Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 8-11-2017 r. – WPI/200000/43/1199/2017

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne

UZASADNIENIE

W dniu 13 października 2017 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w (…) Inspektorat w (…) wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę: (…) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został uzupełniony przez Wnioskodawczynię pismem z 27 października 2017 r. (złożonym do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w (…) Inspektorat w (…) w dniu 27 października 2017 r.)

Wnioskodawczyni poinformowała, że od (…) października 2017 r. prowadzi działalność gospodarczą – indywidualna praktyka lekarska dentystyczna (86.23.Z). Wnioskodawczyni nigdy wcześniej nie prowadziła działalności gospodarczej. Od (…) października 2016 r. do (…) września 2017 r. Wnioskodawczyni pracowała zgodnie z umową o pracę na czas określony zawartą z: (…) na stanowisku lekarz dentysta – stażysta.

Wybór miejsca pracy nie był wyborem Wnioskodawczyni lecz skierowano ją odgórnie poprzez (…) Izbę Lekarską. Wynagrodzenie, które wypłacano Wnioskodawczyni było przelewane z konta pracodawcy, lecz on tylko pośredniczył w transferze wynagrodzenia, które wcześniej było mu przelewane na konto z Urzędu Marszałkowskiego.

Po zakończeniu obowiązkowego stażu podyplomowego Wnioskodawczyni zarejestrowała działalność gospodarczą i zamierza świadczyć usługi stomatologiczne dla kilku innych praktyk stomatologicznych. Jedną z nich będzie miejsce, gdzie Wnioskodawczyni odbywała obowiązkowy staż podyplomowy.

Dalej Wnioskodawczyni nadmieniła, że zakres świadczeń lekarza dentysty stażysty od stanowiska lekarza dentysty z pełnym prawem wykonywania zawodu są różne. Najważniejsze z nich to: stażysta musi pracować pod nadzorem swojego koordynatora stażu, w godzinach jego pracy, a wykonywanie pracy zgodnie z umową o pracę miało na celu edukację stażysty – jest to warunkiem do uzyskania pełnego prawa wykonywania zawodu oraz do otwarcia działalności gospodarczej 86.23.Z.

Wnioskodawczyni zwróciła się z prośbą o umożliwienie opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od 9 października 2017 r. do 31 października 2017 r. Wnioskodawczyni motywowała swoją prośbę interpretacjami, które potwierdzają prawo podatnika do obniżonych składek ubezpieczenia społecznego: wyrok Sądu Najwyższego z 12 lutego 2013 r. (II UK 184/12), decyzja ZUS z 23 kwietnia 2004 r. (DI/100000/43/335/2014).

Dodatkowo w piśmie z 27 października 2017 r. Wnioskodawczyni oświadczyła, że nie prowadzi oraz w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania jej działalności gospodarczej, nie prowadziła innej działalności pozarolniczej w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W związku z powyższym Wnioskodawczyni uznała, że przysługuje jej prawo do opłacania obniżonych składek ubezpieczenia społecznego.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do art. 10 ust. 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, udzielenie interpretacji dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Dodatkowo Zakład wskazuje, że wydając decyzję interpretacyjną dokonuje wyłącznie interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne, nigdy zaś w ramach tego postępowania nie rozstrzyga konkretnej sprawy administracyjnej, w szczególności sprawy spornej ani też nie ustanawia praw i obowiązków. Organ w tym trybie dokonuje jedynie analizy opisanego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa w zakresie wskazanym w treści art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej. Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani dowodowego, opierając się na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez przedsiębiorcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do przedstawionego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1 tej ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, natomiast dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Ponadto w myśl art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, z opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które:

1. prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,
2. wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Zgodnie z pierwszą z przesłanek, prawa do opłacania składek od podstawy nie niższej niż 30 % minimalnego wynagrodzenia nie posiadają osoby, które już prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły działalność pozarolniczą w rozumieniu wskazanej ustawy czyli: pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, działalność twórczą lub artystyczną, działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozostawanie wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej lub prowadzenie publicznej lub niepublicznej szkoły, innej formy wychowania przedszkolnego, placówki lub ich zespołu, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59 i 949).

