ze zwolnienia przedmiotowego od podatku dochodowego wyrażonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż wymieniona kwota nie jest odprawą pieniężną wypłaconą na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. W procesie interpretacji przepisów prawa (w tym prawa pracy) pierwszeństwo ma wykładnia gramatyczna, a sytuacja w której interpretator odchodzi od językowego sensu danego zapisu jest możliwa tylko w sytuacjach wyjątkowych, np. gdy językowa wykładnia prowadziłaby do absurdalnych wniosków. Celem wykładni prawa nie jest bowiem modyfikacja prawa, lecz ustalenie treści norm wysłowionych w analizowanych przepisach (Uchwała składu 7 Sędziów SN z dnia 1 marca 2007 r., III CZP 94/06). Adresat normy prawnej powinien polegać na tym, co w danym tekście rzeczywiście zapisano. Analiza językowa § 6 ust. 1 Porozumienia prowadzi do jasnego wniosku, że rekompensata za rozwiązanie stosunku pracy, stanowiąca zadośćuczynienie utracie gwarancji stałych dochodów jest odszkodowaniem. Analizowane postanowienie Porozumienia pełni funkcję kompensacyjną z typową dla odszkodowania cechą wynagradzania czy wyrównywania poniesionej straty. Uwypuklenia wymaga, że Wnioskodawczyni znalazła się w sytuacji przymusowej, a rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z niepodzielnej inicjatywy Pracodawcy – Banku Wnioskodawczyni została przymuszona do podpisania porozumienia z dnia 23 maja 2016 r w sprawie rozwiązania umowy o pracę, gdyż brak złożenia przez Wnioskodawczynię podpisu pod porozumieniem w najbliższej przyszłości skutkowałby wręczeniem Wnioskodawczyni wypowiedzenia umowy o pracę z powodu likwidacji stanowiska pracy. Uwypuklona w § 6 ust. 1 Porozumienia kompensacyjna funkcja odszkodowania mającego służyć rekompensacie utraty stałych dochodów, jest przy tym usprawiedliwiona przebudową sieci dystrybucyjnej Banku polegającej w praktyce na likwidacji szeregu prowincjonalnych placówek (oddziałów) bankowych. W sytuacji faktycznej Wnioskodawczyni zamieszkującej na terenie miasta liczącego ok. 30 tysięcy mieszkańców i oddalonego od wszelkich większych centrów biznesowych, oczywistym jest utrata możliwości zarobkowania przez Wnioskodawczynię na poziomie jak istniejący w okresie zatrudnienia w Banku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 z późn. zm.) – opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy – źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 11 ust. 1 przywołanej ustawy – przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że powyższym zwolnieniem, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia i to tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy ( Dz. U. z 2016 r. poz. 1666), z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g) zacytowanego przepisu.

Zgodnie natomiast z art. 9 § 1 Kodeksu pracy – ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Ponadto należy podkreślić, że ww. zwolnienie jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. W związku z tym tylko otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, wynika, że Wnioskodawczyni była zatrudniona w Banku na podstawie umowy o pracę zawartej dnia 1 stycznia 2006 r. na stanowisku Doradcy Klienta Biznesowego, otrzymując w 2016 r. comiesięczne wynagrodzenie brutto w wysokości 4 950 zł.

Dnia 9 lutego 2016 r. pomiędzy Bankiem jako Pracodawcą a partnerem społecznym, tj. Organizacją … z siedzibą w … jako Organizacją Związkową, zawarto Porozumienie w sprawie szczegółowych zasad rozwiązywania z Pracownikami Banku stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. (zwane dalej Porozumieniem). W preambule porozumienia zaznaczono: „przebudowa sieci dystrybucji Banku polega m.in. na ograniczeniu liczby oddziałów własnych Banku. Powyższe działania wiążą się z koniecznością redukcji zatrudnienia w przypadku pracowników zatrudnionych w likwidowanych oddziałach”. Z kolei w § 1 ust. 3 i ust. 4 Porozumienia podkreślono, że określa ono zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników Banku objętych zamiarem grupowego zwolnienia w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. Według § 4 ust. 4 Porozumienia: „Dokonując zwolnień pracowników Pracodawca w pierwszej kolejności zaproponuje zwalnianemu pracownikowi rozwiązanie umowy o pracę w drodze porozumienia stron. W razie odmowy pracownika zawarcia porozumienia w wyznaczonym terminie, Pracodawca dokona rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem za wypowiedzeniem z przyczyn niedotyczących pracownika.” Wreszcie w § 6 ust. 1 Porozumienia określono, że: „Pracownikom, z którymi stosunek pracy zostanie rozwiązany w drodze porozumienia stron z przyczyn niedotyczących pracownika na podstawie niniejszego Porozumienia, Pracodawca wypłaci dodatkowo, tj. poza odprawą, o której mowa w § 5 ust. 1 (tj. odprawą ustawową – dopisek Wnioskodawczyni), odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę. Odszkodowanie ma stanowić rekompensatę z tytułu rozwiązania umowy o pracę i zadośćuczynić utracie gwarancji stałych dochodów”. W myśl § 6 ust. 2 Porozumienia odszkodowanie to dla pracowników zatrudnionych od 9 do 12 lat stanowiło iloczyn cyfry 9 oraz mnożnika bazowego w wysokości 6.500 zł.

