Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 04-01-2017 r. – 3063-ILPB1-2.4511.245.2016.3.AK

Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego

UZASADNIENIE

W dniu 7 października 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, pismem z dnia 23 listopada 2016 r. nr 3063-ILPB1-2.4511.245.2016.1.AK oraz pismem z dnia 9 grudnia 2016 r. nr 3063-ILPB1-2.4511.245.2016.2.AK Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

W dniu 5 grudnia 2016 r. oraz w dniu 23 grudnia 2016 r. wpłynęły do tut. Organu pisma stanowiące uzupełnienie wniosku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Zainteresowana uzyskała odszkodowanie na podstawie ugody sądowej sygn. akt z dnia 13 sierpnia 2015 r. Na podstawie powyższej ugody sądowej doszło do zmiany świadectwa pracy w związku ze zmianą sposobu rozwiązania umowy o pracę. Strony zgodziły się na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron, a pracodawca – M. Sp. z o.o. został zobowiązany do wypłaty ustalonego odszkodowania. Kwota odszkodowania nie wynikała jasno z przepisów Kodeksu pracy, a była wynikiem ustalonego porozumienia. Zgodnie z PIT-11 otrzymanym od M. Sp. z o.o. w dniu 5 maja 2016 r. od wypłaconej kwoty 12 000 zł nie został odprowadzony podatek. Zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 19 grudnia 2012 r. o sygn. IPTPB1/415-557/12-4/MAP- wypłacona pracownikowi rekompensata będzie przychodem ze stosunku pracy, od której pracodawca musi naliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczkę na PIT.

Pomimo to w zeznaniu podatkowym za rok 2015 Zainteresowana ujęła i zapłaciła podatek od kwoty rekompensaty 12 000 zł.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że wysokość ustalonego odszkodowania (12 000 zł) wynikła z ustaleń dokonanych pomiędzy Stronami, które zawarły porozumienie, tj. K.(powódka, poszkodowana) i M. Sp. z o.o. (pozwana, płatnik odszkodowania).

Kwota ta miała charakter czysto umowny. Przedmiotowe świadczenie nie dotyczy korzyści i nie odzwierciedla korzyści, które Wnioskodawczyni mogłaby osiągnąć, gdyby nie rozwiązano z Zainteresowaną umowy o pracę.

Ponadto Zainteresowana wskazała, że precyzując żądanie zakresu wniosku o interpretację prawa podatkowego, odpowiadając na wezwanie organu podatkowego informuje, iż otrzymana kwota 12 000,00 zł została otrzymana w wyniku zawartej ugody sądowej pomiędzy pracodawcą Firmą M. Sp. z o.o. a pracownikiem – K., na skutek pozwu złożonego przeciwko pracodawcy w trybie art. 45 Kodeksu pracy. Pracownik złożył pozew o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę i przywrócenia do pracy, a w razie uznania, że przywrócenie do pracy jest niemożliwe lub niecelowe – o sprostowanie świadectwa pracy i zmianę podstawy prawnej wypowiedzenia oraz odszkodowania (art. 45 § 2). Zgodnie z art. 47 K.p. odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Na skutek trwającego ponad rok procesu strony zawarły ugodę, na mocy której po pierwsze zmieniono podstawę prawną wypowiedzenia umowy o pracę na porozumienie stron , a po drugie ustalono wysokość odszkodowania na 12 000,00 zł netto. W orzecznictwie podkreśla się, że warunkiem uzyskania odszkodowania przewidzianego w tym przepisie nie jest wykazanie przez zwolnionego pracownika, że poniósł jakąkolwiek szkodę. Odszkodowanie należy mu się bowiem niezależnie od jej wystąpienia.

Jak zwrócił uwagę Sąd Okręgowy w O. w wyroku z 7 listopada 2013 r. (sygn. ) odszkodowanie z art. 47(1) K.P. przysługuje zwolnionemu podwładnemu także wtedy, gdy bezpośrednio po ustaniu stosunku pracy podejmuje nowe zatrudnienie. W takim przypadku jest ono pewnego rodzaju sankcją o charakterze zadośćuczynienia za naruszenie przez pracodawcę przepisów o wypowiedzeniu umów o pracę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy otrzymane odszkodowanie w kwocie 12 000 zł tytułem odszkodowania z K.p. podlega opodatkowaniu?
2. W przypadku należnego podatku jaka jest jego wysokość oraz na kim spoczywa konieczność regulacji – na pracowniku, czy pracodawcy?