Natomiast zgodnie z drugą z przesłanek, aby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej miała prawo do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, niezbędne jest aby nie wykonywała na rzecz byłego pracodawcy w ramach działalności gospodarczej czynności tożsamych do uprzednio (w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym) wykonywanych w ramach stosunku pracy. Powyższe oznacza, iż zakres czynności świadczonych na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy na rzecz którego wykonywana jest działalność nie może choćby częściowo pokrywać się z zakresem obowiązków wykonywanych w ramach stosunku pracy. Przez zwrot „czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności” należy rozumieć czynności powierzone przez pracodawcę i wykonywane przez pracownika w ramach stosunku pracy.

Należy zaznaczyć, że wystarczy aby zakres wykonywanej przez daną osobę działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy choćby w części pokrywał się z czynnościami wykonywanymi w ramach łączącego ją uprzednio z tym pracodawcą stosunku pracy, żeby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej nie miała prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Dopiero, gdy wykonywana w ramach prowadzonej działalności praca ma zupełnie inny charakter, niż zakres czynności świadczonych w okresie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę – osoba prowadząca działalność może skorzystać z preferencyjnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego nie wynika jednoznacznie, że zakres obowiązków wykonywanych uprzednio przez lekarza dentystę – stażystę w ramach stosunku pracy będzie całkowicie odmienny od czynności, które są wykonywane w ramach prowadzonej przez lekarza dentystę działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy. Brak jest więc podstaw do przyjęcia, iż czynności – usługi stomatologiczne wykonywane przez osobę zatrudnioną na stanowisku lekarza dentysty – stażysty, całkowicie różnią się od czynności wykonywanych przez lekarza dentystę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W konsekwencji, jeżeli zakres wykonywanych czynności na rzecz byłego pracodawcy na rzecz którego wykonywana jest działalność choćby w części pokrywa się z zakresem czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, warunek wynikający z art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie zostaje spełniony.

Powyższe znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z 23 marca 2010 r. (I UK 323/09) z którego treści wynika, iż usługi zdrowotne (w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego) świadczone przez lekarza prowadzącego działalność gospodarcza (zawodową) w formie indywidualnej praktyki lekarskiej na rzecz podmiotu, w którym był zatrudniony jako stażysta, wyłączają możliwość preferencyjnego ustalenia wysokości składki na zasadach opisanych w art. 18a ustawy systemowej, gdy usługi te odpowiadają czynnościom wykonywanym w ramach stosunku pracy. W ocenie Sądu Najwyższego wykonywanie, przez lekarza prowadzącego indywidualną praktykę lekarską działalności gospodarczej (zawodowej) na rzecz byłego pracodawcy, w postaci świadczenia usług zdrowotnych nie może być uznane, z powodu uzyskania kwalifikacji do samodzielnego wykonywania tych czynności, za nieodpowiadające czynnościom wykonywanym przez tego lekarza w ramach stosunku pracy, w sytuacji, gdy zakres obowiązków wynikających z umowy cywilnoprawnej i wcześniej wykonywanej umowy o pracą są tożsame. Dopiero ustalenie, że świadczone w ten sposób usługi na rzecz byłego pracodawcy, nie odpowiadają czynnościom wykonywanym w ramach stosunku pracy, umożliwia skorzystanie z preferencyjnych składek na ubezpieczenie społeczne.

Wobec powyższego Wnioskodawczyni, która prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą oraz w ramach tej działalności będzie wykonywać usługi na rzecz byłego pracodawcy, które chociażby w części pokrywają się z czynnościami wykonywanymi w ramach stosunku pracy – nie będzie miała prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Ponadto zauważyć należy, że zarówno wskazana przez Wnioskodawczynię decyzja Zakładu jak i wyrok Sądu Najwyższego dotyczą innych sytuacji niż opisana we wniosku (innego charakteru działalności i rodzaju wykonywanej pracy – praca biurowa, kancelaria radcy prawnego), a ponadto zostały wydane w indywidualnych sprawach innych Wnioskodawców. W konsekwencji argumentacji w nich przyjętej nie można w pełni odnosić do zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie dopuszczalności opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę uznać należy za nieprawidłowe.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

źródło: https://bip.zus.pl