Dnia 23 maja 2016 r. pomiędzy Bankiem jako Pracodawcą a Wnioskodawczynią jako Pracownikiem zawarto porozumienie w sprawie rozwiązania z dniem 31 maja 2016 r. umowy o pracę zawartej dnia 1 stycznia 2006 r. W § 2 wskazanego w zdaniu poprzednim porozumienia zaznaczono: „Do rozwiązania umowy o pracę w trybie porozumienia stron będą miały zastosowanie postanowienia Porozumienia z dnia 9 lutego 2016 r. w sprawie szczegółowych zasad rozwiązywania z pracownikami Banku stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w okresie od 10 lutego 2016 r. do 31 grudnia 2016 r.”.

Z tytułu rozwiązania stosunku pracy w powyższym trybie Wnioskodawczyni otrzymała od Pracodawcy odszkodowanie brutto w wysokości 58.500 zł (9 razy stawka bazowa 6.500 zł = 58.500 zł), od którego to odszkodowania Pracodawca jako płatnik, motywując to „najwyższą ostrożnością” potrącił zaliczkę na poczet podatku dochodowego. Z chwilą rozwiązania stosunku pracy z Wnioskodawczynią, jej stanowisko pracy uległo likwidacji.

Porozumienie zawarte pomiędzy Bankiem a organizacją związkową w sprawie szczegółowych zasad rozwiązywania z pracownikami Banku stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, na mocy którego przyznano Wnioskodawczyni odszkodowanie jest normatywnym źródłem prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

Wnioskodawczyni zamieszkuje na terenie miasta liczącego około 30 tysięcy mieszkańców. Z uwagi na niedużą wielkość miasta, oddalenie większych ośrodków biznesowych od miasta o co najmniej 75 km, Wnioskodawczyni ma małą szansę na znalezienie pracy w bankowości i praktycznie nie ma realnej szansy na znalezienie pracy o zarobkach porównywalnych do osiąganych w Banku Obecnie Wnioskodawczyni jest zarejestrowana w Urzędzie Pracy jako bezrobotna bez prawa do zasiłku.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, że zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

1. otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
2. odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie:
   
   1. ustawy,
   2. przepisów wykonawczych do ustawy,
   3. układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy – Kodeks pracy,
      
3. wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z ww. aktów,
4. nie mogą zachodzić wyłączenia, o jakich mowa w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie należy zauważyć, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jak wynika bowiem z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r. sygn. akt SK 62/08, jeśli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, to należy uznać, że przepis ten – w praktyce swego stosowania – nabrał takiej właśnie treści. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy, w sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Przepisy Kodeksu pracy, posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18³d, art. 36¹ § 2, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie, w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy). Jednocześnie zgodnie z art. 47¹ Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa ww. art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, natomiast odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia (art. 58 Kodeksu pracy).

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy oraz Kodeksie cywilnym, pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę. Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę nie jest odszkodowaniem sensu stricto, lecz sui generis świadczeniem majątkowym, pełniącym funkcję sankcji (ustawowej kary pieniężnej) wobec pracodawcy za bezprawne działanie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się również, że odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik – na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy – poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze, niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy. W judykaturze przypisuje się zresztą temu odszkodowaniu charakter kompensacyjno-sankcyjny, wynikający z unormowania zabezpieczającego pracownika przed bezprawnym działaniem pracodawcy.

W świetle powyższych wyjaśnień, jak również przedstawionego opisu stanu faktycznego uznać zatem należy, że w sytuacji, gdy wypłata określonych świadczeń następuje zgodnie z obowiązującymi u pracodawcy wewnętrznymi aktami prawa pracy (przewidującymi wypłatę takich świadczeń) w związku z zawartym przez strony porozumieniem rozwiązującym umowę o pracę, nie można mówić o bezprawności działania pracodawcy, bez względu na to, czy pracownik poniósł jakąkolwiek szkodę.

Uwzględniając powyższe należy uznać, że skoro świadczenie wypłacone przez Bank w związku ze skorzystaniem przez Wnioskodawczynię z rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron z przyczyn niedotyczących pracowników nie mieści się w pojęciu odszkodowania ani zadośćuczynienia, to tym samym stwierdzić należy, że nie może korzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

źródło: https://sip.mf.gov.pl/