Zdaniem Wnioskodawczyni, ponieważ na dzień składania zeznania podatkowego za rok 2015 Zainteresowana nie dysponowała PIT-11 od firmy M. Sp. z o.o. uwzględniającego otrzymane odszkodowanie i ewentualne zaliczki na podatek związane z owym przychodem Zainteresowana uwzględniła otrzymany przychód i odprowadziła od niego podatek w wysokości 18% kwoty odszkodowania netto 12 000 zł.

Zgodnie z faktem, iż odszkodowania nie podlegają opodatkowaniu, a odszkodowania zawarte tytułem Kodeksu Pracy mogą podlegać opodatkowaniu ze strony pracodawcy, Zainteresowana uważa, że powinna otrzymać zwrot wpłaconego podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni złożyła pozew do sądu o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę i przywrócenie do pracy a w razie uznania, że przywrócenie do pracy jest niemożliwe lub niecelowe o sprostowanie świadectwa pracy i zmianę podstawy prawnej wypowiedzenia oraz odszkodowania zgodnie z art. 45 § 2 Kodeksu pracy. W związku z trwającym ponad rok procesem strony zawarły w dniu 13 sierpnia 2015 r. ugodę, na mocy której zmieniono podstawę prawną wypowiedzenia umowy o pracę na porozumienie stron oraz ustalono wysokość odszkodowania w kwocie 12 000,00 zł netto. Przedmiotowe świadczenie nie dotyczyło korzyści, które Wnioskodawczyni mogłaby osiągnąć gdyby nie rozwiązano z Zainteresowaną umowy o pracę. Od wypłaconego świadczenia pieniężnego płatnik nie pobrał i nie odprowadził podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni wskazała, iż w zeznaniu podatkowym za 2015 r. uwzględniła przychód w kwocie 12 000 zł i zapłaciła podatek dochodowy od ww. świadczenia pieniężnego.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, z późn. zm.).

Stosownie do treści art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, umowę o pracę rozwiązuje się na mocy porozumienia stron. Jednakże należy zauważyć, że przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron. Konsekwencją tego jest brak możliwości sprecyzowania na gruncie powołanych wyżej przepisów Kodeksu pracy ustalenia wysokości odszkodowania. Wobec tego, zawarta między byłym pracodawcą a Wnioskodawczynią ugoda sądowa stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 917 powołanej powyżej ustawy, strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

W myśl art. 45 § 1 Kodeksu pracy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowaniu.

Na podstawie art. 45 § 2 powyższej ustawy, sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe, w takim przypadku sąd orzeka o odszkodowaniu.

Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 Kodeksu pracy, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 47¹ Kodeksu pracy).

Przepis art. 52 § 1 ustawy Kodeks pracy stanowi, że pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

1. ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
2. popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
3. zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Zgodnie z art. 56 § 1 powołanej ustawy Kodeks pracy, pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. & 8210; Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Z powyższego wynika, że ustawodawca zwolnił z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu, tj. między innymi odszkodowań wypłacanych na podstawie zawartych ugód i umów innych niż ugody sądowe.

Powyższe wskazuje, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub inne zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania, które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym – jako wyłączone ze zwolnienia – podlega odszkodowanie otrzymane (na podstawie wyroku lub ugody sądowej) z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W wyniku ugody sądowej dochodzi czasami do zmiany sposobu rozwiązania umowy o pracę, tj. w efekcie rozwiązanie umowy o pracę następuje za porozumieniem stron. Jako, że przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron zmieni się charakter świadczenia i tym samym do jego zwolnienia nie można zastosować przepisu – art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie mniej, jeżeli z treści ugody będzie wynikało, że ustalone świadczenie ma charakter odszkodowania, to jako wypłacone na podstawie ugody sądowej będzie korzystało ze zwolnienia z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, o ile nie wystąpi warunek wyłączający ze zwolnienia to odszkodowanie.

Reasumując – otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie wypłacone w związku z zawarciem ugody sądowej korzysta ze zwolnienia z opodatkowania w podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Jednocześnie tut. Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Końcowo, wyjaśnić należy, że Organ podatkowy wydając interpretację indywidualną rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w ramach stanu faktycznego przedstawionego we wniosku oraz wyrażonej przez Wnioskodawczynię oceny prawnej tego stanu faktycznego. Organ podatkowy nie przeprowadza w tego rodzaju sprawach postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku, nie jest bowiem uprawniony do oceny załączonych do wniosku dokumentów.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Administracji Skarbowej w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

źródło: https://sip.mf.gov.pl/